Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 29 oppslagsord

kvadratisk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som har form som eit kvadrat (1)
    Døme
    • ei kvadratisk flate
  2. i matematikk: som er av andre grad (1, 4)
    Døme
    • ei kvadratisk likning
Artikkelside

førstegradslikning, fyrstegradslikning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

likning (2) der den ukjende finst i første potens (2)
Artikkelside

grad 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

av latin gradus ‘steg, trinn’

Tyding og bruk

  1. steg på ein konkret eller abstrakt skala;
    Døme
    • landet har stor grad av sjølvforsyning;
    • ulike grader av straff;
    • grada av stønad kan variere;
    • i den grad ein kan kalle dette venskap
  2. rang, nivå av utvikling
    Døme
    • akademisk grad;
    • embetseksamen av lågare grad
  3. i språkvitskap: nemning for formene positiv, komparativ og superlativ av eit adjektiv (eller adverb)
    Døme
    • norske adjektiv blir bøygde i grad (fin – finare – finast) og genus
  4. i matematikk: potens (2)
    Døme
    • ei likning av første, andre eller tredje grad har den ukjende i første, andre eller tredje potens
  5. eining for vinkelmål som svarer til ¹⁄₉₀ av ein rett vinkel, ¹⁄₃₆₀ av ein sirkel;
    jamfør gon
    Døme
    • ein vinkel på 60 grader;
    • eit vinkelmål på 60°
  6. eining for inndeling i meridianar og parallellsirklar
    Døme
    • på 67 grader nordleg breidd;
    • 70° nord
  7. eining for temperatur
    Døme
    • vatn koker ved 100 grader celsius (100 °C);
    • det er 25 grader ute

Faste uttrykk

  • forhøyr av tredje grad
    forhøyr under tortur
  • gå gradene
    avansere steg for steg (i eit yrke eller liknande)
  • i/til ei viss grad
    til dels, litt
    • i ei viss grad kan ein seie det
  • stige i gradene
    rykkje opp;
    avansere
  • så til dei grader
    brukt forsterkande;
    særs, veldig, i høg grad
    • konserten innfridde så til dei grader;
    • ho var så til dei grader misunneleg
Artikkelside

differensiallikning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

i matematikk: likning mellom ein funksjon og den deriverte til funksjonen;
jamfør derivere (2)
Artikkelside

z 2

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i matematikk
  1. i likning: nemning på den tredje ukjende storleiken
  2. i analytisk geometri: teikn for verdi på tredje aksen, z-aksen, i eit romkoordinatsystem
Artikkelside

x 2

symbol

Tyding og bruk

i matematikk
  1. i aritmetikk: multiplikasjonsteikn
  2. i algebraisk likning (3): symbol for den første ukjende
  3. i analytisk geometri: teikn (2) for verdiar på abscissen
  4. ukjend eller unemnd person eller faktor (2) (til dømes i kriminalsak)
    Døme
    • målet er å leite fram identiteten til den ukjende x-en
Artikkelside

Y 1, y 1

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. vokallyden og bokstavteiknet y
    Døme
    • stor Y;
    • liten y
  2. i matematikk, i algebraisk likning: nemning på den andre ukjende storleiken;
    i analytisk geometri: teikn for verdi på ordinaten
Artikkelside

variabel 1

substantiv hankjønn

Opphav

av variabel (2

Tyding og bruk

storleik med skiftande verdi;
til skilnad frå konstant (1
Døme
  • setje opp ei likning med fleire variablar
Artikkelside

uløyseleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ein ikkje kan løyse (2)
    Døme
    • uløyseleg grep, knute;
    • vere uløyseleg bunden, knytt til noko;
    • alt heng uløyseleg i hop
  2. som ein ikkje kan løyse (4) opp;
    Døme
    • pulveret er uløyseleg i vatn
  3. som ein ikkje kan løyse (5)
    Døme
    • uløyseleg gåte, problem, likning
  4. Døme
    • ei uløyseleg mengd
    • som adverb:
      • uløyseleg rik, stor, mykje
Artikkelside

ukjend, ukjent

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ein ikkje kjenner eller veit om
    Døme
    • snakke til ukjende (folk);
    • ein ukjend kunstnar – ikkje kjend av ålmenta;
    • den ukjende soldat(en) – uidentifisert soldat som er gravlagd og skal vere symbol for alle falne i krigen (særleg 1. verdskrigen);
    • gå seg bort i ukjent terreng;
    • setje om ei ukjend tekst;
    • denne opplysninga er ukjend for meg;
    • ei likning med to ukjende – to storleikar som ikkje er oppgjevne;
    • kaste seg ut i det ukjende – byrje med noko heilt nytt
  2. som ikkje kjenner til (noko)
    Døme
    • eg er ukjend i Bergen;
    • vere ukjend med tilhøva
Artikkelside
Side 2 av 3