Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
60 treff

Bokmålsordboka 26 oppslagsord

million

substantiv hankjønn

Opphav

av italiensk mille

Betydning og bruk

grunntallet 1 000 000;
forkortet mill.
Eksempel
  • én million;
  • en by med fire millioner innbyggere;
  • en sum på 2,3 millioner kroner
Artikkelside

spytte

verb

Opphav

norrønt spýta

Betydning og bruk

  1. sende spytt ut av munnen
    Eksempel
    • spytte på gulvet
  2. sende noe annet enn spytt ut av munnen
    Eksempel
    • spytte blod

Faste uttrykk

  • ikke spytte i glasset
    ta godt for seg av alkoholholdige drikkevarer
  • spytte etter
    vise forakt for med spytting
    • han spyttet etter politibilen
  • spytte i
    bidra med (penger)
    • kommunene har lovet å spytte i med én million ekstra
  • spytte i bøssa
    gi et bidrag;
    spytte i kassa
  • spytte i kassa
    gi økonomisk støtte;
    betale;
    spytte i bøssa
    • kommunen må spytte i kassa slik at det kan bygges ny fotballbane
  • spytte i nevene
    gjøre seg klar til et krafttak;
    komme i gang
    • her er det bare å spytte i nevene og gå på
  • spytte ut
    snakke ut
Artikkelside

middel 1

substantiv intetkjønn

Opphav

fra lavtysk; samme opprinnelse som middel (2

Betydning og bruk

  1. noe en bruker til et visst formål;
    Eksempel
    • ikke sky noe middel;
    • prøve alle midler for å få jobben;
    • desinfiserende middel
  2. i flertall: økonomiske ressurser;
    penger
    Eksempel
    • staten vil stille midler til rådighet;
    • oppsparte midler;
    • de ble tildelt én million kroner i øremerkede midler

Faste uttrykk

  • målet helliger middelet
    et godt formål rettferdiggjør uheldige eller umoralske framgangsmåter
Artikkelside

trillion

substantiv hankjønn

Opphav

fra fransk; av tri- og med endelse fra million

Betydning og bruk

  1. en million billioner;
    grunntallet 1 000 000 000 000 000 000
  2. i USA og fransktalende land: tusen milliarder
Artikkelside

megavolt

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

1 million volt;
symbol MV
Artikkelside

megatonn

substantiv intetkjønn

Opphav

av mega-

Betydning og bruk

1 million tonn;
symbol Mt
Artikkelside

mega-

prefiks

Opphav

av gresk megas ‘stor’

Betydning og bruk

  1. prefiks (1) brukt til å angi at hele ordet står for 1 million ganger den målenheten som etterleddet nevner;
    symbol M;
  2. som er veldig stor;
Artikkelside

megawatt

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

1 million watt;
symbol MW
Artikkelside

kvadrillion

substantiv hankjønn

Opphav

fra fransk; av latin quadri- ‘fire-’ og million

Betydning og bruk

en million i fjerde potens (2) = 1024;
en billion billioner
Artikkelside

løsepenger, løysepenger

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

pengesum betalt for å sette noen fri
Eksempel
  • kidnapperne krevde én million i løsepenger
Artikkelside

Nynorskordboka 34 oppslagsord

million

substantiv hankjønn

Opphav

av italiensk mille

Tyding og bruk

grunntalet 1 000 000;
forkorta mill.
Døme
  • ein million;
  • folkemengda er på 4,5 millionar;
  • ein sum på to millionar kroner
Artikkelside

nær 2

adverb

Opphav

norrønt nær, opphavleg komparativ av ná-; jamfør nærmare (2 og nærmast

Tyding og bruk

  1. ikkje langt borte;
    tett attmed
    Døme
    • dei bur nær byen;
    • øya låg nær land;
    • enden er nær
  2. intimt, tett
    Døme
    • ho er nær knytt til faren;
    • dei stod nær kvarandre i dei politiske spørsmåla;
    • ho stod den avlidne nær
  3. Døme
    • ho tener nær ein million i året;
    • han hadde nær forsnakka seg

Faste uttrykk

  • fjern og nær
    overalt, fleire stader
    • det kom gjester frå fjern og nær;
    • dei sendte brev til fjern og nær
  • liggje nær
    vere naturleg (3) eller rimeleg;
    vere nærliggjande (2)
    • det ligg nær å tru at dette kjem til å endre seg snart
  • nær på/ved
    nesten, bortimot;
    på nippen til
    • det hadde nær på gått gale;
    • tene nær på 90 kroner timen;
    • vere nær ved å falle
  • nær sagt
    nesten;
    så å seie
    • han har gjort nær sagt heile arbeidet sjølv;
    • dei kunne gjere nær sagt alt
  • på éin/eitt nær
    med eitt unntak
    • alle kandidatane, på éin nær, stod på eksamen;
    • på eitt nær har alle partia trekt seg frå regjeringa
  • på langt nær
    slett ikkje;
    på ingen måte
    • planen er på langt nær oppfylt enno;
    • dei er ikkje på langt nær klare til å dra
  • så nær som
    med unntak av;
    unnateke
    • dei var der alle så nær som den yngste sonen
  • ta seg nær av
    bli lei for;
    sørgje over
    • han tok seg veldig nær av kritikken
  • trø/kome/gå nokon for nær
    fornærme eller krenkje nokon
    • du bør ikkje trø han for nær;
    • talaren kom publikum for nær;
    • han gjekk leiaren for nær
Artikkelside

