Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
13 treff

Nynorskordboka 13 oppslagsord

domar, dommar

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt dómari; av dom (1

Tyding og bruk

  1. person som dømer i rettssak eller tvist
    Døme
    • domarane i lagmannsretten
  2. person som dømer i konkurransar, leikar eller liknande
    Døme
    • domaren stoppa kampen
  3. person som seier meininga si om noko eller nokon;
    kritikar
    Døme
    • gjere seg til domar over nokon
  4. om bibelske tilhøve: israelittisk ættehovding
    Døme
    • Gideon var ein domar
Artikkelside

dom 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt dómr, jamfør tysk tun og engelsk do ‘gjere’; jamfør -dom

Tyding og bruk

  1. sluttavgjerd i ei rettssak
    Døme
    • felle ein dom;
    • domen lyder på to års fengsel;
    • dom utan vilkår;
    • ein mild dom;
    • anke ein dom;
    • utan lov og dom
  2. Døme
    • min dom om kunstverket

Faste uttrykk

  • dom på vilkår
  • dom utan vilkår
    dom som må sonast
  • i dyre domar
    svært dyrt
  • kome opp til doms
    om sak for retten: vere klar til domfelling
  • setje seg til doms over
    fordøme, døme, kritisere
  • utan lov og dom
    utan rettargang
    • bli fengsla utan lov og dom
Artikkelside

summarisk

adjektiv

Opphav

gjennom tysk; frå latin, av summa ‘sum’

Tyding og bruk

i stutte drag;
Døme
  • eit summarisk referat;
  • gje ei summarisk oversikt

Faste uttrykk

  • felle summariske dommar
    ta stilling til noko utan grundig handsaming
Artikkelside

vrang, rang 2

adjektiv

Opphav

norrønt (v)rangr

Tyding og bruk

  1. med innsida ut;
    vrengd
    Døme
    • eine sokken er vrang
    • brukt som adverb:
      • ta jakka vrangt på seg
  2. om maske (2: som ein lagar ved å trekkje tråden gjennom ei lykkje frå baksida;
    til skilnad frå rett (3, 4)
    Døme
    • eit mønster med rette og vrange masker
    1. brukt som adverb:
      • strikke rett og vrangt
    2. brukt som substantiv:
      • strikke to rette og to vrange
  3. som ikkje er rett (3, 2) (i ein viss situasjon);
    feil, galen;
    urettvis, falsk
    Døme
    • ta vrang frakk i garderoben;
    • felle vrange dommar;
    • ei vrang underskrift;
    • sjå skilnaden på rett og vrangt
    • brukt som adverb:
      • svelgje vrangt
  4. som valdar bry;
    Døme
    • kvistete og vrang ved;
    • dette er vrangt å lære;
    • det var vrange og vonde tider
    • brukt som adverb:
      • han stod så vrangt til
  5. som er tverr og stri;
    Døme
    • ein vrang hotellgjest;
    • guten var vrang og vanskeleg;
    • hestane vart vrange og nekta å gå

Faste uttrykk

  • slå seg vrang
    • gjere seg vanskeleg;
      bli trassig og sta
      • ein gjest på utestaden slo seg vrang
    • slutte å verke som normalt
      • motoren slo seg vrang;
      • ryggen har slått seg vrang
Artikkelside

kadi

substantiv hankjønn

Opphav

arabisk

Tyding og bruk

islamsk dommar
Artikkelside

dissentere

dissentera

verb

Opphav

frå latin ‘ha ei anna meining’

Tyding og bruk

ha eller hevde avvikande meining;
kome med dissens
Døme
  • ein dommar dissenterte
Artikkelside

judisiell

adjektiv

Opphav

av latin judicialis, av judex ‘dommar’

Tyding og bruk

Døme
  • ei sak av judisiell karakter
Artikkelside

forhøyrsdommar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

nemning for dommar i den tidlegare forhøyrsretten
Artikkelside

underdommar, underdomar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

dommar i lågare instans, til dømes sorenskrivar og byfut
Artikkelside

lekdomar, lekdommar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

dommar utan juridisk utdanning
Artikkelside
Side 1 av 2