Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 69 oppslagsord

forrædar

substantiv hankjønn

Uttale

fåreˊdar

Opphav

frå lågtysk; samanheng med forråde

Tyding og bruk

person som forråder nokon;
Døme
  • din forrædar!
  • bli kalla ein forrædar;
  • røpe ein forrædar
Artikkelside

fjott

substantiv hankjønn

Opphav

av dansk fjot; truleg samanheng med lågtysk fudde ‘fille’

Tyding og bruk

usjølvstendig og naiv person;
Døme
  • han er ein fjott;
  • einfaldige fjottar;
  • din fjott!
Artikkelside

bøvel

substantiv hankjønn

Opphav

med innverknad frå djevel

Tyding og bruk

  1. person som er hard og hjartelaus;
  2. Døme
    • bøvelen ta deg!
    • din bøvel!
Artikkelside

bråkmakar

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -makar

Tyding og bruk

  1. bråkete person
    Døme
    • hald fred, din bråkmakar!
  2. person som steller til bråk (2, 2)
    Døme
    • bli oppfatta som ein bråkmakar på landsmøtet
Artikkelside

betre 1

adjektiv

Opphav

norrønt betri, komparativ av bra og god, jamfør best (2; samanheng med bate (1

Tyding og bruk

  1. meir dugande;
    flinkare;
    Døme
    • ein spelar som er betre enn dei andre;
    • vere betre enn dei fleste i matematikk
  2. meir velskikka, tenleg;
    med høgare verdi;
    meir brukande;
    Døme
    • bilen din er betre enn min;
    • få betre karakterar;
    • vere av betre kvalitet;
    • det er betre at du ventar til i morgon
  3. mindre sjuk eller uvel;
    friskare
    Døme
    • den sjuke er betre i dag;
    • kjenner du deg betre?
  4. som gjev større nyting eller velvære;
    Døme
    • vin er betre enn øl;
    • von om betre tider;
    • denne boka er betre enn den førre eg las
  5. i større mon;
    rikelegare;
    Døme
    • krav om betre plass til husdyr;
    • når eg får betre tid, kjem eg;
    • mange har fått betre råd
  6. meir storsinna;
    edlare; jamfør best (2, 5)
    Døme
    • bli eit betre menneske;
    • kome på betre tankar
  7. meir velgrunna eller gyldig;
    Døme
    • ha betre prioritet;
    • ha betre odelsrett til eigedomen
  8. gjævare, rikare;
    Døme
    • vere av betre folk
  9. med mindre vanske, lettare;
    Døme
    • det vart ikkje betre å få tak i henne seinare
  10. brukt som adverb: meir intenst;
    grundigare;
    forsvarlegare;
    Døme
    • dette likar eg betre;
    • høyr betre etter;
    • du må forklare deg betre
  11. utan klar samanlikning: meir enn middels god
    Døme
    • eit betre måltid;
    • eitt av dei betre talenta vi har sett
Artikkelside

bavian

substantiv hankjønn

Uttale

baviaˊn

Opphav

frå lågtysk; eller nederlandsk

Tyding og bruk

  2. i fleirtal: slekt av aper i familien dyreaper;
    Papio
  3. brukt som skjellsord
    Døme
    • din bavian!
Artikkelside

banditt

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk, frå italiensk , opphavleg bandito ‘forvist, bannlyst’; samanheng med bann

Tyding og bruk

  1. person som handlar mot lover (1, normer eller reglar, ofte som medlem av bande (1, 1);
    Døme
    • mordarar og bandittar
  2. i overført tyding: person som ter seg ureieleg eller trugar til seg gode
    Døme
    • din banditt!
Artikkelside

andakt

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

gjennom dansk; frå tysk Andacht ‘det å tenkje på’

Tyding og bruk

  1. religiøs stemning;
    stemning av alvor og høgtid
    Døme
    • kjenne andakt i sinnet;
    • lese dei gamle breva med andakt;
    • du lyt ete fisken din med andakt
  2. kort gudsteneste, bønestund
    Døme
    • halde andakt;
    • andakta i radioen
Artikkelside

amøbe

substantiv hankjønn

Uttale

amøˋbe

Opphav

av gresk amoibe ‘skifting, endring’

Tyding og bruk

  1. eincella dyr utan fast kroppsform av gruppa slimdyr
  2. brukt som skjellsord: dum eller primitiv person
    Døme
    • din dumme amøbe!
Artikkelside
Side 7 av 7