Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 181 oppslagsord

nord 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt norðr; av nord (2

Tyding og bruk

  1. himmelretning som ligg motsett retninga mot sola midt på dagen; motsett sør (1
    Døme
    • snu seg mot nord;
    • det klarnar i nord;
    • det bles frå nord;
    • vinden går på nord;
    • finne nord med hjelp av kompasset;
    • Frankrike grensar mot Belgia i nord
  2. landområde eller stat som ligg i nordleg lei
    Døme
    • i det høge nord
  3. i bridge: spelar som har sør (1, 3) som makker (2)
    Døme
    • nord melder pass
Artikkelside

landsforræderi

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

brotsverk mot sjølvstendet og tryggleiken til ein stat;
Artikkelside

landsforråding

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

brotsverk mot sjølvstendet og tryggleiken til ein stat;
Artikkelside

landssvik

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

brotsverk mot sjølvstendet og tryggleiken til ein stat og mot riksskipnaden
Døme
  • dei vart dømde for landssvik etter krigen
Artikkelside

monarki

substantiv inkjekjønn

Opphav

av gresk monarkhia ‘einevelde’; jamfør -arki

Tyding og bruk

  1. styreform der ein konge, ei dronning eller ein annan fyrste er øvste representant for staten
    Døme
    • konstitusjonelt monarki
  2. stat som har monarki (1)
    Døme
    • Noreg er eit monarki
Artikkelside

hoffstat

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør stat

Tyding og bruk

tenarar og funksjonærar som er knytte til eit hoff (1)
Artikkelside

kaliforniar, californiar

substantiv hankjønn

Uttale

kalifåˊrniar

Tyding og bruk

person frå California (stat i USA)
Artikkelside

idealstat

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

fullkomen stat;
utopisk stat
Artikkelside

korporativ

adjektiv

Uttale

kårˊporativ; kårpoˊrativ

Tyding og bruk

som gjeld eller byggjer på korporasjon (1)

Faste uttrykk

  • korporativ stat
    statsform der nærings- og yrkesorganisasjonar, fagforeiningar og liknande er viktige byggjesteinar
Artikkelside

makt

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt makt, frå lågtysk; samanheng med måtte

Tyding og bruk

  1. det å kunne bestemme over andre eller kunne styre ei utvikling;
    sterk innverknad;
    Døme
    • kunnskap er makt;
    • ha makt over nokon;
    • ta makta i landet;
    • kome til makta;
    • det står ikkje i mi makt å hindre det
  2. stat eller institusjon som har makt (1)
    Døme
    • ei nøytral makt;
    • gå i teneste hos ei framand makt
  3. kraft, styrke
    Døme
    • eg har inga makt i armane;
    • bruke makt for å opne døra;
    • ta i av all makt
  4. vald, tvang
    Døme
    • bruke makt for å oppnå noko;
    • eg tok frå henne lommeboka med makt
  5. stridskrefter
  6. overnaturleg vesen
    Døme
    • gode og vonde makter

Faste uttrykk

  • få/ha noko/nokon i si makt
    få eller ha råderett over noko eller nokon
  • ha ordet i si makt
    vere god til å uttrykkje seg
  • setje makt bak noko
    tvinge fram noko
    • ha vilje til å setje makt bok krava
  • stå ved makt
    vere gyldig
Artikkelside
Side 3 av 19