Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
20 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

Nynorskordboka 19 oppslagsord

lette på loket

Tyding og bruk

røpe litt av ein løyndom;
Sjå: lok
Artikkelside

lok 2, lokk 3

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt lok; samanheng med lukke (3

Tyding og bruk

laus eller hengsla del til å stengje opning i ein behaldar med;
Døme
  • setje loket på kjelen;
  • ho opna loket på fiolinkassa

Faste uttrykk

  • leggje lok på
    hindre i å kome fram;
    halde skjult
    • leggje lok på kjenslene sine;
    • dei la lok på debatten
  • lette på loket
    røpe litt av ein løyndom
Artikkelside

teie 2

teia

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt þegja

Tyding og bruk

  1. bli tagal;
    slutte å snakke eller gje lyd frå seg
    Døme
    • dei tagde brått, ei stund;
    • tei still!
    • hunden, fela tagde
    • refleksivt:
      • teie seg;
      • teie dykk no!
  2. vere tagal;
    la vere å snakke (om) eller gje lyd frå seg;
    ikkje tale eller uttale seg (om)
    Døme
    • teie om uretten;
    • den som teier, han samtykkjer
  3. vere fåmælt, ordknapp
  4. halde tett, halde på ein løyndom, løyne
    Døme
    • teie med det ein veit;
    • teie om noko

Faste uttrykk

  • teie i hel
    kjøve, kue (nokon) med medvite ikkje å nemne noko(n)
Artikkelside

rune 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt rún ‘løyndom, rune’

Tyding og bruk

  1. teikn for språklyd i det eldste germanske alfabetet
  2. trolldomsteikn, magisk teikn
    Døme
    • rite, riste runer
Artikkelside

ruge 2

ruga

verb

Opphav

eigenleg ‘sitje samankropen’

Tyding og bruk

  1. klekkje (ut), bre (2, 4)
    Døme
    • ruge (på) egga;
    • ruge ut kyllingar;
    • ruge ut ein listig plan
  2. liggje trykkjande (over)
    Døme
    • tunge skyer ruga over åsen
    • vakte over
      • ruge over pengane sine;
      • ruge over, på ein løyndom
Artikkelside

potte 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt pottr m, kanskje; frå latin pottus ‘drikkebeger’

Tyding og bruk

lite, rundt kar (av brend leire)
Døme
  • sitje på potte;
  • nattpotte;
  • blomsterpotte
  • i uttrykk:
    • vere tett som ei potte – heilt tett; overf: halde ein løyndom for seg sjølv; teie, halde kjeft

Faste uttrykk

  • sur som ei potte
    svært sur
Artikkelside

fortru

verb

Opphav

jamfør tru (3

Tyding og bruk

  1. ha tiltru til
    • brukt som adjektiv:
      • den mest fortrudde mannen i bygda
  2. overlate ansvar for noko
    Døme
    • fortru nokon nøklane sine;
    • eit arbeid dei har fortrudd til han
  3. fortelje i trumål
    Døme
    • fortru nokon ein løyndom;
    • fortru seg til nokon
Artikkelside

dulram

adjektiv

Opphav

jamfør norrønt dulremmi ‘dårskap’; av dul (1 og ram (4

Tyding og bruk

  1. som held på ein løyndom;
    som ikkje vil seie meininga si;
    løynsk
  2. gåtefull, løyndomsfull, uforklarleg
    Døme
    • dulramme ord
Artikkelside

clou

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Uttale

klu

Opphav

frå fransk ‘spikar’

Tyding og bruk

  2. avgjerande moment;
    poeng;
    Døme
    • clouet er å finne måtar å takle problema på
Artikkelside
Side 2 av 2