Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 56 oppslagsord

metonymisk

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld metonymi
Døme
  • i setninga ‘Hitler invaderte Polen’ er ‘Hitler’ brukt metonymisk for å seie at invasjonen skjedde etter ordre frå han
Artikkelside

lystre 1

lystra

verb

Opphav

av lågtysk lusteren; samanheng med lyd (1 og lyde (1

Tyding og bruk

rette seg etter;
vere lydig mot;
Døme
  • lystre blindt;
  • han lystrar mor si;
  • dei lystra ordre
Artikkelside

køpenickiade

substantiv hankjønn

Opphav

etter namnet på den tyske byen Köpenick, der ein skomakar i 1906 gav seg ut for kaptein og tok bykassa etter militær ordre

Tyding og bruk

frekk freistnad;
bløff, narring, svindel
Artikkelside

kontraordre

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

ordre som opphevar ein tidlegare ordre
Artikkelside

karabin

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk carabine, av carabin ‘karabinier’

Tyding og bruk

  1. kort og lett gevær, tidlegare nytta av kavaleristar
    Døme
    • dei fekk ordre om å lade karabinane
  2. Døme
    • ein treng karabinar til å feste taua
Artikkelside

kaptein

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom nederlandsk kapitein og fransk capitaine, frå mellomalderlatin capitaneus; av latin caput ‘hovud’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • kapteinen er leiar eller nestkommanderande for eit kompani
  2. Døme
    • kapteinen gav ordre om at alle skulle forlate skipet
  3. i idrett: spelar som er leiar for lagkameratane
    Døme
    • han var kaptein da laget vart seriemeister;
    • kapteinen sette straffen i mål
Artikkelside

evakueringsordre

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

ordre (1) om å evakuere eit område
Døme
  • styresmaktene har sendt ut evakueringsordre på grunn av rasfaren
Artikkelside

imperativ 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå mellomalderlatin; av latin imperare ‘befale, by’

Tyding og bruk

  1. verbalkategori som uttrykkjer ei oppmoding, eit påbod eller ein ordre
  2. verb som er bøygd i imperativ (1, 1)
    Døme
    • ‘sit’ og ‘kom’ er imperativar
Artikkelside

ja vel

interjeksjon

Tyding og bruk

  1. brukt for å uttrykkje at beskjed eller ordre er teken imot
    Døme
    • ja vel, general
  2. brukt for å uttrykkje (nølande, motvillig eller spørjande) samtykke eller stadfesting
    Døme
    • ja vel, så dette vil du verkeleg gjere
  3. brukt som konstaterande oppsummering
    Døme
    • det ser rotete ut, ja vel, men eg har faktisk oversyn
Artikkelside

innpiskar

substantiv hankjønn

Opphav

etter engelsk whipper-in

Tyding og bruk

  1. parlamentsmedlem som skal syte for at partifellar møter fram til avrøystingane (og røystar etter ordre frå leiinga)
  2. person som syter for at andre (til dømes møtedeltakarar eller idrettsutøvarar) er klare til innsats
Artikkelside
Side 3 av 6