Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
23 treff

Bokmålsordboka 5 oppslagsord

låte

verb

Opphav

norrønt láta; samme opprinnelse som la (3 og late (1

Betydning og bruk

  1. gi en lyd eller tone fra seg;
    Eksempel
    • hva er det som låter så stygt?
    • få fløyta til å låte
  2. Eksempel
    • dette låter ikke bra;
    • det låt merkelig
Artikkelside

låt

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

norrønt lát; jamfør låte

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • det er fin låt i fela
  2. (lite) musikkstykke, melodi;
    Eksempel
    • spille en låt;
    • skrive nye låter
Artikkelside

klakke

verb

Opphav

beslektet med norrønt klaka ‘låte’

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • klakke og slå med en hammer
  2. gå slik at skoene klaprer mot bakken
    Eksempel
    • de høye hælene klakker når hun går
  3. om eldre forhold: gjelde (2 ved å knuse testiklene
Artikkelside

høres

verb

Betydning og bruk

  1. lyde slik at en oppfatter det
    Eksempel
    • bankingen hørtes gjennom veggen;
    • det høres på dialekten
  2. gi inntrykk av;
    Eksempel
    • det høres enkelt ut;
    • vi hørtes sikkert helt latterlige ut
Artikkelside

gale

verb

Opphav

norrønt gala

Betydning og bruk

  1. om hane eller gjøk: lage en høy, langtrukken og modulert lyd
    Eksempel
    • gjøken galer
  2. Eksempel
    • hva er det du galer etter?
Artikkelside

Nynorskordboka 18 oppslagsord

låte

låta

verb

Opphav

norrønt láta; same opphav som la (3 og late (1

Tyding og bruk

  1. gje ein lyd eller tone frå seg;
    Døme
    • kva er det som læt så stygt?
    • få fløyta til å låte;
    • det lét ikkje i henne
  2. Døme
    • dette læt ikkje bra
  3. uttale seg, slå fast;
    seie, nemne
    Døme
    • det får vente til i morgon, lét han;
    • ho læt om at ho er redd
  4. Døme
    • låte på fela;
    • låte ein slått
  5. jamre seg;
    sutre, klage
    Døme
    • gråte og låte;
    • ha noko å låte for

Faste uttrykk

  • låte ille
    klage på noko;
    seie seg misnøgd med nokon
    • dei læt ille over grannen
  • låte på
    ymte frampå om noko
    • han lét på at han skulle fare
  • låte vel
    seie seg vel nøgd med noko;
    rose (3
    • låte vel om andre;
    • dei lét vel over maten
Artikkelside

