Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
237 treff

Bokmålsordboka 118 oppslagsord

kjønnsleppe

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

hver av hudfoldene som ligger i par rundt skjedeåpningen hos kvinner;
jamfør leppe (2)
Eksempel
  • de små kjønnsleppene;
  • de store kjønnsleppene;
  • de ytre og indre kjønnsleppene
Artikkelside

kvartal

substantiv intetkjønn

Opphav

av middelalderlatin quartale (anni) ‘firedel (av et år)'; jamfør kvart (1

Betydning og bruk

  1. et firedels år;
    periode på tre måneder
    Eksempel
    • betale strømregningen hvert kvartal
  2. husgruppe som begrenses av fire gater
    Eksempel
    • gå rundt kvartalet;
    • parken ligger bare et par kvartaler unna
Artikkelside

kvadrilje

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; fra spansk cuadrilla ‘gruppe på fire’

Betydning og bruk

  1. rideøvelse opprinnelig utført av fire par
  2. kontradans der de dansende danner grupper på to par i hver
  3. musikk til kvadrilje (2)
Artikkelside

ektepar

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

Eksempel
  • ekteparet gikk fast søndagstur
Artikkelside

ektefolk

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

gift par;
Eksempel
  • samboere og ektefolk
Artikkelside

konjakker

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

Eksempel
  • ta seg et par konjakkere
Artikkelside

kjeks 2

substantiv hankjønn

Opphav

trolig av engelsk ketch ‘slags tomastret seilbåt’ eller catch ‘fange’

Betydning og bruk

liten nordlandsbåt med to par årer
Artikkelside

jenka

substantiv hankjønn

Opphav

fra finsk

Betydning og bruk

dans (opprinnelig finsk folkedans) som blir danset av to eller flere par i rekke
Artikkelside

jekke opp

Betydning og bruk

Se: jekke
  1. Eksempel
    • jekke opp bilen
  2. Eksempel
    • nivået er jekket opp et par hakk
  3. ta av kork
    Eksempel
    • jekke opp flaska
Artikkelside

jekke

verb

Betydning og bruk

  1. løfte med jekk (1)
    Eksempel
    • jekke på plass en stålplate
  2. i poker: be om at potten overføres til ny omgang, ved å si ‘jekk’

Faste uttrykk

  • jekke opp
    • heve (1)
      • jekke opp bilen
    • heve (2)
      • nivået er jekket opp et par hakk
    • ta av kork
      • jekke opp flaska
  • jekke seg ned
    dempe seg, bli mindre kjepphøy
  • jekke seg opp
    kjekke seg, vise seg
Artikkelside

Nynorskordboka 119 oppslagsord

lekker

adjektiv

Opphav

frå lågtysk , av lecken ‘sleikje’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • eit lekkert måltid
  2. om ting: av god kvalitet;
    Døme
    • eit lekkert baderom;
    • ein lekker, stroppelaus kjole med paljettar
  3. med flott og attraktiv utsjånad
    Døme
    • ein lekker fyr;
    • ei lekker jente
  4. som er godt utført
    Døme
    • ei lekker pasning;
    • han skårar mål med ei lekker heading
  5. Døme
    • ein lekker hest;
    • ein lekker unge

Faste uttrykk

  • gjere seg lekker
    • pynte seg
    • prøve å innynde seg eller gjere seg attraktiv
      • Bygde-Noreg gjer seg lekker for unge urbane par
Artikkelside

gjere seg lekker

Tyding og bruk

Sjå: lekker
  1. pynte seg
  2. prøve å innynde seg eller gjere seg attraktiv
    Døme
    • Bygde-Noreg gjer seg lekker for unge urbane par
Artikkelside

loge 1

substantiv hokjønn

Opphav

samanheng med lag og liggje

Tyding og bruk

par av renningstrådar som følgjest åt i basma og i vevskeia
Artikkelside

kuplett

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk , av couple ‘par’, opphavleg to verslinjer forbundne med rim

