Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 25 oppslagsord

iver

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom dansk; frå lågtysk iwer

Tyding og bruk

ihuge, utolmodig lyst, sterk interesse

Døme

med stor iver gjekk han i gang;
i iveren oppdaga han ikkje faremomenta

Artikkelside

ivre

ivra

verb

Opphav

gjennom dansk; frå lågtysk iveren

Tyding og bruk

streve med ihuge, leggje iver for dagen, syne seg ivrig
Døme
- ivre for noko;
- ivre etter noko
øse, eggje opp
Døme
- ivre mot noko

Artikkelside

ivrig

adjektiv

Tyding og bruk

ihuga, fylt av iver

Døme

han var ivrig etter å kome av garde

Artikkelside

nidkjær

adjektiv

Opphav

gjennom dansk, frå lågtysk nidige leve ‘svartsjuke’, same opphav som tysk Liebe ‘kjærleik’, tyding påverka av latin zelus og gresk zelos ‘brennande iver’; samanheng med nid og leve (

Tyding og bruk

svært ihuga, ivrig;
(overdrive) pliktoppfyllande
Døme
- vere nidkjær i tenesta;
- ein svært nidkjær medarbeidar
i bibelmål: streng (2, 2)
Døme
- Herren er ein nidkjær gud

Artikkelside

hand

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt hǫnd

Tyding og bruk

kroppsdel ytst på arm, med fingrar som mellom anna kan gripe og halde
Døme
- store hender;
- vaske hendene;
- bruke begge hendene;
- arbeide med hendene;
- ha hendene på ryggen;
- stå på hendene;
- klappe i hendene;
- vri hendene;
- spå i handa
brukt i uttrykk for helsing, semje eller liknande
Døme
- takke i handa;
- ta nokon i handa
brukt i uttrykk for arbeid, verksemd, medverknad eller liknande
Døme
- ikkje lyfte ei hand for å hjelpe;
- ikkje ta si hand i nokon ting;
- arbeidet er ferdig frå mi hand
brukt i uttrykk for eige, forvaring, makt, mynde, vern eller liknande
Døme
- ha mykje pengar mellom hendene;
- samle makta på få hender;
- vere i trygge hender;
- leggje noko i Guds hender
side, kant, plassering i høve til ein person
Døme
- huset ligg ved vegen på venstre handa;
- sitje ved Guds høgre hand
samling av kort som kvar av spelarane har fått tildelt i kortspel
Døme
- sitje med ei sterk hand
handskrift (1
Døme
- ha ei leseleg hand

