Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 20 oppslagsord

tuske 3

tuska

verb

Opphav

norrønt tuska; samanheng med tuske (2 med tydingsinnverknad frå kuste

Tyding og bruk

  2. ta livet av, kverke
    Døme
    • tuske ei rotte
Artikkelside

straffe 2

straffa

verb

Opphav

av straff

Tyding og bruk

  1. gje straff, refse, tukte for ei misgjerd eller eit brotsverk
    Døme
    • faren straffa barna strengt når dei var ulydige;
    • det straffar seg å seie noko slikt;
    • den tiltalte er ikkje straffa før – den tiltalte er ikkje dømd for lovbrot før
  2. i idrett: gjere betre, overgå
    Døme
    • straffe den gamle rekorden med 2/10 sekund;
    • i hopp straffar utlendingane oss på lengdene

Faste uttrykk

  • straffe ein på pungen
    la nokon lide økonomisk
Artikkelside

skulle

skulla

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt skulu

Tyding og bruk

  1. om framtid: kome til å
    Døme
    • toget skal gå om ein time;
    • det skal bli ny formann i laget
  2. vere skyldig (1 eller bunden til;
    Døme
    • du skal gjere det;
    • eg skulle helse frå mor – er beden om;
    • sanninga skal fram
  3. Døme
    • du skulle hjelpe meir til heime;
    • alle skulle gjere si plikt
  4. vere fastrådd på;
    ha sett seg føre;
    Døme
    • eg skal nok greie det;
    • eg skal tukte deg;
    • kva skal han no der da?
    • i lovnad:
      • du skal ikkje mangle noko
    • i stadfesting:
      • det skal gudane vite;
      • eg skal seie det gjekk bra;
      • kvar skal du av?
  5. ha ord på seg for
    Døme
    • ho skal vere flink;
    • det skal vere reint gull
  6. ha grunn, høve til
    Døme
    • det skal du rekne med;
    • det skulle la seg gjere
    • preteritum i uttrykk for tvil eller vørdsam førespurnad:
      • skulle du reise dit?
      • skulle det vere meir kaffi?
  7. vere spørsmål om
    Døme
    • det er ikkje mykje som skal til
Artikkelside

skryfte

skryfta

verb

Opphav

av skryfterug

Tyding og bruk

  1. banke ut det mognaste kornet med å slå kornbanda mot sidene i eit kar eller mot låvegolvet
  2. skjenne på
Artikkelside

skrubbe 2

skrubba

verb

Opphav

samanheng med norrønt hrjúfr ‘knudrete, ru’

Tyding og bruk

  1. gni hardt, skure
    Døme
    • skrubbe golvet;
    • skrubbe ein på ryggen
    • refleksivt:
      • skrubbe seg på kneet;
      • skrubbe med føtene for å bremse ein kjelke
  2. refse, skjenne på, tukte
Artikkelside

refse

refsa

verb

Opphav

norrønt refsa

Tyding og bruk

gje refsing;
Døme
  • bli refsa for åtferda si
Artikkelside

nyve 2

nyva

verb

Opphav

samanheng med nuv (1 og nuve (3

Tyding og bruk

  1. runde av, nuve (3, 1)
    Døme
    • nyve ein stokk
  3. gjere nyver;
    om dyr: leggje på øyra, vise sinne
Artikkelside

døyve

døyva

verb

Opphav

norrønt deyfa ‘gjere dauv’

Tyding og bruk

  1. gjere svakare, mildare eller mindre;
    Døme
    • døyve gråten;
    • døyve tørsten;
    • døyve samvitet;
    • døyve lukta frå grisehuset;
    • få morfin for å døyve smertene;
    • dei døyvde flammene med hageslangen
    • brukt som adjektiv
      • høyre ein døyvd smell;
      • døyvande larm;
      • døyvande brennevin
  2. gjere ukvass
    Døme
    • døyve egga
  3. setje til veggs;
    tukte;
    roe ned
    Døme
    • ingen greidde å døyve henne
  4. mjuke opp og reie til (garn) i damp eller varmt vatn

Faste uttrykk

  • døyve ned
    dempe
    • døyve ned larmen
Artikkelside

audmjuke

audmjuka

verb

Tyding og bruk

tukte for å gjere audmjuk;
gjere liten;
nedverdige;
Døme
  • å hevde seg sjølv ved å audmjuke andre;
  • kjenne seg krenkt og audmjuka;
  • eit audmjukande militært nederlag

Faste uttrykk

  • audmjuke seg
    gjere seg liten;
    syne seg audmjuk
Artikkelside

age 2

aga

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt aga

Tyding og bruk

  1. tukte, tvinge til respekt og lydnad;
    Døme
    • age hestane;
    • age hugen sin
  2. Døme
    • ei agande forsamling
  3. Døme
    • age opp hesten;
    • age seg opp
  4. skremme, gjere forstøkt

Faste uttrykk

  • age seg
    styre seg
Artikkelside
Side 2 av 2