Tyding og bruk

  1. par verselinjer som følgjer kvarandre, og ofte rimar
  2. satirisk eller humoristisk vise, særleg brukt i operettar og revyar
    Døme
    • revyen hadde fleire kuplettar
Artikkelside

kunne 2

kunna

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt kunna

Tyding og bruk

  1. ha lært;
    kjenne;
    vere inne i
    Døme
    • ho kan sykle;
    • eg kan snakke flytande walisisk;
    • kan du vegen til sentrum?
    • han kan sine ting!
  2. vere i stand til;
    greie
    Døme
    • meieriet kan lage ti tonn ost i veka;
    • dei gjer så godt dei kan;
    • korleis kunne ho greie det?
    • eg kan ikkje fordra fiskebollar;
    • han kan når han vil;
    • vi kunne ikkje løfte sofaen
  3. ha eller vere høve til
    Døme
    • boka kan kjøpast i bokhandelen;
    • dei kan ikkje reise på ferie i år;
    • vi kan ikkje snu no
  4. vere mogleg eller sannsynleg;
    vere tenkjeleg
    Døme
    • bussen kan komme kvart augeblikk;
    • kven veit kva som kan skje?
    • ho kan vel vere rundt førti år?
    • vi kunne vore i Hellas no;
    • eg kunne hylt av glede;
    • det kan godt vere;
    • det kan du ha rett i;
    • nei, det kan vere det same
  5. ha krav på;
    ha rett til;
    ha lov til
    Døme
    • vi må kunne vente eit klart svar;
    • ingen kan oppføre seg slik;
    • du kan ikkje nekte meg å gjere dette;
    • de kan komme inn no
  6. gå med på;
    vere klar til
    Døme
    • eg kan ta oppvasken
  7. brukt for å uttrykkje høflegheit eller oppmoding;
    vere ynskeleg
    Døme
    • kan du hjelpe til?
    • kunne du rydda rommet ditt?
    • dette huset kan trenge ei oppussing
  8. brukt for å gjere ei utsegn forsiktig eller usikker
    Døme
    • eg kunne ha god lyst til å prøve;
    • det kunne likne henne å gjere dette;
    • det kan vere eit par timar sida ho gjekk
  9. ha årsak eller grunn til
    Døme
    • du kan vere nøgd med dette arbeidet;
    • vi kan vere glade det gjekk så bra som det gjekk;
    • det kan du banne på;
    • du kan lite på han;
    • du kan skjøne at alt skal gå bra

Faste uttrykk

  • ikkje kunne for
    ikkje ha skuld i;
    ikkje vere årsak til
    • dei kunne ikkje for at ferien vart avlyst;
    • eg kan ikkje for at hunden åt leksene
  • ikkje kunne med
    ikkje forstå seg på;
    ikkje vere van med
    • eg kan ikkje med sånne appar
Artikkelside

kjønnsleppe

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kvar av dei hudfaldane som ligg i par rundt skjedeopninga hos kvinner;
jamfør leppe (2)
Døme
  • dei små kjønnsleppene;
  • dei store kjønnsleppene;
  • dei ytre og indre kjønnsleppene
Artikkelside

kvadrilje

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå spansk cuadrilla ‘gruppe på fire’

Tyding og bruk

  1. rideøving opphavleg utført av fire par
  2. kontradans der dansarane lagar grupper med to par i kvar
  3. musikk til kvadrilje (2)
Artikkelside

koppel

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå latin copula ‘band’

Tyding og bruk

  1. reim eller lekkje som bind saman halsbanda på hundar
  2. Døme
    • kvelpen drog i koppelet
  3. par eller flokk av hundar som er bundne saman med koppel (1)
  4. i overført tyding: gruppe, gjeng, klikk
    Døme
    • eit heilt koppel av motstandarar
Artikkelside

kongrodyr

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

klasse av leddyr med uledda framkropp, to par kjevar og fire par bein;
Arachnida
Døme
  • skorpionar, middar, vevkjerringar og kongroer er kongrodyr
Artikkelside

infertil

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje kan forplante seg på naturleg vis;
Døme
  • dei hjelpte infertile par å få barn
Artikkelside
Side 5 av 12