Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 118 oppslagsord

varm

adjektiv

Opphav

norrønt varmr

Tyding og bruk

  1. som har høg temperatur;
    som gjev varme;
    Døme
    • varmt og kaldt vatn;
    • rykande varm suppe;
    • servere litt varmt til kvelds;
    • omnen var gloande varm;
    • maskinen gjekk (seg) varm;
    • varmt i veret;
    • reise til varme land – reise til sudlanda;
    • vere sveitt og varm;
    • ein varm genser
    • i overført tyding:
      • rekke å bli varm i trøya – rekke å bli kjend med tilhøva;
      • halde ei sak varm – halde interessa levande for ei sak;
      • smi medan jernet er varmt – sjå smi (1)
  2. Døme
    • gå varmt føre seg;
    • fienden fekk ei varm mottaking
  3. hjarteleg, kjenslefylt
    Døme
    • ein varm smil;
    • varme auge, ord;
    • bli varm om hjartet;
    • ei varm røyst;
    • ei varm kvinne – varmhjarta, lidenskapeleg

Faste uttrykk

  • varme fargar
    fargar som inneheld (mest) raudt eller gult
Artikkelside

utropar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som kunngjer med høg røyst eller gjennom høgtalar (på marknad, auksjon eller liknande)
Artikkelside

unison

adjektiv

Opphav

gjennom italiensk, frå mellomalderlatin; av latin uni- og sonus ‘lyd’

Tyding og bruk

  1. som blir sungen og spela med same røyst eller tone av alle, motsett fleirstemmig
    Døme
    • unison song;
    • syngje unisont
  2. som kjem frå alle (i kor);
    Døme
    • ein unison protest
Artikkelside

ullvoren

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • ullvoren pels, røyk, røyst
Artikkelside

ullen

adjektiv

Tyding og bruk

  1. (liksom) av ull;
    hårete, loden
    Døme
    • ullen pels;
    • ullen jakke
  2. som liknar ull;
    krulla, krusa;
    krusedullforma;
    Døme
    • ha ulle hår;
    • ullen røyk, skodde
  3. Døme
    • ullen røyst;
    • eit ulle svar;
    • ulne utsegner
Artikkelside

uhøyrleg

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje kan høyrast
Døme
  • kviskre med mest uhøyrleg røyst
Artikkelside

uklar, uklår

adjektiv

Tyding og bruk

  1. ikkje klar;
    Døme
    • uklar luft, væske, røyst, attgjeving, definisjon, oppfatning, samanheng;
    • ordleggje seg uklart;
    • vere uklar i hovudet
  2. Døme
    • bli, ryke uklar med nokon om noko
Artikkelside

ukjenneleg

adjektiv

Tyding og bruk

som ein ikkje kjenner att
Døme
  • du er mest ukjenneleg i det utstyret;
  • ha så hås, ukjenneleg røyst
Artikkelside

tynn

adjektiv

Opphav

norrønt þunnr

Tyding og bruk

  1. som har lita tjukn, lite tverrmål;
    ikkje eller lite tjukk;
    Døme
    • tynn is;
    • tynt papir;
    • eit tynt lag;
    • tynne klede;
    • tynn stong, tråd;
    • ein lang og tynn kar;
    • tynn og bleik
  2. Døme
    • med tynn røyst;
    • be så tynt – innstendig
  3. spreidd, grisen, lite tett
    Døme
    • tynn skog;
    • kornet står tynt;
    • tynt hår, skjegg;
    • bli tynn i håret;
    • landet er tynt folka;
    • det er tynt med folk på tribunane;
    • det er tynt med poeng i boka
  4. om væske: som renn lett;
    som er mykje utblanda, utvatna
    Døme
    • tynne (mots feite) oljar;
    • tynn blanding;
    • suppa vart for tynn;
    • tynn kaffi, saft;
    • tynn pjolter – lite alkoholhaldig
    • om gass eller liknande: lite konsentrert;
      lett
      • tynn røyk;
      • tynn fjelluft
    • med lite næring
      • tynn kost
  5. uvektig, innhaldslaus;
    svak, sped, utan tyngd
    Døme
    • ei tynn historie;
    • tynt innhald;
    • ei tynn grunngjeving;
    • laget hadde for tynt angrep

Faste uttrykk

  • ha tynn hud
    vere tynnhuda (1 el. 2)
Artikkelside

trygg

adjektiv

Opphav

norrønt tryggr; samanheng med tru (1 og tru (3

Tyding og bruk

  1. som ikkje er til fare eller liknande;
    ikkje trugande;
    Døme
    • trygg trafikk;
    • vegen, isen er trygg;
    • trygt vêr
  2. som ikkje er utsett for fare eller liknande;
    ikkje truga;
    Døme
    • rømme til ein trygg stad;
    • det er tryggast å fare landvegen;
    • der er det trygt for ras, mus, frost;
    • vere trygg for åtak;
    • kjenne seg trygg;
    • gå, fare trygt
    • utan fare for oppseiing
      • trygge arbeidsplassar;
      • bu trygt
  3. fri for tvil;
    overtydd;
    Døme
    • vere trygg i si sak;
    • eg er trygg på det;
    • eg er ikkje trygg på den karen;
    • eg kjem, ver du trygg!
    • det seier eg trygt;
    • det kan du trygt gjere – godt, utan vidare;
    • ha eit trygt vesen, ei trygg røyst
Artikkelside
Side 8 av 12