Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
19 treff

Nynorskordboka 19 oppslagsord

tildele

tildela

verb

Tyding og bruk

dele ut til;
la få;
gje
Døme
  • ho vart tildelt eit diplom;
  • han tildeler dei ei krevjande oppgåve
Artikkelside

kassere 1

kassera

verb

Opphav

jamfør innkassere

Tyding og bruk

Døme
  • kassere inn pengar;
  • ho kasserte inn sigeren

Faste uttrykk

  • kassere inn
    • ta imot ein pengesum;
      tjene;
      innkassere (2)
      • ho kasserte inn fleire millionar på handelen
    • ta i mot noko som ein meiner å ha rett på;
      bli tildelt;
      innkassere (3)
      • dei kasserte inn gullmedaljen;
      • han kasserte inn mykje respekt for arbeidet sitt
Artikkelside

hand

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt hǫnd

Tyding og bruk

  1. kroppsdel ytst på arm, med fingrar som mellom anna kan gripe og halde
    Døme
    • store hender;
    • vaske hendene;
    • bruke begge hendene;
    • arbeide med hendene;
    • ha hendene på ryggen;
    • stå på hendene;
    • klappe i hendene;
    • vri hendene;
    • spå i handa
  2. brukt i uttrykk for helsing, semje eller liknande
    Døme
    • takke i handa;
    • ta nokon i handa
  3. brukt i uttrykk for arbeid, verksemd, medverknad eller liknande
    Døme
    • ikkje lyfte ei hand for å hjelpe;
    • ikkje ta si hand i nokon ting;
    • arbeidet er ferdig frå mi hand
  4. brukt i uttrykk for eige, forvaring, makt, mynde, vern eller liknande
    Døme
    • ha mykje pengar mellom hendene;
    • samle makta på få hender;
    • vere i trygge hender;
    • leggje noko i Guds hender
  5. side, kant, plassering i høve til ein person
    Døme
    • huset ligg ved vegen på venstre handa;
    • sitje ved Guds høgre hand
  6. samling av kort som kvar av spelarane har fått tildelt i kortspel
    Døme
    • sitje med ei sterk hand
  7. Døme
    • ha ei leseleg hand

Faste uttrykk

  • bere nokon på hendene
    halde alt vondt borte frå nokon;
    forkjæle
  • døy for eiga hand
    ta livet av seg
  • falle i hendene på nokon
    kome inn under makta til nokon
    • han fall i hendene på fienden
  • for hand
    med handa eller hendene;
    manuelt
    • bunaden er sydd for hand;
    • skrive brev for hand
  • for handa
    tilgjengeleg
    • nytte dei materialane ein har for handa
  • frie hender
    full handlefridom
    • ho fekk frie hender til å lage ein ny radioserie
  • frå første hand
    direkte frå opphavsperson eller kjelde;
    jamfør førstehands
  • få noko frå handa
    fullføre noko;
    bli ferdig med noko
    • få arbeidet frå handa
  • gje nokon ei hand
    hjelpe nokon
  • gni seg i hendene
    vere godt nøgd, særleg på grunn av stor vinning
  • gode kort på handa
    gode argument, kvalifikasjonar eller liknande som gjer at ein stiller sterkt
  • gripe med begge hendene
    ta imot med iver
    • eg greip sjansen med begge hendene
  • gå hand i hand
    • gå og halde kvarandre i hendene
    • gå føre seg samstundes;
      utvikle seg parallelt;
      følgjast
      • urbanisering og avfolking går hand i hand
  • gå nokon til hande
    assistere nokon
  • ha ei heldig hand med
    ha ein god framgangsmåte med noko
  • ha hendene fulle
    ha mykje å gjere;
    vere travel
  • ha noko på handa
    (i eit visst tidsrom) ha førsterett til noko
  • ha reine hender
    vere uskuldig
  • halde handa si over
    verne
  • i første hand
    i byrjinga;
    i første omgang
  • i hende
    til rådvelde
    • eg har nett fått avgjerda i hende
  • ikkje sjå handa framfor seg
    ikkje sjå noko som helst
  • leggje hand på
    gjere lekamleg vald mot
  • leggje siste hand på noko
    avslutte noko
    • leggje siste hand på verket
  • lett på handa
    som gjer noko varleg og nøye
  • leve frå hand til munn
    leve på ein måte så ein berre så vidt har nok til å klare seg
  • med handa på hjartet
    for å vere heilt ærleg
  • med hard hand
    på ein brutal måte
    • uvedkomande vart jaga bort med hard hand
  • med livet i hendene
    med fare for når som helst å miste livet
  • med rund hand
    rikeleg, raust
    • dele ut gåver med rund hand
  • med to tomme hender
    utan noko;
    på berr bakke
    • ho starta med to tomme hender og arbeidde seg opp
  • med våpen i hand
    med våpenmakt
    • forsvare landet med våpen i hand
  • på andre hender
    hos andre eigarar
    • føretaket heldt fram på andre hender
  • på eiga hand
    utan hjelp frå andre;
    for seg sjølv;
    sjølvstendig
    • greie seg på eiga hand
  • sitje med hendene i fanget
    ikkje gjere noko;
    ikkje gripe inn
    • ei regjering som sit med hendene i fanget og lèt det forferdelege skje
  • slå handa av nokon
    ikkje vilje ha noko å gjere med nokon;
    svike nokon
  • ta hand om
    ta seg av
    • ta hand om pasienten;
    • ta hand om oppgåvene
  • vere nokons høgre hand
    vere ein uunnverleg hjelpar eller medarbeidar for nokon
    • vere sjefen si høgre hand
Artikkelside

fredspris

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

heiderspris som blir tildelt personar eller grupper som har gjort ein særskilt innsats innan fredsarbeidet

Faste uttrykk

  • Nobels fredspris
    årleg pris som Den Norske Nobelkomité deler ut til person eller gruppe som dei meiner har gjort mest for freden
Artikkelside

fadder

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk (ge)vadder(e); frå latin compater ‘(åndeleg) medfader’

Tyding og bruk

  1. person som er vitne ved dåp;
    Døme
    • dei har spurt henne om å vere fadder til barnet;
    • foreldre og fadrar
  2. person som hjelper ein som er yngre eller meir urøynd, i ein startfase
    Døme
    • kvar førsteklassing får ein eldre elev som fadder;
    • ho er fadder for den nytilsette;
    • dei nye studentane får tildelt ein fadder

Faste uttrykk

  • stå fadder for
    • vere fadder ved dåpen
      • eg stod fadder for nevøen min
    • vere med på å få fram
      • han stod fadder for den nye lova
Artikkelside

anbod

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom bokmål, frå tysk anbieten ‘by, tilby’, av an- og bieten ‘by, tilby’; jamfør an- (1

Tyding og bruk

skriftleg tilbod om å gjere eit visst arbeid eller syte for ein leveranse for ei viss betaling;
(fastpris)tilbod
Døme
  • eit høgt anbod;
  • innhente anbod frå ein leverandør

Faste uttrykk

  • lyse/leggje noko ut på anbod
    opne for konkurranse om eit oppdrag
    • nybygget vart lyst ut på anbod;
    • dei la renoveringa ut på anbod
  • vinne eit anbod
    få tildelt eit oppdrag som var lyst ut på anbod
Artikkelside

grunndel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. største eller viktigaste del
    Døme
    • ho tok grunndelen av utdanninga i utlandet
  2. storleik som er uavhengig av andre variablar
    Døme
    • alle får tildelt ein grunndel uavhengig av inntekt
Artikkelside

vinne eit anbod

Tyding og bruk

få tildelt eit oppdrag som var lyst ut på anbod;
Sjå: anbod
Artikkelside

kassere inn

Tyding og bruk

Sjå: kassere
  1. ta imot ein pengesum;
    tjene;
    Døme
    • ho kasserte inn fleire millionar på handelen
  2. ta i mot noko som ein meiner å ha rett på;
    bli tildelt;
    Døme
    • dei kasserte inn gullmedaljen;
    • han kasserte inn mykje respekt for arbeidet sitt
Artikkelside

bragdmerke

substantiv inkjekjønn

Opphav

av bragd og merke (1

Tyding og bruk

utmerking som blir tildelt idrettsutøvarar som har nådd eit visst prestasjonsnivå
Artikkelside
Side 1 av 2