Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 164 oppslagsord

hæl 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hæll

Tyding og bruk

  1. bakre del av ein fot
    Døme
    • hælane saman!
    • snu seg på hælen
  2. bakarste del av sokk, strømpe eller skotøy
    Døme
    • strikke nye hælar på sokkane;
    • sko med høge hælar

Faste uttrykk

  • hakk i hæl
    tett etter (nokon)
    • konkurrenten ligg hakk i hæl
  • hælane i taket
    full fest
  • i hælane på
    like bak, tett etter (nokon)
    • ungen gjekk i hælane på faren
  • kome på hælane
    bli tvungen på defensiven
  • ta på hælen
    ta på sparket, utan førebuing
Artikkelside

herre 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt herra, herri, av gammallågtysk herro, komparativ av her ‘fornem’; jamfør herleg (1

Tyding og bruk

  1. Døme
    • herre konge!
    • bli herre over heile landet;
    • dei høge herrane i Kreml og Washington
  2. overhovud for huslyd;
    Døme
    • tene to herrar;
    • vere herre i huset;
    • vere herre i eige hus;
    • vere sin eigen herre
  3. Døme
    • te seg som ein herre;
    • mine damer og herrar;
    • ein herre på byen;
    • eit trimparti for herrar
  4. brukt som særnamn: Gud
    Døme
    • Herren vår Gud;
    • Herren vere med deg!
    • i genitiv brukt for å forsterke ei utsegn
      • eit herrens vêr;
      • for mange herrens år sidan;
      • kva i herrens namn er dette?

Faste uttrykk

  • leve herrens glade dagar
    vere sorglaust oppteken med fest og moro
  • vere/bli herre over
    meistre
    • vere herre over situasjonen
Artikkelside

herrelag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. lag (6) av menn i idrettskonkurranse;
    til skilnad frå kvinnelag
    Døme
    • herrelaget i handball
  2. fest eller anna samkome med menn;
    jamfør lag (5)
    Døme
    • vere i herrelag
Artikkelside

heidundrande

adjektiv

Opphav

frå svensk

Tyding og bruk

Døme
  • ein heidundrande fest;
  • ein heidundrande suksess
Artikkelside

heimealeinefest, heimeåleinefest

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

fest hos ein tenåring som er aleine heime
Døme
  • heimealeinefestar der ungdom testar ut alkohol
Artikkelside

grannelag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. folk i nærmaste strøket;
    Døme
    • ein mann i grannelaget;
    • samle grannelaget til fest
  2. Døme
    • godt grannelag
Artikkelside

heidersgjest

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som blir særleg heidra i eit lag, eller som ein fest blir halden til ære for
Døme
  • bestemor var heidersgjesten i selskapet
Artikkelside

haustgilde

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

gilde (1, 2) eller fest etter at grøda er hausta;
gilde, fest om hausten
Artikkelside

bunad

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt búnaðr ‘utstyr til hushald, klede’; samanheng med bu (3

Tyding og bruk

  1. norsk fest- og høgtidsdrakt med bakgrunn i ei folkedrakt;
    Døme
    • gå i bunad på 17. mai;
    • brodere og montere ein bunad
  2. brukt som etterledd i samansetningar: innbu, utstyr;
    form
Artikkelside

førfest

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

mindre fest eller sosial samankomst før større fest, tur på byen, konsert eller liknande;
Artikkelside
Side 9 av 17