Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
103 treff

Bokmålsordboka 41 oppslagsord

Nynorskordboka 62 oppslagsord

rose 4, ròse 4

rosa, ròsa

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

av ros (2 med innverknad frå II rase

Tyding og bruk

  1. skrubbe (huda), såre litt
  2. flekkje skalet av, skrape risp av fisk
Artikkelside

reiste 2

reista

verb

Tyding og bruk

skrape reist (2 av fisk
Artikkelside

ravle 1

ravla

verb

Opphav

av rave (2

Tyding og bruk

  1. skrape, krafse (i hop, til seg)
  2. arbeide snøgt og slurvete;
Artikkelside

radere

radera

verb

Opphav

latin

Tyding og bruk

  1. skrape, stryke ut
    Døme
    • radere ut bokstavar
  2. lage ei radering (2)
Artikkelside

påtale 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

jamfør norrønt átala

Tyding og bruk

  1. kritikk, refs(ing), skrape (1
    Døme
    • få påtale for åtferda si
  2. i jus: det å reise sak for retten;
    straffsøking, tiltale (1
    Døme
    • krav om offentleg påtale
Artikkelside

nugge

nugga

verb

Opphav

truleg av gnu (2

Tyding og bruk

  1. Døme
    • nugge hol på noko
  2. skubbe, puffe lett, nappe (for å gjere einkvan merksam på noko);
    vere så vidt borti, røre ved
    Døme
    • nugge til sidemannen;
    • nugge borti nokon;
    • fisken vil ikkje bite, han berre nuggar
  3. drive på smått med noko, pusle
    Døme
    • nugge og arbeide
Artikkelside

herke 2, herkje

herka, herkja

verb

Opphav

jamfør norrønt herkja ‘slite seg fram’; samanheng med hark (2 og herk til dels med I hork

Tyding og bruk

  1. binde eller sy saman fort eller slurvete;
    arbeide slurvete, få noko kleint til
    Døme
    • herkje noko til;
    • herkje noko i hop
  2. halde att, hindre;
    hekte borti, skrape
    Døme
    • herkje hesten – stramme taumane på hesten så han ikkje får ete;
    • saumen i meien herkjer;
    • buksa herkjer – hindrar rørsla;
    • det herkjer i – noko grip tak og held att;
    • tauenden herkte seg fast – festa seg kring noko og heldt att
Artikkelside

ferniss

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk, frå fransk vernis; av mellomalderlatin veronix

Tyding og bruk

  1. olje eller lakk som størknar og gjev ei blank, dekkjande hinne
    Døme
    • tynne fernissen før bruk;
    • leggje ferniss på måleriet
  2. i overført tyding: overflatisk glans, fin overflate;
    ytre lag som løyner det eigenlege innhaldet
    Døme
    • skrape i fernissen for å få fram dei faktiske meiningane;
    • skjule seg bak ein ferniss av gode manerar
Artikkelside

dukkert

substantiv hankjønn

Opphav

av dukke og -ert

Tyding og bruk

  1. neddukking i vatn;
    Døme
    • ta seg ein dukkert
  2. audmjukande skrape
    Døme
    • gje nokon ein dukkert
Artikkelside

bukke

bukka

verb

Opphav

frå lågtysk; samanheng med bøye (3

Tyding og bruk

  1. gjere ein bøyg i
    Døme
    • bukke jernstonga
  2. gjere eit bukk (3
    Døme
    • bukke og takke;
    • bukke djupt

Faste uttrykk

  • bukke og skrape
    syne stor og underdanig vørdnad
    • stå med hatten i handa og bukke og skrape
  • bukke under
    gå til grunne;
    døy
    • mange småsamfunn vil bukke under
Artikkelside
Side 6 av 7