rose 3

rosa

verb

Opphav

norrønt hrósa

Tyding og bruk

(lov)prise, låte vel over
Døme
  • rose (nokon for) noko

Faste uttrykk

  • rose seg av
    vere kry av eller kyte av
Artikkelside

over

preposisjon

Opphav

truleg av lågtysk ōver; jamfør norrønt yfir og eldre nynorsk yver

Tyding og bruk

  1. i samanlikning: på eit høgare steg eller nivå enn;
    høgare enn, større enn;
    Døme
    • biletet heng over sofaen;
    • ti meter over bakken;
    • ho er over 30 år;
    • vere over nokon i rang;
    • herske over nokon
    • brukt som adverb:
      • bu i etasjen over
  2. Døme
    • diktaren over alle diktarar;
    • dette går over alle andre omsyn
  3. ovanfrå og ned på
    Døme
    • få ei bytte vatn over seg;
    • eg ynskjer berre vondt over han
  4. Døme
    • ha dyna over seg;
    • kaste seg over ein motstandar;
    • dei kasta seg over arbeidet
  5. på overflata av;
    Døme
    • han strauk barnet over håret;
    • breie høy ut over bakken;
    • vere brun over heile kroppen
  6. Døme
    • ha frakk over dressen
  7. på eller til den andre sida av
    Døme
    • ro over fjorden;
    • gå over fjellet;
    • bu over gata
  8. Døme
    • reise frå Trondheim over Røros til Oslo
  9. Døme
    • halde ein tale over radio
  10. vidare enn (noko som avgrensar eller stengjer)
    Døme
    • vatnet rann over bassengkanten;
    • setje seg ut over lova;
    • det går over min forstand;
    • over evne
    • brukt som adverb:
      • koke over
  11. meir enn
    Døme
    • temperaturen er over 20 °;
    • eg betaler ikkje over 1000 kr;
    • by over nokon
  12. til slutten av;
    gjennom (ei viss tid)
    Døme
    • det leid langt over middag;
    • bli buande vinteren over
    • brukt som adverb: slutt, til ende
      • uvêret dreiv over;
      • framsyninga er over
  13. brukt i uttrykk for kjensler eller annan reaksjon: på grunn av, når det gjeld
    Døme
    • glede seg over livet;
    • vere fornærma over noko;
    • sørgje over nokon;
    • låte vel over noko
  14. brukt føre nemning på emne, gjenstand for ei åndsverksemd eller eit åndsprodukt:
    Døme
    • tenkje over noko;
    • bli klar over kva som hende;
    • preike over eit skriftord;
    • lage eit oversyn over arbeidsoppgåvene
  15. i samband med visse verb: i to stykke
    Døme
    • sage over ein planke;
    • file over ei jernstong

Faste uttrykk

  • gje seg over
    overgje seg;
    miste motet;
    bli heilt maktstolen eller himmelfallen
  • gå over
    ta slutt;
    gje seg
    • sjukdomen gjekk over til slutt
  • kome over
    • støyte på;
      finne tilfeldig
      • dei kom over eit godt tilbod
    • leggje motgang eller krise bak seg
      • han kom aldri over at mora døydde så tidleg
  • over ende
    ned frå oppreist stilling;
    hovudstups, i koll
    • bjørka bles over ende;
    • ho stupte over ende;
    • bli slått over ende;
    • føretaket gjekk over ende
  • over laget
    meir enn vanleg, overlag
  • over og ut
    • uttrykk brukt for å avslutte kommunikasjon via radio
    • slutt for godt
      • no er det over og ut for verksemda
  • snakke over seg
    tale i ørska
  • stå over
    ikkje ta del (i aktivitet som det er venta at ein tek del i)
    • ho måtte stå over kampen
  • vake over
    ha jamt tilsyn med
    • dei vakte over han gjennom natta
Artikkelside

akutteikn, akutt-teikn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

i språkvitskap: aksentteikn (´) som markerer tonem 1, trong lyd (som é i lét, preteritum av låte) eller trykk (som i éin, allé), akutt (1, 1)
Artikkelside

låte på

Tyding og bruk

ymte frampå om noko;
Sjå: låte
Døme
  • han lét på at han skulle fare
Artikkelside

låte ille

Tyding og bruk

klage på noko;
seie seg misnøgd med nokon;
Sjå: låte
Døme
  • dei læt ille over grannen
Artikkelside

låte vel

Tyding og bruk

seie seg vel nøgd med noko;
Sjå: låte
Døme
  • låte vel om andre;
  • dei lét vel over maten
Artikkelside

eie seg

Tyding og bruk

jamre seg, låte ille
Artikkelside

male

mala

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt mala

Tyding og bruk

  1. knuse til mjøl (med kvern), pulverisere
    Døme
    • male korn;
    • mølla mel mjøl;
    • kverna mel fint;
    • skuta vart malen sund av isen
  2. svive rundt (som ei kvern)
    Døme
    • tankane mol i hovudet hennar
  3. låte som ei kvern
    Døme
    • katten mel når han er i godlag
  4. ta opp att og opp att noko;
    gnåle (om)
    Døme
    • gå og male på det same
Artikkelside

læte

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt læti

Tyding og bruk

  1. det å låte (1);
    lyd, tone;
    skrik
    Døme
    • eg høyrde eit underleg læte frå skogen
  3. lita mengd;
    Døme
    • eit læte mat;
    • det er berre eit lite læte att
  4. noko som berre er gjort for syns skuld;
    falsk framferd;
    fakter, lune
    Døme
    • det er berre læte
Artikkelside
Side 1 av 2