Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 740 oppslagsord

rekkje 1, rekke 1

substantiv hokjønn

Opphav

samanheng med rekkje (3

Tyding og bruk

  1. ordna gruppe av like eller liknande einingar;
    Døme
    • stå oppstilt på rekkje;
    • lange rekkjer med bilar;
    • oppgåva føydde seg inn i rekkja av utfordringar
  2. i biologi: gruppe av dyre- eller plantearter med visse fellestrekk og som femner om fleire klasser (1
    Døme
    • virveldyr og leddyr er ulike rekkjer
  3. i matematikk: talrekkje med visse storleiksskilnader mellom ledda

Faste uttrykk

  • aritmetisk rekkje
    talrekkje der differansen mellom to ledd som følgjer etter kvarandre, alltid er den same, til dømes 3, 6, 9, 12;
    til skilnad frå geometrisk rekkje
  • ei rekkje
    mange;
    ein heil del
    • kome med ei rekkje innvendingar
  • geometrisk rekkje
    talrekkje der kvotienten mellom kvart ledd og leddet føreåt er konstant, til dømes 3, 6, 12, 24;
    til skilnad frå aritmetisk rekkje
  • i første rekkje
    først og fremst
  • i/på rekkje og rad
    etter eller ved sida av kvarandre
    • elevane sit på rekkje og rad;
    • nye prosjekt kom i rad og rekkje
  • kome i andre rekkje
    ikkje vere like viktig som noko anna
Artikkelside

gruppepress

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

psykologisk press innanfor ei gruppe til å handle på ein viss måte
Døme
  • stå imot gruppepresset;
  • han meiner gruppepress er den største grunnen til røyking blant unge
Artikkelside

grunnstilling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å stå beint oppreist med føtene saman og armane langs sida
Døme
  • stå i grunnstilling
Artikkelside

gror

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt gróðr; av gro (2

Tyding og bruk

  1. groing, spiring;
    Døme
    • det kjem gror i kornet;
    • stå i gror
  2. vekst av planter;
    grøde, vegetasjon
    Døme
    • groren står fint i år
  3. groe, spire, kim
Artikkelside

grisotte

substantiv hokjønn

Opphav

av gris (1 og otte (1

Tyding og bruk

svært tidleg morgon
Døme
  • stå opp i grisotta
Artikkelside

gløse

gløsa

verb

Opphav

av glo (2 og glose (2

Tyding og bruk

  1. lyse, blenkje
    Døme
    • sola gløser
  2. ta fyr, loge (opp)
    Døme
    • det gløser i omnen
  3. glo, stire
    Døme
    • stå og gløse opp i vêret
Artikkelside

glutt

substantiv hankjønn

Opphav

samanheng med glott

Tyding og bruk

Døme
  • stå på glutt
Artikkelside

pukke på noko

Tyding og bruk

stå steilt og hardnakka på noko;
Sjå: pukke
Døme
  • dei pukkar på rettane sine
Artikkelside

prøve 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

gjennom lågtysk, frå mellomalderlatin proba, av latin probare ‘granske, ransake’; jamfør norrønt próf

Tyding og bruk

  2. test av eigenskapar, dugleik eller liknande
    Døme
    • klassa skal ha prøve i engelsk
  3. innøving eller forsøksvis framføring av eit teaterstykke, ein konsert eller liknande
    Døme
    • halde prøver på eit Ibsen-stykke
  4. noko som er teke ut av ei større mengd, og som skal granskast eller nyttast som døme
    Døme
    • ta prøver av drikkevatnet;
    • gje ei prøve på styrken sin

Faste uttrykk

  • det får stå si prøve
    det får gå som det vil;
    det får våge seg
    • løna er lågare i den nye jobben, men det får stå si prøve
  • på prøve
    mellombels for å finne ut om nokon oppfyller krava
    • han er tilsett i butikken på prøve;
    • ho er sett fri på prøve
  • setje prøve på svaret
    kontrollere om eit reknestykke er rett
  • setje på prøve
    utsetje for (stor) påkjenning
  • stå si prøve
    greie påkjenningane
    • ein soldat må kunne stå si prøve og gjere det han vert pålagd
Artikkelside

det får stå si prøve

Tyding og bruk

det får gå som det vil;
det får våge seg;
Sjå: prøve
Døme
  • løna er lågare i den nye jobben, men det får stå si prøve
Artikkelside
Side 1 av 74