Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 19 oppslagsord

forvirring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Døme
  • usikkerheita skapte stor forvirring;
  • forvirringa spreidde seg;
  • da vi gjekk, var det full forvirring

panikk

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå gresk , opphavleg ‘redsle som guden Pan valdar’

Tyding og bruk

brå, sterk og sanselaus redsle;
brå redsle og forvirring
Døme
  • rømme i panikk;
  • han vart gripen av panikk;
  • det braut ut panikk om bord

vill

adjektiv

Opphav

norrønt villr

Tyding og bruk

  1. som veks, lever i fri naturtilstand;
    Døme
    • ville planter og dyr;
    • temje ein vill hest;
    • slike planter veks ikkje ville el. vilt i Noreg
  2. Døme
    • på ville fjellet;
    • ville og forrivne fjell;
    • Det ville vestenjamfør Vesten
  3. som har mista orienteringssansen;
    forvildra
    Døme
    • døgnvill;
    • rådvill;
    • gå seg vill;
    • fare vill;
    • på ville vegar
    • som adverb:
      • vilt framande folkheilt ukjende
  4. ståkande;
    Døme
    • ville barn;
    • ein vill dans;
    • vill av raseri;
    • vere vill etter tobakk;
    • føre eit vilt liv
  5. Døme
    • vill forvirring;
    • slå vilt om seg;
    • vere på vill flukt;
    • ein vill plan
    • i politikk:
      • ville rykteutrulege

Faste uttrykk

  • ville røyster
    røyster som fell på kandidat(ar) utanom dei offisielle listene
  • ville streikar
    spontane streikar som ikkje er i samsvar med avtalene i arbeidslivet

psykose

substantiv hankjønn

Uttale

sykoˋse; psykoˋse

Opphav

jamfør -ose (2

Tyding og bruk

  1. alvorleg psykisk forstyrring med brest i oppfatninga av røyndomen eller sterk forvirring
  2. uroleg sinnstilstand i ei gruppe som gjer henne sterkt mottakeleg for suggesjon
    Døme
    • det oppstod ein kollektiv psykose i forsamlinga

psykoseliding

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

samnemning for alvorlege psykiske lidingar som er kjenneteikna av brest i oppfatninga av røyndomen eller sterk forvirring

heksegryte

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. i folketru: gryte (1, 1) brukt av heks (1) til å koke tryllemiddel i
  2. i overført tyding: stad med vill uro eller forvirring
    Døme
    • stadion var ei sydande heksegryte under kampen

omgrepsforvirring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

ulik tolking av eit omgrep (1); jamfør forvirring
Døme
  • omgrepsforvirring er ofte årsak til usemje i politikken

meiningsforvirrande

adjektiv

Tyding og bruk

som skaper forvirring om kva som er meint
Døme
  • ein meiningsforvirrande prentefeil

forvikling

substantiv hokjønn

Opphav

frå tysk; av for- (2 og vikle (1

Tyding og bruk

Døme
  • det vart mange forviklingar med alle desse slektskapstilhøva;
  • her er det duka for forviklingar

babel

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå semittisk; etter namnet på oldtidsbyen Babylon der det ifølgje segna om Babels tårn i 1. Mos 11,9 oppstod store språkskilnadar

Tyding og bruk

  1. stad med stor (språkleg) forvirring
  2. sedlaus storby