Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 77 oppslagsord

fri 4, frie 2

fria

verb

Opphav

av lågtysk vrien; samanheng med norrønt frjá ‘elske’ og fred

Tyding og bruk

  1. be nokon om å gifte seg med ein
    Døme
    • guten fridde til jenta;
    • ho fridde og fekk ja
  2. prøve å gjere seg populær hos nokon
    Døme
    • fri til publikum;
    • partiet frir til ungdomen
Artikkelside

digresjon

substantiv hankjønn

Opphav

av latin di- og gradi ‘det å gå, fare bort’; av di- (2

Tyding og bruk

sidesprang frå eit emne;
Døme
  • ei tale utan digresjonar;
  • ja ja, dette var ein digresjon
Artikkelside

bryting

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør brytning

Tyding og bruk

  1. det å bryte (2) eller bli broten
    Døme
    • bryting av ny mark
  2. motsetning mellom ulike synsmåtar;
    Døme
    • ideologiske brytingar
  3. i idrett: form for tvikamp der ein med ulike grep om kroppen eller armane prøver å leggje motstandaren på ryggen med begge skuldrene i golvet
    Døme
    • NM i bryting
  4. i fysikk: refraksjon
  5. i språkvitskap: eldre skandinavisk lydutvikling der ein kort e i ei rotstaving har gått over til ja eller jo når høvesvis a eller u i neste stavinga har verka på denne e-en
Artikkelside

blunke

blunka

verb

Opphav

samanheng med blinke (2

Tyding og bruk

  1. late att og opne auga snøgt
    Døme
    • så snøgt som ein blunkar med auga;
    • ho blunka til meg og smilte
  2. Døme
    • varsellysa stod og blunka

Faste uttrykk

  • utan å blunke
    i overført tyding: utan atterhald eller tvil
    • seie ja utan å blunke
Artikkelside

arm 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt armr

Tyding og bruk

  1. framlem hos menneske og aper;
    Døme
    • ha vondt i armane;
    • halde opp venstre arm;
    • gripe nokon i armen
  2. i zoologi: gripe- eller rørslelem på virvellause dyr
    Døme
    • armane på blekkspruten
  3. del av reiskap, ting eller liknande som minner om ein arm (1, 1)
    Døme
    • armane på ei trillebår;
    • ein lysestake med sju armar
  4. noko som greinar seg ut av eit større heile
    Døme
    • ein arm av ein bre

Faste uttrykk

  • arm i arm
    med armane vikla inn i kvarandre
    • dei gjekk arm i arm nedover gata
  • kaste seg i armane på
    gje seg heilt over til (nokon)
  • lovas lange arm
    politiet, rettsvesenet
    • dei vart innhenta av lovas lange arm
  • på strak arm
    med ein gong, på ståande fot
  • ta imot med opne armar
    takke ja;
    godta med største glede
Artikkelside

amen 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

substantivering av amen (2

Tyding og bruk

  1. (heilhjarta) tilslutning
    Døme
    • gje eit amen til forslaget
  2. det å seie amen (2
    Døme
    • høyre eit stilt amen etter bøna

Faste uttrykk

  • seie ja og amen
    gå med på noko (utan atterhald)
  • sikkert som amen i kyrkja
    heilt sikkert, heilt sant
    • dei kjem for seint, det er like sikkert som amen i kyrkja
Artikkelside

akk

interjeksjon

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

brukt i uttrykk for vemod, resignasjon eller liknande
Døme
  • akk ja, livet er ikkje lett!
  • ein listig, men akk så mislykka plan

Faste uttrykk

  • akk og ve
    brukt som uttrykk for fortviling eller klage
Artikkelside
Side 8 av 8