Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
1351 treff

Bokmålsordboka 2 oppslagsord

Nynorskordboka 1349 oppslagsord

glenne

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt glenna; samanheng med glane (2

Tyding og bruk

  1. open plass i skog
    Døme
    • kome fram til ei glenne i skogen
  2. klar stripe mellom skyer på himmelen
Artikkelside

gledesbod, gledebod

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

gledeleg bodskap;
Døme
  • kome med gledesbod
Artikkelside

glattis

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. glatt is (på bakken)
    Døme
    • brekke lårhalsen på glattisen;
    • utforkøyring på glattisen
  2. i overført tyding: vanske, lei stode
    Døme
    • kome på glattisen;
    • la seg lokke ut på glattisen
Artikkelside

trø nokon på tærne

Tyding og bruk

kome for nær innpå einemerka eller rettane (til nokon), råke på ømme punkt, støyte, fornærme, krenkje, plage;
Sjå: tå
Artikkelside

reaksjon

substantiv hankjønn

Opphav

av reagere

Tyding og bruk

  1. utslag, handling eller endring som ein påverknad eller førespurnad kallar fram
    Døme
    • positive reaksjonar;
    • det har kome reaksjonar mot framlegget;
    • forbodet har møtt skarp reaksjon hos fiskarane;
    • da det heile var over, melde reaksjonen seg
  2. politisk retning som går ut på å hindre reformer og få att gamle tilstandar;
  3. retning eller rørsle som opponerer mot ei rådande retning
    Døme
    • nyromantikken var ein reaksjon mot realismen
  4. i medisin: endring framkalt av ytre påverknad
    Døme
    • få ein allergisk reaksjon
  5. i fysikk: tilbakeverkande kraft;
  6. kjemisk prosess, til dømes at stoff blir spalta eller lagar nye samband
  7. i biologi: rørsle eller liknande som svar på sanseinntrykk
    Døme
    • refleks er ein automatisk reaksjon
Artikkelside

punktlegheit

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å vere punktleg;
det å kome presis;
Døme
  • punktlegheita til bussen må bli betre
Artikkelside

punkt

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt punktr; same opphav som punktum

Tyding og bruk

  1. lite, rundt merke;
    Døme
    • eit punkt etter ein note;
    • stjernene stod som lysande punkt på himmelen
  2. stad utan utstrekning
    Døme
    • to linjer kryssar kvarandre i eit punkt
  3. avgrensa område;
    Døme
    • det vestlegaste punktet i Noreg
  4. steg i rørsle, prosess, utvikling eller liknande;
    Døme
    • kome til eit visst punkt
  5. side av sak;
    Døme
    • eg har eit framlegg i tre punkt;
    • på det punktet tek du feil;
    • vi får drøfte saka punkt for punkt
  6. typografisk måleining
    Døme
    • åtte punkts skrift;
    • eit punkt er 0,37549 mm eller 1/12 cicero

Faste uttrykk

  • det springande punktet
    kjernen i ei sak;
    det avgjerande
  • kritisk punkt
    • stad i unnarennet i hoppbakke der overgangen byrjar
      • det kritiske punktet i bakken er på 90 meter
    • svært viktig eller avgjernde del av noko
      • prisen er eit kritisk punkt i forhandlingane
  • til punkt og prikke
    heilt nøyaktig;
    til minste detalj
    • dei har følgt lova til punkt og prikke
  • ømt/sårt punkt
    noko som er særleg sårbart hos ein person;
    noko som lett vekkjer irritasjon eller liknande
Artikkelside

proveniens

substantiv hankjønn

Opphav

av latin provenire ‘kome fram’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • proveniensen til eit bilete
  2. bestand av skogstre i eit lokalmiljø;
Artikkelside

proveny

substantiv inkjekjønn

Opphav

av fransk provenir ‘kome opp, skrive seg frå’

Tyding og bruk

  1. inntekt staten har frå skattar og avgifter
  2. utbyte, særleg frå sal av verdipapir
Artikkelside

puff 3

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. det å puffe (1, 1);
    skubb, dult, dytt, skump
    Døme
    • få ein puff i ryggen
  2. i overført tyding: stimulans (2);
    Døme
    • arbeidet fekk ein god puff framover;
    • kommentaren var den puffen eg trong for å kome i gang
  3. utblåsing av røyk eller damp
Artikkelside
Side 8 av 135