Faste uttrykk

bere nokon på hendene
halde alt vondt borte frå nokon;
forkjæle
døy for eiga hand
ta livet av seg
falle i hendene på nokon
kome inn under makta til nokon
han fall i hendene på fienden
for handa
tilgjengeleg
nytte dei materialane ein har for handa
for hand
med handa eller hendene;
manuelt
bunaden er sydd for hand;
skrive brev for hand
frie hender
full handlefridom
ho fekk frie hender til å lage ein ny radioserie
frå første hand
direkte frå opphavsperson eller kjelde;
jamfør førstehands
få noko frå handa
fullføre noko;
bli ferdig med noko
få arbeidet frå handa
gje nokon ei hand
hjelpe nokon
gni seg i hendene
vere godt nøgd, særleg på grunn av stor vinning
gode kort på handa
gode argument, kvalifikasjonar eller liknande som gjer at ein stiller sterkt
gripe med begge hendene
ta imot med iver
eg greip sjansen med begge hendene
gå hand i hand
- gå og halde kvarandre i hendene
- gå føre seg samstundes;
  utvikle seg parallelt;
  følgjast
  urbanisering og avfolking går hand i hand
gå nokon til hande
assistere nokon
ha ei heldig hand med
ha ein god framgangsmåte med noko
ha hendene fulle
ha mykje å gjere;
vere travel
ha noko på handa
(i eit visst tidsrom) ha førsterett til noko
ha reine hender
vere uskuldig
halde handa si over
verne
i første hand
i byrjinga;
i første omgang
i hende
til rådvelde
eg har nett fått avgjerda i hende
ikkje sjå handa framfor seg
ikkje sjå noko som helst
leggje hand på
gjere lekamleg vald mot
leggje siste hand på noko
avslutte noko
leggje siste hand på verket
lett på handa
som gjer noko varleg og nøye
leve frå hand til munn
leve på ein måte så ein berre så vidt har nok til å klare seg
med handa på hjartet
for å vere heilt ærleg
med hard hand
på ein brutal måte
uvedkomande vart jaga bort med hard hand
med livet i hendene
med fare for når som helst å miste livet
med rund hand
rikeleg, raust
dele ut gåver med rund hand
med to tomme hender
utan noko;
på berr bakke
ho starta med to tomme hender og arbeidde seg opp
med våpen i hand
med våpenmakt
forsvare landet med våpen i hand
på andre hender
hos andre eigarar
føretaket heldt fram på andre hender
på eiga hand
utan hjelp frå andre;
for seg sjølv;
sjølvstendig
greie seg på eiga hand
sitje med hendene i fanget
ikkje gjere noko;
ikkje gripe inn
ei regjering som sit med hendene i fanget og lèt det forferdelege skje
slå handa av nokon
ikkje vilje ha noko å gjere med nokon;
svike nokon
ta hand om
ta seg av
ta hand om pasienten;
ta hand om oppgåvene
vere nokons høgre hand
vere ein uunnverleg hjelpar eller medarbeidar for nokon
vere sjefen si høgre hand

Artikkelside

eldhug

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt eldr

Tyding og bruk

sterk iver;

oppgløding, entusiasme;

lidenskap

Døme

skape eldhug for ei sak

Artikkelside

med liv og lyst

Tyding og bruk

med kraft og iver;

Sjå: lyst

Døme

ta fatt på arbeidet med liv og lyst

Artikkelside

lyst

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt lyst

Tyding og bruk

trong til eller ynske om å få eller gjere noko som gjev glede eller tilfredsstilling;
hug (1, 2), trå (1
Døme
- få lyst på sjokolade;
- ha lyst til å studere;
- følgje lystene sine;
- sanselege lyster;
- har du lyst, har du lov
- - arbeidslyst
  - leselyst
  - matlyst
  - reiselyst
seksuelt begjær
Døme
- vekkje lyst;
- ha nedsett lyst
glede (1, hugnad
Døme
- ho song så det var ei lyst å høyre på

Faste uttrykk

kvar si lyst
brukt for å uttrykkje at ein synest det andre føretrekkjer, er merkeleg
med liv og lyst
med kraft og iver
ta fatt på arbeidet med liv og lyst

Artikkelside

logre

logra

verb

Opphav

norrønt lǫggra

Tyding og bruk

om hund: svinge med halen som teikn på glede eller iver
i overført tyding: smiske
Døme
- logre for sjefen

