Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
78 treff

Bokmålsordboka 45 oppslagsord

se etter

Betydning og bruk

passe på (noe, noen); lete etter (noe, noen);
Se: se
Artikkelside

sette bukken til å passe havresekken

Betydning og bruk

sette en person til å passe på eller gjøre noe som en må vente han eller hun vil dra fordel av;
Artikkelside

ta vare på

Betydning og bruk

passe på;
Se: vare
Artikkelside

holde øye med

Betydning og bruk

passe på;
følge med på;
Se: øye
Eksempel
  • holde øye med bagasjen;
  • holde øye med hva som skjer
Artikkelside

forspørre seg

Betydning og bruk

spørre for mye;
Eksempel
  • en kan jo aldri forspørre seg;
  • passe på at en ikke forspør seg
Artikkelside

holde tunga rett i munnen

Betydning og bruk

konsentrere seg (for å beholde likevekten), passe på at alt blir riktig;
Se: tunge
Artikkelside

se til

Betydning og bruk

passe på (at noe går i orden);
Se: se
Artikkelside

forglemme seg

Betydning og bruk

ikke passe på;
Artikkelside

vakte på

Betydning og bruk

passe på, holde øye med;
Se: vokte
Artikkelside

følge med

Betydning og bruk

bli med, holde tritt;
være oppmerksom;
passe på;
Se: følge
Eksempel
  • følg med nå, så skal jeg vise deg;
  • jeg liker å følge med på hva som skjer i nyhetene;
  • ingen av elevene fulgte med når læreren snakket
Artikkelside

Nynorskordboka 33 oppslagsord

beskytte

beskytta

verb

Uttale

besjytˊte

Opphav

gjennom bokmål, frå lågtysk; same opphav som engelsk shut ‘lukke’

Tyding og bruk

  1. hindre at noko eller nokon blir skadd, går tapt eller liknande;
    verne, passe på, ta vare på
    Døme
    • beskytte seg mot fare;
    • kremen beskyttar mot sol
    • brukt som adjektiv:
      • leve i eit beskytta miljø
  2. brukt som adjektiv: som berre kan brukast av nokon eller noko som tilfredsstiller visse kriterium
    Døme
    • ein beskytta tittel;
    • eit beskytta namn
Artikkelside

forsøme seg

Tyding og bruk

ikkje nytte seg av ei moglegheit;
ikkje gjere det ein bør, ikkje passe på;
Sjå: forsøme
Døme
  • styret forsømde seg
Artikkelside

halde auge med

Tyding og bruk

passe på;
følgje med på;
sjå etter;
Sjå: auge
Døme
  • halde auge med barna;
  • halde auge med utviklinga
Artikkelside

setje bukken til å passe havresekken

Tyding og bruk

setje nokon til å passe på eller gjere noko som ein må vente vedkomande vil nytte til eigen fordel;
Sjå: havresekk
Artikkelside

sjå til

Tyding og bruk

syte for, passe på;
Sjå: sjå
Døme
  • sjå til dyra;
  • sjå til at gjestene får mat;
  • sjå til at noko går i orden
Artikkelside

ta vare på

Tyding og bruk

passe på, stelle;
Sjå: vare
Artikkelside

følgje med

Tyding og bruk

bli med, halde tritt;
vere merksam;
passe på;
Sjå: fylgje
Døme
  • følg med inn!
  • sokken følgde med da ho tok av seg støvelen;
  • følg med ungen litt!
  • du må følgje med i tida;
  • eg har litt vanskeleg for å følgje med i timen
Artikkelside

sjå etter

Tyding og bruk

passe på (barna);
leite etter (noko);
undersøkje;
Sjå: sjå
Døme
  • sjå etter om nokon er heime
Artikkelside

havresekk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

sekk fylt med havrekorn

Faste uttrykk

  • setje bukken til å passe havresekken
    setje nokon til å passe på eller gjere noko som ein må vente vedkomande vil nytte til eigen fordel
Artikkelside

auge 1, auga

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt auga

Tyding og bruk

  1. sanseorgan for syn, særleg brukt om den fremre, synlege delen
    Døme
    • to øyre og to auge;
    • ha vondt i auga;
    • opne auga;
    • halde seg for auga;
    • ha blå eller brune auge;
    • ha tårer i auga
  2. synsevne, synssans
    Døme
    • ha gode, dårlege auge
  3. uttrykk i auga;
    Døme
    • ha kvasse auge;
    • eit lurt glimt i auga;
    • ei gammal dame med milde auge
  4. Døme
    • så langt auget rekk;
    • ikkje få auga frå;
    • auga deira møttest
  5. oppfatning, synsmåte
    Døme
    • vere viktig i eigne auge;
    • sjå saka med norske auge;
    • ho er ein helt i mine auge;
    • sjå ei sak med nye auge
  6. merke eller flekk som liknar eit auge (1, 1); jamfør smørauge
    Døme
    • auga på ei potet;
    • terningen viste seks auge
  7. opning (2), hol; jamfør nålauge
    Døme
    • auget på ei nål;
    • auget i orkanen

Faste uttrykk

  • auge for auge, tann for tann
    (etter 2. Mos 21,24) hemnprinsipp som seier at nokon skal bli straffa med ein skade som svarar til skaden han eller ho har valda ein annan
  • blått auge
    blåmerke (av bløding under huda) rundt auga
  • det vonde auget
    blikk som seiest ha kraft til å skade menneske eller dyr
    • bli råka av det vonde auget
  • falle i auga
    vere påfallande
  • få auga opp for
    bli medviten om
  • få auge på
    oppdage, sjå
  • gjere store auge
    sperre auga opp av undring
  • ha auga med seg
    følgje nøye med;
    vere årvak
  • ha auge for
    ha sans for;
    ha merksemda retta mot
  • ha eit godt auge til
    ha positive kjensler for;
    like (nokon) svært godt
  • ha noko for auge
    ha planar om;
    ha som formål;
    vere medviten om
    • berre ha eitt mål for auge;
    • ha bumiljøet for auge
  • halde auge med
    passe på;
    følgje med på;
    sjå etter
    • halde auge med barna;
    • halde auge med utviklinga
  • ikkje noko for auget
    lite pen
  • ikkje tru sine eigne auge
    vere svært overraska
  • ikkje vilje sjå for sine auge
    ikkje vilje møte
  • kaste auga på
    bli interessert i
    • investorane har kasta auga på Golsfjellet;
    • han kasta auga sine på mediebransjen
  • kaste eit auge på
    sjå snøgt og overflatisk på
    • han kasta eit auge på fotografiet
  • late att auga for
    låst som ein ikkje ser eller ansar (noko)
    • late att auga for realitetane
  • lukke auga for
    låst som ein ikkje ser eller ansar (noko);
    late att auga for
    • lukke auga for problema
  • med opne auge
    medviten om kva ein gjer
    • feil som er gjort med opne auge;
    • gå inn i ein vanskeleg situasjon med opne auge
  • sjå noko i auga
    vere budd på;
    innsjå;
    godta
    • sjå sanninga i auga
  • sjå nokon i auga
    møte ein annans blikk utan dårleg samvit eller skam
    • ikkje tore å sjå folk i auga
  • springe i auga
    vere lett å leggje merke til
    • sanninga sprang i auga på meg;
    • det første som spring i auga, er …
  • ta til seg auga
    flytte blikket bort frå (noko)
  • under fire auge
    på tomannshand;
    toeine
    • ei samtale under fire auge
Artikkelside
Side 2 av 5