Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
84 treff

Bokmålsordboka 28 oppslagsord

Nynorskordboka 56 oppslagsord

verdsopinion

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

offentleg meining som rår i dei fleste land
Døme
  • apartheidstyret har verdsopinionen mot seg
Artikkelside

verdsbilde, verdsbilete

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

heilskapsførestilling som ein person, eit samfunn har av verda, universet og dei tilhøva som rår der
Artikkelside

vald 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt vald

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ha nokon i sitt vald;
    • dra fanden i vald! – dra til helvete!
  2. område, mark som ein rår over;
    eigedom (med jakt- og/eller fiskerettar)
Artikkelside

utilrekneleg

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje rår over handlingane sine;
Artikkelside

tvil

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk; samanheng med tvi- og tvike

Tyding og bruk

  1. uvisse (om kva som er best eller rettast);
    • det er, finst ikkje tvil (i mi sjel) om det;
    • det rår tvil om opphavet;
    • reise tvil om noko;
    • skifte mellom tvil og tru;
    • eg er i (sterk) tvil om kva eg skal gjere;
    • gå med på noko under tvil;
    • dette er utan tvil rett – heilt sikkert;
    • dette er heva over all tvil;
    • feie all tvil til side – overtyde alle;
    • tvilen skal kome tiltalte til gode
  2. i fleirtal:
    • eg har mine tvil (om dette går)

Faste uttrykk

  • dra i tvil
    tvile på (noko)
Artikkelside

træl 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þræll

Tyding og bruk

  1. ufri (hærteken, kjøpt) person som eigaren rår heilt over (til arbeid, sal);
    Døme
    • bli seld som træl;
    • ha, halde trælar;
    • setje trælane fri
  2. trottig arbeidar;
    Døme
    • arbeidstræl;
    • moldtræl;
    • ein træl til å arbeide
    • person som følgjer blindt eit førelegg, ei lære eller liknande
      • bokstavtræl
  3. klump av tjukk hud (særleg inni handa etter hardt arbeid og gniking)
    Døme
    • få trælar i hendene av hogginga
  4. fløyt (3, 2), flå (1 på fiskereiskap
Artikkelside

terreng

substantiv inkjekjønn

Opphav

fransk terrain; av latin terra ‘jord’

Tyding og bruk

  1. lende, mark, område (særleg utanfor tettbygde strøk)
    Døme
    • jaktterreng;
    • skiterreng;
    • skogsterreng;
    • ope, tungt, vanskeleg, ulendt terreng;
    • huset låg fint til i terrenget
    • òg i overført tyding:
      • det politiske terrenget
  2. område som ein rår over, no berre i overført tyding, i faste uttrykk:
    Døme

Faste uttrykk

  • liggje lågt i terrenget
    ikkje markere seg
  • tape terreng
    miste makt, popularitet og liknande
  • vinne terreng
    ha framgang, styrkje stillinga si
Artikkelside

teokrati

substantiv inkjekjønn

Opphav

sjå -krati

Tyding og bruk

  1. styreform, statsform der prestane rår;
  2. stat med teokrati (1)
  3. gruppe av prestar som styrer i eit samfunn eller ein stat; jamfør prestestyre
Artikkelside

styresmann

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør norrønt stýrismaðr

Tyding og bruk

person som styrer og rår;
Artikkelside

sosialisme

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. (økonomisk og politisk teori om eit) samfunnssystem der staten rår over produksjonsmidla og fordeler utbytet
  2. samfunnsordning der ein har gjennomført sosialisme (1);
    klasselaust samfunn utan utbyting (2
Artikkelside
Side 4 av 6