Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
387 treff

Bokmålsordboka 4 oppslagsord

rørsle

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

av røre (3

Betydning og bruk

bevegelse, virksomhet;
Eksempel
  • de store rørslene i tiden
Artikkelside

-sle

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

norrønt -sl, -sla

Betydning og bruk

suffiks brukt i visse substantiv, ofte med abstrakt betydning, som er avledet fra verb eller adjektiv;
jamfør -sel (1;
i ord som kjensle, rørsle og røynsle
Artikkelside

målrørsle

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

av mål (2

Betydning og bruk

rørsle som arbeider for målsak
Artikkelside

folkerørsle

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

rørsle med bredt grunnlag i folket;
Eksempel
  • samle ei folkerørsle;
  • ha kontakt med folkerørsla
Artikkelside

Nynorskordboka 383 oppslagsord

rørsle

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt hrǿrsla; av røre (2

Tyding og bruk

  1. det å røre, lede eller flytte (på) seg;
    det å ikkje vere i ro;
    Døme
    • gå med rolege rørsler;
    • ei brå rørsle;
    • ei rørsle i retning av større kompromissvilje
  2. idé i tida;
    Døme
    • nyare religiøse rørsler
  3. samskiping for å nå eit mål;
Artikkelside

spinn

substantiv inkjekjønn

Opphav

av spinne

Tyding og bruk

  1. nett av fine trådar;
    Døme
    • spinn av edderkoppar
  2. i overført tyding: samanfiltra system av hendingar, førestillingar eller liknande
    Døme
    • eit spinn av flokete tanker

Faste uttrykk

  • gå i spinn
    kome ut av kontroll;
    miste fatninga
    • tenk om datasystema går i spinn;
    • han gjekk heilt i spinn da kjærasten gjorde det slutt
  • i spinn
    i roterande rørsle
    • bilen kom i spinn i ein krapp sving;
    • flyet kom i spinn
Artikkelside

rotasjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin; jamfør rotere

Tyding og bruk

omdreiing eller svingande rørsle kring ein akse
Døme
  • månens rotasjon;
  • miste kontrollen over slalåmskia og få ein rotasjon
Artikkelside

stilleståande, stillståande

adjektiv

Tyding og bruk

som står stille (3;
som ikkje er i rørsle;
Døme
  • stilleståande vatn;
  • utviklinga har vore ganske stilleståande det siste året;
  • den ytre handlinga i romanen er stilleståande og utan spenning
Artikkelside

turbulent

adjektiv

Opphav

frå latin av turbare ‘setje i uro’ av turba ‘larm’

Tyding og bruk

  1. om rørsle i væske eller gass: sterk, uregelrett;
    motsett laminær
    Døme
    • turbulent strøyming
  2. i overført tyding: uroleg, opprørsk
    Døme
    • landet har vore gjennom ei turbulent tid
Artikkelside

turbulens

substantiv hankjønn

Opphav

frå seinlatin; av turbulent

Tyding og bruk

  1. sterk og uregelrett rørsle i væske eller gass
    Døme
    • mykje turbulens førte til ein uroleg flytur
  2. i overført tyding: situasjon eller periode med uro og misnøye
    Døme
    • politisk og økonomisk turbulens
Artikkelside

slingring

substantiv hokjønn

Opphav

av slingre

Tyding og bruk

  1. slingrande rørsle, særleg om den rullande siderørsla som fartøy gjer i bølgjer
    Døme
    • det var rulling og slingring på heile overfarta
  2. vakling, ustøe
    Døme
    • følgje planen utan slingring
Artikkelside

sleng 1

substantiv hankjønn

Opphav

av slenge (1

Tyding og bruk

  1. slengjande rørsle;
    kast, sving
    Døme
    • gjere ein sleng med foten;
    • få sleng på bilen i ein sving
  2. særmerkt stil
    Døme
    • han har ein eigen sleng på handskrifta
  3. om bukse: ekstra vidde nede i beinet;
    jamfør slengbukse
    Døme
    • dei gjekk i bukser med sleng

Faste uttrykk

  • få sleng på noko
    få skikk på noko;
    få dreis på noko
    • no tek vi til å få sleng på sakene
  • i same slengen
    med det same ein er i gang;
    på éin gong;
    samstundes
    • dei pussa opp badet og tok vaskerommet i same slengen
Artikkelside

sleiv 2

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. rørsle som er gjort på ein klossete, uvørden eller ukontrollert måte;
    Døme
    • skihopparen hadde ein sleiv i nedslaget
  2. sleivete person;
Artikkelside

sleid, sleide

substantiv hankjønn

Opphav

av engelsk slide ‘noko som glir eller kan skuvast’

Tyding og bruk

  1. maskindel som opnar og stengjer for inn- og utstrøyming i ein sylinder i til dømes ein dampmaskin, ein regulator eller eit trykkluftverktøy
  2. maskindel som styrer ei glidande rørsle langs ei skinne;
Artikkelside