unna

preposisjon

Opphav

norrønt undan; samanheng med under (2

Tyding og bruk

  1. i retning bort frå;
    utanom
    Døme
    • sleppe unna forfølgjarane;
    • kome seg unna politiet;
    • styre unna trafikken
  2. bort frå plikt, fare eller liknande som ein vil unngå
    Døme
    • lure seg unna arbeidet;
    • halde seg unna alkohol;
    • trekkje seg unna slåstinga
  3. i ein viss avstand frå;
    borte frå
    Døme
    • ei mil unna land;
    • han fann seg ein plass eit stykke unna dei andre
  4. i same lei som
    Døme
    • ro unna vinden
  5. ned frå, nedover
    Døme
    • det dryp unna taket;
    • gå unna bakken
  6. fram frå, til dømes om noko som har vore under eller bak
    Døme
    • ta stolen unna bordet;
    • sola kjem unna fjellet
  7. brukt som adverb: bort (frå person, stad eller stode);
    i ei anna retning enn før
    Døme
    • trekkje seg unna;
    • kome seg unna;
    • sleppe unna;
    • ho snudde seg unna;
    • ho måtte bøye unna for presset
  8. brukt som adverb: bort (ved å få til å forsvinne eller plassere på ein annan stad);
    til sides
    Døme
    • dei skremde hunden unna;
    • flytte noko unna;
    • gøyme noko unna;
    • dei har halde unna ein million
  9. brukt som adverb: borte (frå ein stad, eit tidspunkt eller ein tilstand)
    Døme
    • halde seg unna;
    • ligg unna sakene mine!
    • dei bur eit stykke unna;
    • jula er ikkje langt unna;
    • freden tyktes lenger unna enn nokon gong
  10. brukt som adverb: ferdig, fullført
    Døme
    • ho fekk oppvasken unna i ein fei;
    • du må gjere unna arbeidet
  11. brukt som adverb i uttrykk for å unnslippe plikter, arbeid eller vanskar
    Døme
    • lure seg unna;
    • sluntre unna

Faste uttrykk

  • unna for unna
    utan opphald;
    i eitt;
    raskt
    • det går unna for unna
  • unna veg!
    gje plass!
Artikkelside

rutte

rutta

verb

Opphav

gjennom dansk ‘sløse’, frå lågtysk; jamfør rute (5

Faste uttrykk

  • ha/få å rutte med
    disponere eller kunne bruke pengar, ressursar, pengar eller liknande
    • han har ikkje mykje å rutte med for tida;
    • dei har fått meir å rutte med;
    • museet fekk ein million ekstra å rutte med
Artikkelside

plusse

plussa

verb

Tyding og bruk

leggje saman tal;
auke

Faste uttrykk

  • plusse på
    leggje til;
    føye til
    • plusse på ein million;
    • dei plussa på med litt ekstra
  • plusse saman
    leggje saman;
    addere
    • plusse saman beløpa
Artikkelside

forrente

forrenta

verb

Opphav

frå lågtysk; av for- (2

Tyding og bruk

  1. betale renter av
    Døme
    • lånet blir forrenta med 12 % kvart år
  2. gje økonomisk utbyte som er større enn investeringa eller innskotet
    Døme
    • forrente det bygginga kosta;
    • ein million er meir enn garden kan forrente

Faste uttrykk

Artikkelside

brutto 2

adjektiv

Opphav

gjennom italiensk ‘rå, ureinska’, frå latin brutus; jamfør brutal

Tyding og bruk

som er utan frådrag (for emballasje, utgifter eller liknande)
Døme
  • brutto nasjonalprodukt;
  • brutto buflate er 90 m2
  • brukt som adverb:
    • sitje att med éin million brutto

Faste uttrykk

  • selje brutto for netto
    rekne ut prisen etter bruttovekta
Artikkelside

påplussa

adjektiv

Tyding og bruk

lagt til, auka;
plussa på
Døme
  • dei fekk ein påplussa million
Artikkelside

ha/få å rutte med

Tyding og bruk

disponere eller kunne bruke pengar, ressursar, pengar eller liknande;
Sjå: rutte
Døme
  • han har ikkje mykje å rutte med for tida;
  • dei har fått meir å rutte med;
  • museet fekk ein million ekstra å rutte med
Artikkelside

trillion

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; av tri- og med ending frå million

Tyding og bruk

  1. ein million billionar;
    grunntalet 1 000 000 000 000 000 000
  2. i USA og fransktalande land: tusen milliardar
Artikkelside
Side 1 av 4