Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
48 treff

Nynorskordboka 48 oppslagsord

frivillig, friviljug

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som blir gjord av eigen fri vilje;
    ikkje obligatorisk;
    Døme
    • frivillig påmelding;
    • gjere noko frivillig;
    • frivillige fag;
    • det er ei frivillig sak;
    • vere frivillig trygda
  2. som gjer noko frivillig (1)
    Døme
    • frivillig mannskap;
    • gjere ein innsats gjennom frivillig arbeid;
    • frivillig organisasjon
    • brukt som substantiv
      • 10 000 frivillige er med i krigen
Artikkelside

basis

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk ‘grunnvoll’, opphavleg ‘steg’

Tyding og bruk

  1. fundament, underlag (for eit byggverk);
    fot (1, 5) på ei søyle
  2. grunnlag, føresetnad for noko
    Døme
    • drøfte spørsmålet på brei basis;
    • arbeide på frivillig basis
  3. i matematikk: grunnflate i sylinder, kjegle og liknande;
    grunntal i eit tal- eller logaritmesystem
  4. i landmåling: avstandsmålt linje som dannar grunnlag for målestokken i triangulering
  5. grunndel av noko
    Døme
    • måling med olje som basis
Artikkelside

forvaltingsorgan, forvaltningsorgan

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

organ (1) som har som hovudoppgåve å førebu og gjennomføre vedtak (2) gjorde av styresmaktene
Døme
  • forvaltingsorgana har ansvar for dei ulike regelverka;
  • samarbeidet inkluderer fagfolk, frivillig sektor og forvaltingsorgan;
  • fylkeskommune og kommune er døme på forvaltingsorgan
Artikkelside

utelukkande

adverb

Opphav

av utelukke

Tyding og bruk

eine og aleine;
Døme
  • byggje utelukkande på frivillig innsats;
  • det var utelukkande positivt

Faste uttrykk

  • gjensidig utelukkande
    umogleg å sameine;
    som utelukkar kvarandre
    • dei to strategiane er gjensidig utelukkande;
    • ha to gjensidig utelukkande alternativ
Artikkelside

rømme 2

rømma

verb

Opphav

norrønt rýma ‘gjere romslegare, rydde, flytte’; samanheng med rom (3 og rom (4

Tyding og bruk

  1. forlate ein stad (frivillig eller under tvang);
    flytte ut av;
    trekkje seg bort frå
    Døme
    • rømme byen
  2. Døme
    • rømme frå fengselet;
    • ho rømde heimanfrå
  3. gje rom til, ha plass til;
    vere fylt av;
  4. gjere rom (3, 4) eller plass;
    vide ut
Artikkelside

sølibat

substantiv inkjekjønn

Opphav

av mellomlalderlatin coelibatus, av latin caelebs ‘ugift’

Tyding og bruk

  1. plikt til å leve ugift (særleg for katolske prestar)
  2. det å vere seksuelt fråhaldande;
    det å halde seg frå å ha sex
    Døme
    • han levde i frivillig sølibat
Artikkelside

skilsdom

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. det at usamde partar frivillig overlèt avgjerda om ein tvist til andre personar eller institusjonar enn dei vanlege domstolane;
    privat rettargang
  2. dom i sak som er avgjord med skilsdom (1)
Artikkelside

sjølvmint

adjektiv

Tyding og bruk

som hugsar på å gjere noko av seg sjølv;
som gjer skyldnaden sin frivillig, utan oppmoding
Døme
  • kome sjølvmint;
  • betale årspengane sjølvmint
Artikkelside

sjølvbedd, sjølvbeden

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ikkje er innbeden, men som kjem likevel
    Døme
    • ein sjølvbedd gjest
  2. utan oppmoding;
    Døme
    • ho gjorde det sjølvbedd
Artikkelside

tilby, tilbyde

tilbyda

verb

Tyding og bruk

seie seg villig til å gje, låne bort, selje eller liknande;
seie seg villig til (å gjere, utføre)
Døme
  • tilby nokon hjelp, eit hus;
  • tilby styret å gå frå stillinga

Faste uttrykk

  • tilby seg
    melde seg frivillig
    • eg tilbaud meg å bake ei kake
Artikkelside