Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
Ett treff

Nynorskordboka 1559 oppslagsord

gross 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

av fransk (le) gros, substantivisk av gros ‘stor, tjukk’; av latin grossus ‘stor’

Tyding og bruk

stor mengd, fleirtal
Døme
  • skilje seg ut frå grosset

Faste uttrykk

  • det store gross/grosset
    storparten, hovudmassen;
    dei fleste
    • det store gross av mindre gjeldssaker endar med dom;
    • saka er viktig for det store grosset av medlemsmassen
Artikkelside

rakett

substantiv hankjønn

Opphav

av italiensk rocchetta, av rocca ‘tein’, opphavleg same opphav som rokk (1

Tyding og bruk

  1. prosjektil med sylinderform, som får stor fart og kan fly høgt eller langt ved hjelp av ein reaksjonsdriven motor eller liknande
    Døme
    • skyte opp rakettar;
    • rakettane fór opp mot himmelen
  2. våpen med eit sylinderforma ytre og med ein rakettmotor og sprengladning;
    Døme
    • landet har skote opp fleire rakettar;
    • fleire hus vart øydelagde av rakettane
  3. sylinder av papp som med ein drivladning og krut eksploderer i lufta og gjev fine fargar;
    Døme
    • skyte opp rakettane på nyårsaftan
  4. fartøy med rakettmotor og plass til menneske og utstyr for reiser i verdsrommet
    Døme
    • dei har sendt ein rakett til Mars;
    • dei tre astronautane drog i raketten til månen

Faste uttrykk

  • ein rakett i baken/rumpa/ræva
    noko som aukar aktiviteten, innsatsen, farten eller liknande
    • tidsfristen sette verkeleg ein rakett i rumpa på han;
    • skal ho få gjort noko, må ho få ein rakett i ræva;
    • dei er så treige, dei treng ein rakett i baken
Artikkelside

dukke/sprette/skyte opp som paddehattar

Tyding og bruk

få stor utbreiing på kort tid;
Sjå: paddehatt
Døme
  • norske band dukkar opp som paddehattar;
  • kjøpesenter veks opp som paddehattar
Artikkelside

kupé, kupe 2

substantiv hankjønn

Uttale

kupeˊ

Opphav

frå fransk , av carrosse coupé ‘avskoren karet’

Tyding og bruk

  1. rom for passasjerar i jernbanevogn, trikk eller bil
    Døme
    • bilen har ein stor kupé;
    • han eg delte kupé med, snorka heile vegen
  2. innelukka bil som skrånar bakover med to eller fire sete og (ofte) to dører, mindre enn ein sedan;
    til skilnad frå kabriolet (1)
Artikkelside

raggarbil

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

(stor, amerikansk) bil køyrd av ein raggar
Døme
  • ein raggarbil med velurterningar og rockemusikk på full guffe
Artikkelside

R 1, r 1

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme
  • stor R;
  • liten r;
  • eg rullar på r-ane
Artikkelside

raggar

substantiv hankjønn

Opphav

frå svensk

Tyding og bruk

person, ofte ungdom, som køyrer (stor, amerikansk) bil og høyrer på rock and roll, gjerne i grupper;
Døme
  • han er raggar og køyrer rundt i ein lyseblå Buick
Artikkelside

racer, resar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. modell av sykkel, bil eller båt som gjer stor fart, ofte nytta i tevling
  2. person som er svært flink i noko
    Døme
    • vere ein rein racer i rekning
Artikkelside

påverknad

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å påverke;
Døme
  • ha stor påverknad på noko;
  • han er under påverknad av alkohol;
  • språket vårt er under sterk påverknad frå engelsk
Artikkelside

rakettfart

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

særs høg fart;
stor akselerasjon
Døme
  • starte i rakettfart
Artikkelside
Side 1 av 156