Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
19 treff

Bokmålsordboka 8 oppslagsord

dorsk

adjektiv

Betydning og bruk

Eksempel
  • en blir dorsk i varmen
Artikkelside

tung i hodet

Betydning og bruk

trett, dorsk;
Se: tung
Artikkelside

tung

adjektiv

Opphav

norrønt þungr

Betydning og bruk

  1. med høy vekt, preget av høy vekt
    Eksempel
    • være tung som bly;
    • bære tungt;
    • det fullastede fartøyet lå tungt i sjøen;
    • tungt artilleri, skyts – grovkalibret;
    • tunge metaller – tungmetaller
  2. Eksempel
    • tung sjø;
    • tungt bevæpnet;
    • tunge oljer – tykke, seige;
    • tung stavelse, taktdel – med sterkt trykk;
    • en tung søvn – dyp
  3. tyngende, trykkende
    Eksempel
    • et tungt og knugende landskap;
    • tung luft;
    • tungt ansvar;
    • ansvaret hviler tungt på de foresatte;
    • kritikken falt henne tungt for brystet
  4. Eksempel
    • gutten har tungt for det;
    • du er visst litt tung i oppfattelsen;
    • tung kost;
    • tungt fordøyelig;
    • tungt arbeid;
    • tunge tak;
    • båten er tung å ro;
    • tungt språk – lite muntlig
  5. Eksempel
    • et tungt blikk;
    • en tung skjebne;
    • ta det ikke så tungt!

Faste uttrykk

  • med tungt hjerte
    motvillig
  • tung i hodet
    trett, dorsk
  • tunge narkotika
    harde narkotiske stoffer
  • tunge skyer
    skyer som inneholder mye fuktighet
  • tungt stoff
    vanskelig tilgjengelig (lesestoff)
Artikkelside

såpekoker

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

dorsk, udugelig person
Artikkelside

sløv

adjektiv

Opphav

samme opprinnelse som norrønt sljór

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • en sløv kniv
  2. svak, svekket
    Eksempel
    • ha sløvt syn;
    • være gammel og sløv
Artikkelside

døsig

adjektiv

Betydning og bruk

svært søvnig;
Eksempel
  • kjenne seg tung og døsig;
  • en blir døsig i slikt vær
Artikkelside

dvask

adjektiv

Opphav

av tysk dwatsch ‘dvask, tverr’; jamfør lavtysk dwatsch ‘forrykt, dum’

Betydning og bruk

Eksempel
  • dvask i kroppen
Artikkelside

dau

adjektiv

Opphav

norrønt dauðr

Betydning og bruk

som har lite energi eller framstår lite livaktig;
Eksempel
  • kjenne seg dau i kroppen;
  • en dau smak
Artikkelside

Nynorskordboka 11 oppslagsord

dorsk

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • ein blir dorsk i varmen
Artikkelside

indolent

adjektiv

Opphav

av seinlatin indolens ‘kjenslelaus’

Tyding og bruk

Døme
  • katta låg indolent i sola;
  • under den indolente overflata var ho svært ambisiøs
Artikkelside

inerti

substantiv hankjønn

Opphav

av latin inertia, av iners; jamfør inert

Tyding og bruk

  1. det å vere dorsk;
    Døme
    • det er ein viss interti i samfunnsutviklinga
  2. i fysikk: tregleik (2)
Artikkelside

himle 1

himla

verb

Opphav

jamfør norrønt híma ‘vere sløv eller dorsk, somle’; vel av him og hime (1

Tyding og bruk

  1. vere som i halvsøvn;
    vere tankelaus
    Døme
    • du må ikkje himle deg vekk!
Artikkelside

dvask

adjektiv

Opphav

av tysk dwatsch ‘dvask, tverr’; jamfør lågtysk dwatsch ‘galen, dum’

Tyding og bruk

Døme
  • slapp og dvask
Artikkelside

tykkelaus

adjektiv

Opphav

norrønt þykkjulauss

Tyding og bruk

Artikkelside

tung

adjektiv

Opphav

norrønt þungr

Tyding og bruk

  1. som har (etter måten) høg vekt; motsett lett (1)
    Døme
    • baktung;
    • framtung;
    • vere tung som bly;
    • ei tung bør;
    • pakken er for tung å bere;
    • stein er tyngre enn vatn;
    • eg er (den) tyngst(e) av oss;
    • kor tung er du?
    • tunge metall;
    • tungt artilleri, skyts;
    • eit tungt lyft;
    • bere tungt;
    • vere tungt lasta;
    • båten ligg tungt i sjøen;
    • gå med tunge steg
  2. Døme
    • tunge fjell heng over garden;
    • tunge skyer;
    • tunge oljar – tjukke, seige;
    • tung staving, taktdel – med sterkt trykk;
    • tung svevn, rus – sterk, fast;
    • sove tungt
  3. tyngjande, trykkande
    Døme
    • tung luft;
    • tungt vêr;
    • tunge skattar;
    • tungt ansvar;
    • ansvaret kviler tungt på han;
    • nederlaget fell dei tungt for brystet;
    • kjenne seg så tung for brystet – kjenne eit trykk, vere tungpusta
  4. Døme
    • vere tung i kroppen, i hovudet
  5. treg (til å fungere), sein, hard, vanskeleg
    Døme
    • rifla er tung på avtrekkjaren;
    • båten er tung å ro;
    • maskinen, arbeidet går tungt;
    • puste tungt;
    • tungt føre;
    • banen er tung etter regnet;
    • tungt språk, tung stil – omstendeleg, innfløkt, lite ledug og munnleg;
    • tung musikk – sein og vanskeleg;
    • tung kost, mat – tungmeltande;
    • tungt fordøyeleg mat, stoff;
    • ha tungt for å lære, skjøne;
    • vere tung i oppfatninga;
    • vere tung å få til å gjere noko;
    • han er så tung å be
  6. Døme
    • tungt arbeid;
    • tunge tak;
    • ein tung bakke;
    • slite tungt;
    • det er tungt å vedgå feil;
    • tung lagnad, saknad, sorg;
    • fem tunge krigsår
  7. Døme
    • hugtung;
    • sorgtung;
    • han er tung å vere saman med;
    • tung til sinns, til motes, i hugen;
    • eit tungt lynne;
    • gjere noko med tungt hjarte;
    • gå med tunge tankar;
    • ha tunge stunder;
    • ikkje ta det så tungt!
    • sjå tungt på ein;
    • ei tung tidend

Faste uttrykk

  • ha tungt for det
    vere sein til å lære el. arbeide
  • sitje tungt i det
    ha det stridt (økonomisk)
  • tung i sessen
    treg, sein
  • tung sjø
    (sjø med) store, kraftige bølgjer
  • tungt narkotikum
    sterkt rusmiddel
  • tungt stoff
    innhald, stoff som er vanskelegå forstå
Artikkelside

såpekokar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. person som lagar såpe (1, 2)
  2. dorsk (og duglaus) person;
Artikkelside

sove

sova

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt sofa

Tyding og bruk

  1. liggje i ein medvitslaus kviletilstand;
    liggje i søvn, motsett vake (2, 1)
    Døme
    • sove som ein stein – sove tungt;
    • sove middag – ta seg ein lur etter middag;
    • sove bort tida – spille (med soving);
    • sove over (seg) – forsove seg;
    • sove ut rusen
    • i presens partisipp:
      • ikkje kome sovande til noko – ikkje utan hardt arbeid
  2. vere dorsk, sløv;
    følgje dårleg med
    Døme
    • sitje og sove i timane
    • ikkje vere i bruk
      • lova har sove sidan 1930
  3. dovne bort
    Døme
    • armen min søv

Faste uttrykk

  • sove inn
    sovne, døy
  • sove på
    tenkje over (noko) (eigenleg til neste dag)
  • sove ut
    kvile, styrkje seg med soving
Artikkelside

sløv

adjektiv

Opphav

dansk eigenleg same opphav som I slø

Tyding og bruk

  2. svekt, veik (2
    Døme
    • ha sløvt syn;
    • vere gammal og sløv
  3. Døme
    • sløve elevar
Artikkelside
Side 1 av 2