Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 510 oppslagsord

gruppe

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom tysk, frå fransk; av italiensk ‘foreining’

Tyding og bruk

  1. samling av personar, ting eller fenomen som har noko til felles, og som dermed utgjer ein samla del av ein større heilskap;
    pulje, avdeling, flokk, tropp, kategori
    Døme
    • læraren deler elevane inn i grupper på fire;
    • ei gruppe forretningsfolk frå utlandet;
    • militante grupper har teke makta;
    • ulike sosiale grupper
  2. lita samling av musikarar som spelar saman;
Artikkelside

nav

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt nǫf; samanheng med navle (1

Tyding og bruk

  1. midtre del av eit hjul
  2. i overført tyding: person, gruppe eller liknande som har teke på seg ansvaret for noko;
    Døme
    • ho var eit nav for familie og vener
Artikkelside

samtid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. tidsrom som fell saman med notida eller med levetida til ein person, ei gruppe eller eit fenomen;
    Døme
    • vere lite akta i si eiga samtid
  2. folk som lever (eller levde) på same tid
    Døme
    • samtida miskjende henne
Artikkelside

samtalegruppe

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

organisert gruppe som samtaler om særskilde emne
Døme
  • ho skal leie ei samtalegruppe for ungdom med angst
Artikkelside

samnemning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

nemning for ei gruppe av ting, vesen eller omgrep;
Døme
  • trelast er ei samnemning for skorne og høvla plankar og bord
Artikkelside

samnamn

substantiv inkjekjønn

Opphav

av sam-

Tyding og bruk

  1. nemning for ei gruppe av ting, vesen eller omgrep;
  2. i språkvitskap: substantiv som merkjer ut ting (både levande og daude) eller omgrep;
    motsett særnamn
Artikkelside

samling

substantiv hokjønn

Opphav

av samle

Tyding og bruk

  1. det å samle eller samle seg
    Døme
    • Noregs samling;
    • borgarleg samling
  2. samankomst i form av eit møte, ein leir eller liknande
    Døme
    • kalle saman eliteløparane til samling;
    • ha samling med andakt og song
  3. mengd med ting av same type eller med liknande bruk
    Døme
    • historiske samlingar;
    • Garborgs skrifter i samling

Faste uttrykk

  • samling i botn
    det at ei gruppe kjem saman og tek fatt att etter ei pårøyning eller når stoda er vanskeleg
  • sans og samling
    evne til å forstå og tenkje;
    forstand (1), medvit (1), fatning
    • vere ved sans og samling;
    • kome til sans og samling;
    • gå frå sans og samling;
    • drikke seg frå sans og samling
Artikkelside

samfunnslag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

gruppe i eit samfunn med liknande økonomiske tilhøve, yrke, levevis og status;
jamfør lag (3)
Døme
  • folk frå alle samfunnslag
Artikkelside

samfunnsgruppe

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

gruppe i eit samfunn, avgrensa etter visse kriterium som til dømes alder, yrke, sosial eller økonomisk bakgrunn
Døme
  • barna er ei samfunnsgruppe som ofte blir gløymd
Artikkelside

messias

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom latin, frå hebraisk mashiah ‘den salva’, jamfør Kristus

Tyding og bruk

  1. i kristen tru: Jesus (1) som frelsar
    Døme
    • Jesus var den lova Messias
  2. i overført tyding: person som, faktisk eller innbilt, er frigjerar, leiar eller frelsar for eit folk eller ei gruppe
    Døme
    • ho var ein messias for folket;
    • han var popmusikkens messias;
    • han var den tredje messiasen som stod fram og skulle frelse landet
Artikkelside
Side 1 av 51