Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
76 treff

Bokmålsordboka 47 oppslagsord

VM

substantiv intetkjønn

Opphav

forkorting for verdensmesterskap

Betydning og bruk

Eksempel
  • VM på ski
Artikkelside

ultimat

adjektiv

Opphav

av engelsk ultimate ‘sist’; jamfør ultimatum og ultimo

Betydning og bruk

  1. som reelt sett gjelder;
    Eksempel
    • stille det ultimate spørsmålet;
    • partiets ultimate krav;
    • å vinne VM er hennes ultimate mål
  2. best tenkelige;
    Eksempel
    • få den ultimate gaven;
    • maten gav den ultimate smaksopplevelsen
Artikkelside

skihopping

substantiv hunkjønn eller hankjønn

Betydning og bruk

  1. det å hoppe på ski
    Eksempel
    • påskerenn med skihopping
  2. skihopping som idrett
    Eksempel
    • VM i skihopping
Artikkelside

skihopp

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

  1. hopp på ski
    Eksempel
    • gjøre et skihopp
  2. skihopping som idrett
    Eksempel
    • VM i skihopp
Artikkelside

sluttspill, sluttspell

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

siste avsluttende spill, for eksempel i kortspill eller idrettsturnering;
til forskjell fra gruppespill
Eksempel
  • nå sluttspillet i VM i fotball
Artikkelside

ta seg inn

Betydning og bruk

Se: ta
  1. komme seg inn
    Eksempel
    • de tok seg inn gjennom vinduet
  2. få igjen krefter;
    samle seg
    Eksempel
    • ta seg inn etter VM
Artikkelside

i sikte

Betydning og bruk

Se: sikte
  1. innenfor synsvidde
    Eksempel
    • de var på havet, uten land i sikte
  2. med forventning om at noe vil hende;
    i vente
    Eksempel
    • laget hadde VM-gull i sikte;
    • det er ennå ingen løsning i sikte
Artikkelside

regjerende mester

Betydning og bruk

person som har vunnet en tittel, og som er mester fram til neste mesterskap;
Eksempel
  • laget møter de regjerende mesterne alt i første runde i VM
Artikkelside

gjøre det godt

Betydning og bruk

lykkes i det en gjør;
Se: god
Eksempel
  • gjøre det godt i VM;
  • hun gjorde det godt til eksamen
Artikkelside

sikte seg inn på

Betydning og bruk

sette seg som mål;
Se: sikte
Eksempel
  • han siktet seg inn på en VM-medalje
Artikkelside

Nynorskordboka 29 oppslagsord

VM

substantiv inkjekjønn

Opphav

forkorting for verdsmeisterskap

Tyding og bruk

Døme
  • VM på ski
Artikkelside

skihopping

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å hoppe på ski
    Døme
    • påskerenn med skihopping
  2. skihopping som idrett
    Døme
    • VM i skihopping
Artikkelside

skihopp

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. hopp på ski
    Døme
    • gjere eit skihopp
  2. skihopping som idrett
    Døme
    • VM i skihopp
Artikkelside

bordtennis

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

ballspel på bord der ein slår små ballar med gummikledde treracketar over eit lågt nett;
Døme
  • ho vart nyleg europameister i bordtennis;
  • spele kvartfinale i lag-VM i bordtennis
Artikkelside

skiskyting

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

skisport der ein går fort på ski og har stopp der ein både ståande og liggjande skal skyte på ein blink frå 50 meters avstand
Døme
  • i skiskyting bruker dei finkalibra gevær;
  • VM i skiskyting
Artikkelside

sekundant

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin; jamfør sekundere

Tyding og bruk

medhjelpar og vitne i ein duell (1);
medhjelpar i ein idrettskonkurranse, eit ordskifte eller liknande
Døme
  • han er lagleiar og sekundant for det norske VM-laget
Artikkelside

åt 2

preposisjon

Opphav

norrønt at

Tyding og bruk

  1. brukt for å uttrykkje rørsle mot eit mål;
    bort til, inn til, fram til;
    mot
    Døme
    • kome seg åt land i uvêret;
    • gå bort åt veggen;
    • setje seg åt bordet;
    • reise åt byen;
    • fare åt VM;
    • åt kvelden;
    • dra åt seg mykje pengar
  2. brukt for å uttrykkje at ei handling er retta mot nokon;
    til
    Døme
    • han laga det åt meg;
    • skal å tale åt henne
  3. brukt for å uttrykkje at ei handling, hending eller stode er til nytte (eller ulempe) for nokon;
    for
    Døme
    • det er plass åt alle;
    • det høver åt henne;
    • det er godt nok åt dei;
    • arbeide åt seg sjølve
  4. brukt for å uttrykkje tilhøyrsel;
    til
    Døme
    • åkeren åt grannen;
    • andletet åt den gamle;
    • framtida åt kystfolket
  5. brukt i kausale konstruksjonar: på grunn av;
    av, for
    Døme
    • flire åt noko;
    • vere sint åt noko
  6. brukt som adverb: med (eller frå) kvarandre
    Døme
    • leiast åt;
    • følgjast åt;
    • hjelpast åt;
    • skiljast åt
  7. brukt som adverb: til, nær til, imot, innpå
    Døme
    • leggje åt;
    • halde åt;
    • dra åt;
    • bite åt
  8. brukt som adverb: i ferd med
    Døme
    • han er åt og slår
  9. brukt som adverb: i veg
    Døme
    • bere åt;
    • vere åt;
    • det var berre eg som var åt, dei andre var heime
  10. brukt som adverb i uttrykk for å undersøkje eller spørje seg føre;
    etter
    Døme
    • høyr åt om han kan kome;
    • sjå åt så du får sitje!

