Avansert søk

Nynorskordboka 160 oppslagsord

D 1, d 1

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

bokstavteiknet og språklyden d
Døme
- liten d;
- stor D
(note (2, 1) for) andre tone (2, 1) i C-durskalaen;
jamfør D-dur og d-moll
Døme
- trestroken d
merke for den fjerde i ei rekkjefølgje
Døme
- oppgang D;
- del D
karakter (4) ved høgskular og universitet (på ein skala frå A til F)
Døme
- karakteren D er nest svakaste ståkarakter

d 2

symbol

Tyding og bruk

symbol for desi-;
til dømes i dl og dm
symbol for døgn

Gess-dur

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør dur (

Tyding og bruk

toneart med Gess som grunntone (1) og B (, 3) for h, e, a, d, g og c;

parallelltoneart til ess-moll

ess-moll

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

toneart med ess ( til grunntone (1) og B (, 3) for h, e, a, d, g og c;

parallelltoneart til Gess-dur

stungen

adjektiv

Opphav

Faste uttrykk

stungen d
teiknet ð, skriftteikn i norrønt og islandsk og brukt i lydskrift for å gje att ein lyd som svarer til th i engelsk the;
jamfør edd og thorn

stemme 2

stemma

verb

Opphav

Tyding og bruk

gje stemme (1, 3) i val eller avstemming;
røyste
Døme
- ho stemde Høgre i stortingsvalet;
- stemme ja
få musikkinstrument til å klinge harmonisk;
stille (4, 5)
Døme
- musikaren stemde gitaren;
- han stemmer eit piano
få i ei viss sinnsstemning
Døme
- situasjonen stemmer til alvor
- brukt som adjektiv:
  vere venleg stemd mot alle
vere i samsvar med noko;
vere rett
Døme
- det du seier, stemmer ikkje;
- reknestykket stemmer;
- måla stemmer ikkje
uttale ein språklyd med svingande stemmeband
- brukt som adjektiv:
  'b', 'd' og 'g' er stemde lydar og 'p', 't' og 'k' er dei tilsvarande ustemde

Faste uttrykk

stemme blankt
levere stemmesetel utan å ha merkt av for ein av valmoglegheitene
stemme i
setje i med (å syngje eller spele)
heile salen stemde i på refrenget
stemme ut
utelukke frå vidare deltaking
dei stemmer ut favorittane
vere stemd for
ha hug til;
føretrekkje
medlemene var stemde for det første forslaget

utlyd, utljod

substantiv hankjønn

Opphav

etter tysk Auslaut

Tyding og bruk

siste lyd i eit ord
Døme
- utlyden k i ‘bok’
stilling som siste lyd
Døme
- stum d i utlyd

speed

substantiv hankjønn

Uttale

spiˊd

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

fart
Døme
- på høg speed;
- kaste seg ut i kvardagen for full speed
sentralstimulerande middel, særleg amfetamin
Døme
- gå på speed

Faste uttrykk

på speed
i svært høg fart, med stor framdrift
plantene veks på speed;
sentralisering på speed

ulne

ulna

verb

Opphav

norrønt ul(d)na, av ul (

Tyding og bruk

bli skjemd, få usmak;

harskne, rotne, mygle

Døme

flesket har ulna

fleire

determinativ kvantor

Opphav

norrønt fleiri, komparativ av mang og mange; jamfør superlativ flest

Tyding og bruk

meir enn éin;
mange, ein heil del;
nokre
Døme
- spørsmålet har fleire sider;
- kunne fleire språk;
- hende fleire gonger;
- i fleire år;
- fleire av dei er borte
ved uttrykt samanlikning: som det er meir av i tal;
meir talrik
Døme
- fleire kvinner enn menn;
- fleire bøker enn eg har råd til;
- dei er fleire enn vi er
nokre i tillegg;
enda nokre;
enda meir
Døme
- fleire enn eg;
- få fleire ark!
- brukt som substantiv
  somme klappa og fleire jubla;
  stadig fleire meiner dette;
  fleire og fleire tek ny utdanning

Faste uttrykk

med fleire
og fleire andre som ikkje er nemnde med namn;
forkorta mfl.
ei kunstsamling av biletkunstnarar som Astrup d. y., Eikås, Weidemann, Tunold med fleire
og fleire
og fleire andre som ikkje er nemnde med namn;
forkorta ofl.
sitat av Ivar Aasen, Henrik Ibsen, Aksel Sandemose, Olav Duun og fleire

Resultat per side: