Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 27 oppslagsord

spak 1

substantiv hankjønn

Opphav

samanheng med lågtysk spake ‘hjuleike’

Tyding og bruk

  1. (vekt)stong til å flytte eller lyfte noko med;
  2. stong, handtak til å regulere eller setje i funksjon ein reiskap(sdel), maskin, eit apparat eller liknande
    Døme
    • girspak;
    • flykapteinen sat sjølv ved spaken – styrte sjølv flyet;
    • spakane på ein gravemaskin

Faste uttrykk

  • bak spakane
    • med beteninga av eit fly eller anna køyretøy
      • min første gang bak spakane i eit fly
    • i musikk og film: med ansvar for miksebordet
      • bandet hadde ein dyktig lydteknikar bak spakane
Artikkelside

rådmann

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt ráðmaðr; etter lågtysk ratman

Tyding og bruk

  1. før: medlem av eit råd som styrte ein by
  2. øvste leiaren for (ei avdeling av) ein kommuneadministrasjon
    Døme
    • finansrådmann;
    • sosialrådmann
Artikkelside

ruse 3

rusa

verb

Opphav

kanskje frå lågtysk; tyding 2 frå engelsk

Tyding og bruk

  1. springe vilt, storme fram;
    Døme
    • ruse ut og ta ballen;
    • han rusa ned frå taket – gleid utfor og ramla ned
  2. gje ein motor høgt turtal utan å ta ut drivkraft
    Døme
    • ruse motoren, bilen
Artikkelside

postopnar

substantiv hankjønn

Opphav

av post (4

Tyding og bruk

før: postfunksjonær som styrte postopneri; jamfør poststyrar
Artikkelside

felle 3

fella

verb

Opphav

norrønt fella

Tyding og bruk

  1. få til å falle;
    leggje ned
    Døme
    • felle tømmer;
    • spelaren vart felt i skåringsposisjon
  2. drepe
    Døme
    • felle ein elg
  3. få til å gje seg;
    Døme
    • felle regjeringa
  4. i jus: prove eller gjere skuldig
    Døme
    • fingeravtrykka felte han
  5. Døme
    • felle ein dom
  6. Døme
    • felle tårer
  7. minske (masketalet i) strikketøy, til dømes med å strikke to og to masker saman
    Døme
    • felle fire masker på kvar pinne;
    • byrje å felle til halsopninga
  8. Døme
    • felle saman to trestykke;
    • felle inn eit beslag

Faste uttrykk

  • felle av
    avslutte eit strikketøy
  • felle ut
    skilje ut
    • i drikkevatnet kan det fellast ut sølvklorid
Artikkelside

druse 3

drusa

verb

Tyding og bruk

  1. kaste eller sparke hardt og målretta;
    Døme
    • han druste ballen opp i vinkelen;
    • druse til broren sin
  2. slå eller sparke hardt;
    Døme
    • druse til ballen
  3. falle tungt;
    Døme
    • druse i bakken;
    • i neste augeblink druste det mektige dyret ned i sjøen igjen
  4. storme fram;
    Døme
    • vi druser i veg;
    • bandet druste til med ein god gammal slager
  5. Døme
    • det druste halm ned på henne;
    • glitteret druste ned på papiret
Artikkelside

diskjockey

substantiv hankjønn

Uttale

disˊkjåki; disˊkdsjåki

Opphav

av engelsk disk ‘plate, skive’; jamfør disk (2

Tyding og bruk

person som presenterer grammofonplater i radio eller på diskotek;
forkorta DJ
Døme
  • ein diskjockey styrte musikken
Artikkelside
Side 3 av 3