Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 59 oppslagsord

treske, treskje

treska, treskja

verb

Opphav

norrønt þreskja

Tyding og bruk

skilje korn eller frø frå lo (2, 1) med treskjemaskin eller (før) med tust (slegel)
Døme
  • treske korn
Artikkelside

torelo

substantiv hokjønn

Opphav

av lo (4

Tyding og bruk

Artikkelside

so, så 3

adverb

Opphav

norrønt svá

Tyding og bruk

  1. på den eller den måten;
    laga på den eller den måten;
    Døme
    • så skal du gjere;
    • nei, ikkje så;
    • ho visste det vel, elles hadde ho ikkje sagt så;
    • vegen er ikkje så at ein kan køyre;
    • som sagt, så gjort;
    • dei seier så;
    • så stor som så;
    • var det så du sa?
    • anten det går så eller så;
    • og vel så det;
    • det er så si sak
    • som det no er laga;
      likevel, enda (3
      • eg mista mykje, men så fekk eg da noko att;
      • visst er det dyrt, men så er det da godt;
      • så vart det da enden!
      • så, du kom da att?
    • da (1, derfor, dermed, altso
      • eg kom sist, og så kan du vite kva eg fekk;
      • ho hadde ikkje pengar, og så var det inga råd;
      • kom hit, så skal du sjå;
      • når du ikkje vil, så;
      • så er den saka avgjord;
      • om ikkje i dag, så i morgon;
      • kom, om så berre for ei lita stund
    • i det høvet, da
      • gjer det, så er du snill;
      • vil du, så kan du
    • på det tidspunktet
      • så ein dag kom dei;
      • da så jula kom, sette kulda inn
    • deretter
      • først hit, så dit
    • snart (2
      • så var det det eine, og så var det det andre
    • dertil
      • grønsaker er godt, og så er det sunt
  2. (til adjektiv eller adverb:) i den eller den grad;
    i høg grad, meir enn ein hadde venta
    Døme
    • så mykje at det er nok;
    • dobbelt så stor som hine;
    • det var ikkje så vel;
    • så fager og ung;
    • ver så god, snill, venleg;
    • nei, så hyggjeleg, leitt;
    • nei, så sanneleg;
    • det er ikkje så sikkert;
    • han er så redd;
    • det vart så seint;
    • dei lo så smått;
    • ha det så godt;
    • så lenge du vart;
    • så snart;
    • det regnar så;
    • det svir så
  3. som konjunksjon, om føremål:
    Døme
    • send det hit, så eg får sjå det
    • om følgje:
      • ver varsam, så du ikkje slår deg
  4. peikande pronomen:
    Døme
    • i så fall;
    • i så måte
  5. som interjeksjon:
    Døme
    • så, så, ikkje gråt;
    • så, du visste ikkje det

Faste uttrykk

  • berre så vidt
    knapt nok, på hekta (at …)
  • og så vidare
    og så bortetter; forkorta osv.
  • om så er
    i fall det er slik
  • så som så
    ikkje særleg bra
Artikkelside

subjekt

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå latin perfektum partisipp av subjicere ‘leggje inn under’

Tyding og bruk

  1. i filosofi: sansande, tenkjande, viljande individ;
  2. i grammatikk: setningsledd som predikatet seier noko om, som saman med predikatet utgjer ei setning, og som nemner det som er eller gjer noko i aktive setningar og det som handlinga blir retta mot i passive setningar
    Døme
    • jenta er subjekt i «jenta lo»
  3. nedsetjande: person
    Døme
    • eit tvilsamt subjekt
Artikkelside

støye

støya

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. lage spetakkel
    • ungane lo og støya;
    • motoren støyar heilt forferdeleg
  2. i presens partisipp:
    • støyande lått, musikk
Artikkelside

stampelo

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

lo (1, 1) av tøy som er stampa
Artikkelside

spøke, spøkje

spøka, spøkja

verb

Opphav

frå lågtysk; av spøk

Tyding og bruk

  1. syne seg som spøkjelse;
    gå att;
    Døme
    • det skal spøke der i huset;
    • den døde spøker der om nettene
    • sjå stygt ut
      • det spøker for kornhausten
    • vere til stades;
      dukke opp
      • noko spøker i tankane
  2. drive med spøk;
    Døme
    • dei spøkte og lo

Faste uttrykk

  • ikkje til å spøke med
    ikkje god å kome ut for
  • spøker for
    vere fare for
Artikkelside

som 1

determinativ kvantor

Opphav

norrønt sumr; samanheng med same (3

Tyding og bruk

  1. i eintal om slag (II) eller del (2): nokon;
    om ei uviss mengd
    Døme
    • som fisk – noko fisk
    • om ei viss mengd:
      • som (av) fisken – noko av fisken
    • som substantiv:
      • dei hadde mykje fisk, men som av han var småfallen;
      • somt er nytt
  2. i fleirtal: nokre, einskilde
    Døme
    • somme dagar er vanskelegare enn andre
      • somme gret, andre lo

Faste uttrykk

  • somme tider
    stundom
Artikkelside

skurdtreske, skurdtreskje, skurtreske, skurtreskje

skurdtreska, skurdtreskja, skurtreska, skurtreskja

verb

Tyding og bruk

bruke skurdtreskjar for å skjere korn og skilje det frå lo (2, 1) og riste og reinse det
Artikkelside

saumlo

substantiv hokjønn

Opphav

av lo (5

Tyding og bruk

jernbolt med hol i der ein kan lage spikar
Artikkelside
Side 5 av 6