Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 32 oppslagsord

kaut

adjektiv

Opphav

truleg av nederlandsk kouten ‘prate’

Tyding og bruk

kry, ovmodig
Døme
  • kaute karar;
  • vere kaut på det
Artikkelside

bobben

adjektiv

Tyding og bruk

  1. redd for små farar;
  2. stor på det;
Artikkelside

rose seg av

Tyding og bruk

vere kry av, kyte av;
Sjå: rose
Artikkelside

høgføtt

adjektiv

Tyding og bruk

  1. med høge, lange føter;
Artikkelside

hane

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hani

Tyding og bruk

  1. hanndyr av tamhøns eller ymse andre arter av hønsefuglar
    Døme
    • hane og høne;
    • hanen gol for tredje gong
  2. ting som har (eller opphavleg har hatt) form som liknar ein hane (1)
    Døme
    • hanen på mønet snur seg etter vinden;
    • hanen på børsa var slått sund;
    • skifte ut hanen

Faste uttrykk

  • den raude hanen gjel
    det brenn;
    det er brann
    • brannvernet har plikt til å rykkje ut når den raude hanen gjel
  • einaste hanen i korga
    einaste mannen blant fleire kvinner
  • før hanen gjel
    svært tidleg
    • vere oppe før hanen gjel
  • stolt/kry/byrg som ein hane
    svært stolt
Artikkelside

cru

substantiv hankjønn

Uttale

kry

Opphav

frå fransk ‘(til)vekst’

Tyding og bruk

område der det blir dyrka vin (2, 1) av spesielt høg kvalitet; ofte nytta som kvalitetsnemning
Døme
  • begge desse cruane ligg i den ytste, austvende delen av dalen
Artikkelside

yre 4

yra

verb

Opphav

jamfør yrje (2; i avlydshøve til aure (3

Tyding og bruk

  1. kome, strøyme på i stor, talrik mengd;
    Døme
    • det yrer og kryr av maur overalt;
    • gata yrer av folk
    • i presens partisipp:
      • ei yrande mengd;
      • eit yrande liv;
      • rommet vart snart yrande fullt
  2. om fiskestim: lage yr (2, 2);
    òg upersonleg
    Døme
    • det yrer av sildestimen
  3. om brå kjensle: strøyme gjennom kroppen;
    òg upersonleg
    Døme
    • det yrer i kroppen, i hovudet
Artikkelside

yngle

yngla

verb

Opphav

dansk av ung

Tyding og bruk

  1. Døme
    • katta skal yngle
  2. i overført tyding: aule, kry (3
    Døme
    • mus yngla i store mengder bortover
  3. få fram, produsere (i stor mengd)
    Døme
    • politikarane ynglar idear og planar
  4. auke, vekse sterkt (i mengd eller tal)
    Døme
    • det er som pengane ynglar i lomma hans;
    • tankane yngla i han
Artikkelside

ylje

ylja

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

i avlydshøve til aule

Tyding og bruk

Døme
  • det ulde av mus og rotter i huset
Artikkelside

y 2

verb

Opphav

norrønt úa (eller kanskje ýja), berre kjent frå preteritum úði; bøyinga y, yr truleg etter kry (3

Tyding og bruk

særleg om små dyr: yrje (2, kry (3
Døme
  • det ydde med makk inni fisken
  • ofte i uttrykk med kry
    • dette kjøtet kjem til å y og kry av makk
Artikkelside
Side 2 av 4