Faste uttrykk

  • bere seg åt
    oppføre seg, te seg;
    fare åt
    • bere seg merkeleg åt
  • fare åt
    oppføre seg, te seg;
    bere seg åt
    • han hadde fare gale åt
  • gjere åt
    • skade, tyne
      • han gjorde åt seg
    • lækje (ein sjukdom, særleg med magiske råder);
      trolle
      • gjere åt for ei sykje
  • gå åt
    miste livet;
    stryke med;
    omkome
Artikkelside

tropp

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom eldre tysk, frå gammalfransk trop, eigenleg germansk ord; same opphav som trupp

Tyding og bruk

  1. underavdeling av militært kompani (2) eller tilsvarande avdeling
    Døme
    • stille opp troppen
  2. i fleirtal: militære styrkar
    Døme
    • sende troppar inn i byen;
    • fiendtlege troppar
  3. speidaravdeling av fleire patruljar;
    Døme
    • speidartropp
  4. gruppe personar (under felles leiing);
    Døme
    • den norske troppen i VM-kvalifiseringa;
    • samle troppane

Faste uttrykk

  • i samla tropp
    saman, som éi gruppe
    • dei kom i samla tropp
Artikkelside

rygg

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hryggr

Tyding og bruk

  1. bakre del av overkroppen, frå nakken til halebeinet
    Døme
    • rette ryggen;
    • vere brei over ryggen;
    • han låg på ryggen i blomsterenga;
    • ho klappa hunden på ryggen;
    • sitje på ryggen av ein hest
  2. øvste del av langstrekt fjell, høgdedrag og liknande
    Døme
    • vi følgde ryggen oppetter fjellet
  3. øvste kant eller del av noko
  4. del på stol, benk og liknande til å lene ryggen mot;
  5. bakside av bok, der arka er sydd eller limt saman
    Døme
    • boka har losna i ryggen;
    • på ryggen står tittel og forfattar av boka
  6. del av klesplagg som dekkjer ryggen
    Døme
    • hol i ryggen på jakka
  7. Døme
    • ho konkurrerte i bryst og rygg

Faste uttrykk

  • bak ryggen på nokon
    utan at vedkomande veit om det;
    i smug
  • brekke ryggen
    lide stor skade eller reduksjon
    • økonomien vil brekke ryggen om utviklinga fortset slik;
    • bransjen held på å brekke ryggen
  • falle nokon i ryggen
    gå til åtak på nokon bakfrå;
    svike
  • ha i ryggen
    kunne lite på nokon eller noko til hjelp og støtte
  • ha ryggen fri
    • vere sikra mot kritikk og åtak fordi ein handla etter reglane eller på andre måtar har gardert seg
    • vere sikra mot fysisk angrep bakfrå
  • har ein tatt fanden/styggen på ryggen, lyt ein bere han fram
    har ein vore overmodig eller dum, vil det straffe seg
  • leggje/setje ryggen til
    hjelpe til
    • dette krev at alle legg ryggen til;
    • du må setje ryggen til om du skal klare dette
  • liggje med brekt rygg
    ha lidd stor skade;
    vere særs redusert
    • partiet låg med brekt rygg etter valet;
    • industrien ligg med brekt rygg
  • med ryggen mot veggen
    uten mogelegheit til å dra seg attende;
    på siste skanse
    • dei kjemper med ryggen mot veggen for å overleve;
    • han vart pressa og stod med ryggen mot veggen;
    • butikken slåst med ryggen mot veggen for ikkje å gå konkurs
  • midt i/på ryggen
    slett ikkje;
    midt i ræva
    • denne boka interesserer meg midt i ryggen;
    • VM bryr oss midt på ryggen
  • pisse/sleikje nokon oppetter ryggen
    smiske for nokon
    • han sleikjer den nye sjefen oppetter ryggen
  • skyte rygg
    • bli sint, vise uvilje
      • leiaren skyt rygg når nokon freister å kritisere han
    • krumme ryggen
      • å skyte rygg er ein god øving for ryggen
  • sterk rygg
    evne til å tole mykje
    • det skal sterk rygg til for å tole dette;
    • han har ein sterk rygg som orkar bere dette presset;
    • det krevst ein sterk rygg i denne jobben
  • styggen på ryggen
    negativ tanke, vane eller liknande som plager ein;
    tung bør;
    jamfør har ein tatt fanden/styggen på ryggen, lyt ein bere han fram
  • ta på ryggen
    ta på seg ei bør eller eit tungt ansvar
  • vende nokon/noko ryggen
    vise nokon eller noko frå seg;
    halde seg borte frå nokon eller noko;
    avvise, svikte
    • dei vende familien sin ryggen;
    • ho vender partiet ryggen
  • vende ryggen til nokon/noko
    vise nokon eller noko frå seg;
    halde seg borte frå nokon eller noko;
    avvise, svikte
    • dei har vendt ryggen til tradisjonane;
    • han har snudd ryggen til familien sin
Artikkelside

medalje

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk og italiensk, frå mellomalderlatin ‘metallmynt’; av latin metallum ‘metall’

Tyding og bruk

myntliknande metallstykke prega til minne om ei stor hending eller liknande eller brukt som premie eller heidersteikn
Døme
  • Noreg fekk berre éin medalje i VM;
  • medalje for lang og tru teneste

Faste uttrykk

  • baksida av medaljen
    ulempa eller skuggesida med noko
Artikkelside
Side 1 av 5