Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 52 oppslagsord

system

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå gresk ‘samanstilling’

Tyding og bruk

  1. gruppe av mindre einingar som lagar ein samordna eller samverkande heilskap
  2. planfast samanstilling eller oversyn;
    heilskap ordna etter visse prinsipp;
    Døme
    • ordne noko etter eit fast system;
    • setje noko i system
  3. oppbygging, organisering
    Døme
    • samfunnssystem;
    • det politiske systemet vårt byggjer på folkestyre og parlamentarisme

Faste uttrykk

  • geologisk system
    heilskap av fossilførande bergarter frå ein geologisk periode
Artikkelside

SI

forkorting

Opphav

forkorting for Système International d’Unités (Det internasjonale systemet for måleiningar)

Tyding og bruk

Artikkelside

radikal 2

adjektiv

Opphav

nylaging av latin radix ‘rot’, opphavleg ‘som når til røtene’

Tyding og bruk

  1. om (venstreorientert) person: som vrakar og vil endre det systemet som er, eller det synet som rår;
    til skilnad frå konservativ og moderat (2)
    Døme
    • eit radikalt syn på ekteskapet;
    • ho er aktiv i dei radikale miljøa
    • brukt som substantiv:
      • dei radikale var sterkt kritiske til religion
  2. Døme
    • ei radikal endring;
    • situasjonen er ein radikalt annan i dag enn for ti år sidan
Artikkelside

pulverisere

pulverisera

verb

Tyding og bruk

  1. gjere til pulver (1);
  2. i overført tyding: stykkje opp og spreie slik at det blir borte;
    Døme
    • systemet pulveriserer alt ansvar;
    • ho pulveriserte den gamle rekorden
Artikkelside

rettsordning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det rettslege systemet i eit land sett som heilskap
Artikkelside

bestå

verb

Uttale

beståˊ

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. få godkjent resultat på;
    Døme
    • bestå eksamen;
    • du bestod prøva med glans
    • brukt som substantiv:
      • få bestått på oppgåva
  2. halde ut;
    halde seg;
    stå ved lag;
    Døme
    • så lenge verda består;
    • eit arbeid som vil bestå lenge
    • brukt som adjektiv:
      • det beståande samfunnet;
      • forsvare det beståande systemet

Faste uttrykk

  • bestå av
    vere samansett av
    • vatn består av hydrogen og oksygen;
    • styret består hovudsakleg av kvinner
  • bestå i
    liggje i, gå ut på
    • taktikken består i å handle varsamt;
    • utfordringa består i å føreslå gode løysingar
  • beståande av
    som er sett saman av
    • universitetet, beståande av fire fakultet;
    • ei regjering beståande av dei borgerlege partia
Artikkelside

brotne

brotna

verb

Opphav

norrønt brotna; av broten

Tyding og bruk

  1. bli broten;
    Døme
    • taket brotna av snøtyngda
  2. i overført tyding: gå i oppløysing
    Døme
    • systemet brotnar
Artikkelside

plotte

plotta

verb

Tyding og bruk

merkje av på kart, i diagram eller liknande (til dømes ein posisjon, ei rørsle eller ei hending)
Døme
  • dei plottar punkta på arket

Faste uttrykk

  • plotte inn
    føre inn i eit grafisk eller elektronisk system
    • dei plotta inn anløpshamnene til skipet;
    • arbeidsoppgåvene vart plotta inn i systemet
Artikkelside

plotte inn

Tyding og bruk

føre inn i eit grafisk eller elektronisk system;
Sjå: plotte
Døme
  • dei plotta inn anløpshamnene til skipet;
  • arbeidsoppgåvene vart plotta inn i systemet
Artikkelside

forklare, forklåre

forklara, forklåra

verb

Opphav

frå lågtysk ‘gjere klår’; jamfør for

Tyding og bruk

  1. gjere tydeleg og forståeleg;
    greie ut, opplyse, tyde
    Døme
    • bli forklart systemet;
    • det forklarer saka;
    • la meg forklare korleis det fungerer
  2. gje ein strålande og guddomleg glans;
    gjere lysande eller klar;

Faste uttrykk

  • forklare seg
    gje forklaring på noko ein har gjort;
    gjere greie for seg
Artikkelside
Side 1 av 6