Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 8 oppslagsord

dressere

dressera

verb

Opphav

frå fransk ‘ordne’; samanheng med dress

Tyding og bruk

lære opp dyr til lydnad eller til visse handlingar
Døme
  • dressere ein hund
  • brukt som adjektiv
    • dresserte elefantar
Artikkelside

temje, temme

temja, temma

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt temja; av tam

Tyding og bruk

  1. gjere tam (2);
    Døme
    • temje ein unghest
  2. Døme
    • temje sinnet sitt
  3. Døme
    • temje seg opp
  4. styre noko slik at ein kan gjere seg nytte av det
    Døme
    • temje fossefallet;
    • vi har temja naturkraftene
Artikkelside

longere

longera

verb

Uttale

långsjeˊre

Opphav

av longe (1

Tyding og bruk

mosjonere eller dressere ein hest ved å la han springe i ring i ei lang line
Artikkelside

ri inn

Tyding og bruk

temje, dressere til ridedyr;
Sjå: ride
Artikkelside

hund

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hundr

Tyding og bruk

  1. husdyr (som finst i ulik storleik, farge, skapnad og åtferd) som blir halde som kjæledyr eller bruksdyr, som er lett å dressere og som ein kan bruke til jakt eller andre oppgåver;
    Canis familiaris
    Døme
    • gå tur med hunden;
    • høyre hundane gøy;
    • folk som held hund;
    • gjere eit søk med hund
  2. rå eller ussel person, òg brukt som skjellsord
    Døme
    • din feige hund!
  3. brukt som kraftuttrykk: pokker, fanden (1
    Døme
    • kva hunden er dette for noko!
    • fy hunden for ein dag det vart!
  4. brukt i namn på stjernebilete som kan minne om ein hund (1)
    Døme
    • Den store hunden;
    • Den vesle hunden

Faste uttrykk

  • der ligg hunden gravlagd
    dette er den den verkelege årsaka;
    slik heng det saman
  • ein hund etter
    svært lysten på;
    vill etter
    • ein hund etter ros;
    • ho var ein hund etter å lese
  • ein vittig hund
    ein vittig, morosam person
  • galne hundar får rive skinn
    den som er uvørden, får svi for det
  • gå i hundane
    gå til grunne
  • ikkje skode hunden på håra
    ikkje døme nokon etter det ytre
  • raude hundar
    barnesjukdom med raudt utslett;
    Rubella
  • som ein hund
    brukt for å forsterke noko negativt: veldig, svært, særs
    • fryse som ein hund;
    • vere lydig som ein hund
  • som hund og katt
    i stadig fiendskap
    • dei levde som hund og katt
Artikkelside

ride, ri 2

rida

verb

Opphav

norrønt ríða

Tyding og bruk

  1. sitje på ryggen av eit dyr (og styre det framover);
    ferdast på hesteryggen
    Døme
    • ri (på) ein hest;
    • ri i galopp;
    • han rir ikkje den dagen han salar – han er sein i vendinga
    • i presens partisipp:
      • ridande politi
  2. sitje skrevs over noko;
    Døme
    • ri på gjerdet, gelenderet;
    • ri på båtkvelven;
    • ri over – dette på sida
  3. Døme
    • det rir meg som ei mare
  4. segle, ferdast på (sjø, bølgje)
    Døme
    • ri (på) ei motebølgje, popularitetsbølgje;
    • ri for anker – liggje for anker (i storm);
    • ri stormen av, ri av ein storm – kome gjennom ein storm med å liggje på vêret; vinne over vanskar
  5. om hanndyr: stige opp på hodyr for å gjennomføre paring

Faste uttrykk

  • ri inn
    temje, dressere til ridedyr
Artikkelside

dressur

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk, frå fransk dresser; av dressere

Tyding og bruk

dressering, opplæring, temjing, særleg av hestar og hundar;
Døme
  • dressur av hundar
Artikkelside

dressering

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å dressere
Døme
  • dressering av dyr
Artikkelside