Avansert søk

Nynorskordboka 132 oppslagsord

kneise

kneisa

verb

Opphav

jamfør norrønt kneikja ‘bøye bakover’ og kneik

Tyding og bruk

om person: vere rank
om byggverk, fjell og liknande: nå høgt opp;
ruve
Døme
- fjella kneisar bak oss
- brukt som adjektiv:
  den kneisande katedralen

Faste uttrykk

kneise med nakken
vere overlegen

topp 2

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt toppr; samanheng med tupp (

Tyding og bruk

øvste del (av noko)
Døme
- toppen av bakken
- - fjelltopp
  - kaltopp
  - tretopp
hovud (1)
Døme
- vere ør i toppen – i hovudet;
- frå topp til tå
samling av hår eller fjør på hovud på menneske eller dyr;
spiss (1, kjegle (1
Døme
- hårtopp
- - hårtopp
  - fjørtopp
overdel på kvinnedrakt
øvste sjikt
Døme
- toppane i samfunnet – dei leiande
høgdepunkt
Døme
- dollarkursen nådde ein ny topp
- høgste grad, maksimum
  dette er toppen (av kva ein skal finne seg i)!
i bunden form eintal brukt som adverb: i det høgste;
maksimalt
Døme
- han får toppen 10 prosent av røystene

Faste uttrykk

gå til topps
med genitiv etter til;
nå toppen;
vinne (3, 1)
liggje på topp
(mellom dei) best(e)
på toppen av
i tillegg til
ti på topp
dei ti mest populære
toppen av isfjellet
òg overf: det ein kan registrere når det meste er løynt
toppen på kransekaka
òg overf: det beste, det som kjem til slutt
vere på topp
kjenne maksimum av velvære

jesuitt

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin, nylaging av Jesus

Tyding og bruk

medlem av jesuittordenen
nedsetjande: person som bruker moralsk forkastelege middel for å nå eit mål

innhente

innhenta

verb

Tyding og bruk

hente inn, få tak i, skaffe seg
Døme
- innhente opplysningar
ta att, nå att
Døme
- innhente det forsømde

drive det langt

Tyding og bruk

nå langt innanfor eit felt eller i eit yrke;

Sjå: drive

Døme

han kunne ha drive det langt i tennis;
dei siste åra har dei drive det langt i å utvikle teknologi for utnytting av vasskraft

forskreve seg

Tyding og bruk

Sjå: forskreve

skreve så ein forstrekkjer seg
Døme
- forskreve seg på det glatte føret
i overført tyding: prøve å nå over eller ta på seg meir enn ein greier
Døme
- forskreve seg på jobben

gå til topps

Tyding og bruk

med genitiv etter til;

nå toppen;

Sjå: topp

kongen på haugen

Tyding og bruk

Sjå: haug, konge

barneleik der målet er å nå toppen av ein haug først og hindre andre frå å gjere det same
i overført tyding: person som har overtaket eller er dominerande
Døme
- ho har vore konge på haugen i narkotikamiljøet i mange år;
- seniorlaget var dei verkelege kongane på haugen

spreie seg

Tyding og bruk

om person: drive med (for) mange ting samstundes;

i overført tyding: nå ut;

Sjå: spreie

høgdepunkt

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

klimaks i eit forløp

Døme

nå sitt høgdepunkt;
høgdepunktet i framstillinga

Side 7 av 14

Resultat per side: