Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
16 treff

Nynorskordboka 16 oppslagsord

sus

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

av suse

Tyding og bruk

  1. susande lyd;
    Døme
    • høyre susen frå elva
  2. Døme
    • det vart ikkje den heilt store susen over festen

Faste uttrykk

  • gjere susen
    gjere at noko går bra;
    vere årsak til suksess
    • det gode samarbeidet gjer susen
  • historisk sus
    dåm av noko opphøgd frå eldre tid eller noko som skjer no, som vil få plass i historia
    • det er eit historisk sus over samarbeidet som no tek form
  • sus av soge
    dåm av noko opphøgd frå eldre tid
    • det er ein sus av soge over denne plassen
  • sus i serken
    fart og liv
    • det blir fest og sus i serken
  • sus og dus
    munter hyggje;
    turing, festing
    • leve i sus og dus
Artikkelside

mild

adjektiv

Opphav

norrønt mildr

Tyding og bruk

  1. som ikkje er skarp eller sterk i smak, lukt eller oppleving;
    behageleg;
    Døme
    • suppa er mild og rund i smaken;
    • ei såpe med mild lukt;
    • eit mildt vaskemiddel;
    • eit mildt lys
  2. med moderat kraft eller intensitet;
    Døme
    • symptoma var milde;
    • tablettane gjev berre milde biverknader
    • brukt som adverb
      • dette var overraskande, for å seie det mildt;
      • du ser mildt sagt trøytt ut
  3. godlynt, venleg, varsam
    Døme
    • vere mild i blikket;
    • han snakka med mild stemme
  4. skånsam, overberande, ikkje streng
    Døme
    • ein mild dom;
    • ho styrte med mild, men bestemt hand
  5. om vêr, klima: som ikkje er kaldt, men heller ikkje særleg varmt
    Døme
    • mildt vêr;
    • ein mild vind
  6. brukt i utrop
    Døme
    • du milde himmel!
    • milde moses!
    • milde måne!
  7. gjevmild, rundhanda, raus (2, 1)
    Døme
    • donasjon frå ei mild stifting

Faste uttrykk

  • milde gåver
    rause gåver (til velgjerdsføremål)
    • vere avhengig av milde gåver frå private
Artikkelside

førenamn, fornamn

substantiv inkjekjønn

Opphav

av for- (1

Tyding og bruk

første del av eit fullt namn;
Døme
  • førenamn og etternamn;
  • kva heiter du til førenamn?

Faste uttrykk

  • berre førenamnet
    ikkje fullt ut skildrande, mildt sagt;
    for svak uttrykksmåte
    • kaos er berre førenamnet på det virvaret eg snakkar om
  • vere på førenamn med
    vere dus med;
    kjenne
    • dei er på førenamn med dei fleste
Artikkelside

dus 1

substantiv ubøyeleg

Opphav

samanheng med duse (1

Faste uttrykk

  • sus og dus
    munter hyggje;
    turing, festing
    • leve i sus og dus
Artikkelside

suse

susa

verb

Opphav

lydord

Tyding og bruk

  1. lage ein veikt brusande eller kvesande lyd
    Døme
    • det suser og blæs;
    • fossen suste og brusa;
    • kjelen stod og suste på omnen;
    • det suste for øyra
    • brukt som adjektiv:
      • ein susande lyd
  2. fare snøgt
    Døme
    • bilane suser forbi;
    • snøballane suste gjennom lufta;
    • det gjekk så det suste
    • brukt som adjektiv:
      • kome i susande fart
  3. leve i sus og dus;
    Døme
    • suse og drikke
Artikkelside

sus og dus

Tyding og bruk

munter hyggje;
turing, festing;
Sjå: dus, sus
Døme
  • leve i sus og dus
Artikkelside

vere på førenamn med

Tyding og bruk

vere dus med;
kjenne;
Sjå: førenamn
Døme
  • dei er på førenamn med dei fleste
Artikkelside

døs

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk; samanheng med dus (2

Tyding og bruk

søvnliknande tilstand med svekt medvit
Døme
  • liggje i ein døs;
  • gå som i ein døs
Artikkelside

dis 3

adjektiv

Opphav

av De, etter mønster av dus (4

Tyding og bruk

som tiltaler kvarandre med den høflege tiltaleforma ‘De’ (i staden for ‘du’);
til skilnad frå dus (4
Døme
  • dei to var dis heile livet
Artikkelside

dolce

adverb

Uttale

dåltsje

Opphav

frå italiensk, opphavleg latin dulcis; same opphav som dus (3

Tyding og bruk

i musikk: mildt, mjukt
Artikkelside
Side 1 av 2