Artikkelside

liv

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt líf; samanheng med leve (

Tyding og bruk

det å leve;
levande tilstand, eksistens, tilvære
Døme
- halde liv i noko;
- redde livet;
- risikere liv og lemer;
- ta livet av nokon;
- ta sitt eige liv;
- kjempe for livet;
- ta livet med ro;
- bøte med livet;
- det står om livet;
- det gjeld livet;
- det er livet om å gjere;
- livet går vidare;
- er det liv på Mars?
livleg rørsle eller verksemd;
livskraft, energi, iver
Døme
- eit yrande liv;
- det var liv og røre på torget;
- det er så mykje liv i kattungane;
- etter ein kvil kom det liv i dei att;
- skildringa var full av liv
levetid
Døme
- eit langt liv;
- bu på same plassen heile livet;
- det er det beste eg har smakt i mitt liv!
måte å leve på;
livsform
Døme
- eit roleg liv;
- leve sitt eige liv;
- eit liv i fattigdom;
- livet i gamle dagar;
- livet på moen
- - hundeliv
område for menneskeleg verksemd
Døme
- det praktiske livet
- - arbeidsliv
  - kjensleliv
  - næringsliv
moro, leven
Døme
- er det noko liv i byen?
noko som lever;
levande skapning
Døme
- det var ikkje eit liv å sjå
- - dyreliv
  - planteliv
tenkt tilvære etter døden
Døme
- ha von om eit æveleg liv;
- i det neste livet
kropp
Døme
- få ein skrekk i livet;
- har du ingen kjensler i livet?
(nedre del av) overkropp;
midje
Døme
- vere lang i livet;
- smal om livet;
- ta nokon rundt livet;
- buksa er vid i livet
mage, buk
Døme
- få litt mat i livet
livmor
Døme
- barnet i mors liv
(ermelaust) klesplagg som dekkjer overkroppen;
livstykke på klesplagg
Døme
- bunaden har svart stakk og raudt liv
- - kjoleliv
  - snøreliv

Faste uttrykk

aldri i livet
absolutt ikkje
blåse liv i
få i gang att
saka bles liv i gamle politiske motsetnader
det evige livet
livet etter døden
tru på Gud og det evige livet
gå på livet laus
gå hardt for seg
ha livets rett
ha rett til å eksistere
ha ni liv
opphavleg om kattar: vere seigliva
halde frå livet
halde (nokon) på avstand
i levande live
- i levande tilstand
  eg trudde ikkje eg skulle få sjå han att i levande live
- i røynda
  dei har møtt filmstjerna i levande live
i live
levande, verksam, i funksjon
halde seg i live;
ho vart funnen i live
ikkje eige skam i livet
ikkje ha skamkjensle for noko
kjenne liv
merke at fosteret rører på seg
kome nærmare inn på livet
bli betre kjend med
leve livet
nyte livet
i ferien skal eg berre slappe av og leve livet
liv i leiren
liv og oppstyr i flokken
liv og lære
det ein gjer, og det ein seier ein bør gjere;
teori og praksis
hos henne er det langt mellom liv og lære
liv og røre
livleg verksemd;
høg aktivitetet
på laurdag blir det liv og røre i Storgata;
det er liv og røre på stranda
livs levande
tydeleg i live;
lys levande
med liv og sjel
heilt og fullt
kjempe med liv og sjel for å realisere ein plan
med livet i hendene
med fare for når som helst å miste livet
på liv og død
som gjeld livet;
som står om overleving
ein kamp på liv og død
på/for harde livet
så fort eller mykje ein kan;
alt ein orkar;
av all makt
dei trente på harde livet før konkurransen;
vi jobbar for harde livet
setje livet inn
risikere å døy
dei sette livet inn for fridomen
setje livet til
døy, omkome
setje til livs
ete og drikke;
fortære
setje ut i livet
setje i verk;
realisere ein plan
skyte hjartet opp i livet
ta mot til seg
stå om livet
- vere fare for at nokon kan døy
  det stod om livet dersom han ikkje fekk legehjelp
- vere svært viktig for å kunne halde fram med ein aktivitet
  det synest å stå om livet for fiskerinæringane
stå til liv
gå (nokolunde) bra
til live
til ein aktiv og levande tilstand
vekkja verkstaden til live att;
aksjonen vakna til live;
la draumen kome til live
vere liv laga
vere levedyktig;
ha ei framtid;
vere liv lage
verksemda er liv laga
vere ute på livet
feste, rangle
vilje til livs
- ynskje eller prøve å ta livet av
  han hadde mange fiendar som ville han til livs
- få slutt på
  det er sterke krefter som vil samvirket til livs

Artikkelside

Side 1 av 3

Resultat per side: