Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 69 oppslagsord

horunge

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. forelda og nedsetjande nemning for barn født utan at foreldra var gifte
  2. brukt som bannord: dritunge (2)
    Døme
    • kom deg ut, din horunge!
  3. i sjømannsmål: tauende som heng og sleng etter at seglet er gjort fast
  4. i typografi: sluttord eller sluttlinje i eit avsnitt som kjem øvst på ei side eller spalte
Artikkelside

hund

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hundr

Tyding og bruk

  1. husdyr (som finst i ulik storleik, farge, skapnad og åtferd) som blir halde som kjæledyr eller bruksdyr, som er lett å dressere og som ein kan bruke til jakt eller andre oppgåver;
    Canis familiaris
    Døme
    • gå tur med hunden;
    • høyre hundane gøy;
    • folk som held hund;
    • gjere eit søk med hund
  2. rå eller ussel person, òg brukt som skjellsord
    Døme
    • din feige hund!
  3. brukt som kraftuttrykk: pokker, fanden (1
    Døme
    • kva hunden er dette for noko!
    • fy hunden for ein dag det vart!
  4. brukt i namn på stjernebilete som kan minne om ein hund (1)
    Døme
    • Den store hunden;
    • Den vesle hunden

Faste uttrykk

  • der ligg hunden gravlagd
    dette er den den verkelege årsaka;
    slik heng det saman
  • ein hund etter
    svært lysten på;
    vill etter
    • ein hund etter ros;
    • ho var ein hund etter å lese
  • ein vittig hund
    ein vittig, morosam person
  • galne hundar får rive skinn
    den som er uvørden, får svi for det
  • gå i hundane
    gå til grunne
  • ikkje skode hunden på håra
    ikkje døme nokon etter det ytre
  • raude hundar
    barnesjukdom med raudt utslett;
    Rubella
  • som ein hund
    brukt for å forsterke noko negativt: veldig, svært, særs
    • fryse som ein hund;
    • vere lydig som ein hund
  • som hund og katt
    i stadig fiendskap
    • dei levde som hund og katt
Artikkelside

kuk, kukk 1

substantiv hankjønn

Opphav

mellomnorsk kúkr som tilnamn; truleg samanheng med kjuke

Tyding og bruk

  1. mannleg kjønnslem;
  2. brukt som skjellsord
    Døme
    • din forbanna kuk!
Artikkelside

heidre

heidra

verb

Opphav

norrønt heiðra

Tyding og bruk

vise heider;
Døme
  • han vart heidra med Kongens fortenestemedalje;
  • du skal heidre far din og mor di
Artikkelside

ære 2

æra

verb

Opphav

norrønt æra; frå lågtysk eren

Tyding og bruk

  1. syne ære (1, 1), vyrdnad
    Døme
    • du skal ære far din og mor di;
    • dei gamle skal ein ære, dei unge skal lære
  2. gjere ære (1, 2) på, heidre
    Døme
    • ho vart beden inn i beste stova og æra med det likaste huset hadde
  3. tilbe, dyrke, vise ærefrykt
    Døme
    • elske og ære Herren
Artikkelside

forkleining

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Døme
  • ikkje til forkleining for dei andre, men prestasjonen din skilde seg klart ut
Artikkelside

forkleine

forkleina

verb

Tyding og bruk

gjere dårlegare eller ringare;
Døme
  • eg meiner ikkje å forkleine innsatsen din
Artikkelside

døgenikt

substantiv hankjønn

Opphav

av lågtysk dögen ‘duge’ og nichts ‘ingenting’

Tyding og bruk

doven og udugeleg person
Døme
  • vere ein latsabb og ein døgenikt;
  • din døgenikt!
Artikkelside

bankfilial

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme
  • besøk den næraste bankfilialen din
Artikkelside

andel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. Døme
    • kjøpe sin andel;
    • din andel av utgiftene;
    • ha andel i ein forretning;
    • få sin andel av utbytet
  2. Døme
    • regissøren har sin store andel i det fine resultatet
  3. Døme
    • ein liten andel av spesialistane i Forsvaret
Artikkelside
Side 4 av 7