Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 77 oppslagsord

rein 3

adjektiv

Opphav

norrønt hreinn

Tyding og bruk

  1. fri for skit eller søle;
    reinvaska
    Døme
    • vere rein på hendene;
    • rein, frisk luft;
    • reint vatn;
    • rein for – fri for;
    • gjere reint (i eit rom, eit hus) – feie, vaske osv.;
    • gjere reint bord – sjå bord (2, 1)
    • fri for hindringar og liknande
      • reint farvatn
  2. Døme
    • ha reint samvit
  3. ublanda, utan tilsetningar, skir
    Døme
    • reint gull;
    • reine fargar;
    • snakke, syngje reint
    • klar (1, markert, tydeleg
      • reine linjer;
      • det var reine ord for pengane;
      • rein idealisme;
      • kva i reine verda – kva i all verda
  4. Døme
    • det var reine elendet
    • berre (4
      • han er reine barnet
    • som adverb: heilt
      • det gjekk reint ille

Faste uttrykk

  • få på det reine
    få klarlagt (noko)
  • på det reine med
    klar over
Artikkelside

fortryteleg

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • det var fortryteleg å miste pengane

Faste uttrykk

  • ta fortryteleg opp
    ta ille opp
Artikkelside

fortryte

fortryta

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. ta ille opp;
    bli fornærma (for)
    Døme
    • du må ikkje fortryte (på) det
  2. Døme
    • fortryte (på) nokon
  3. Døme
    • fortryte (på) noko
Artikkelside

baktale 2

baktala

verb
kløyvd infinitiv: -a

Tyding og bruk

tale ille om ein som ikkje er til stades;
Artikkelside

bakke 3

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt bakki

Tyding og bruk

  1. terrengskråning, særleg om sida av ein ås eller haug
    Døme
    • ein bratt bakke i vegen;
    • gå opp bakken;
    • huset låg oppi bakken
  2. Døme
    • dette i bakken;
    • miste noko i bakken
  3. rygg på ymse bitjern;
    motsett egg (1, 1)

Faste uttrykk

  • bere utfor bakke med
    gå (sterkt) attende, bli svakare;
    gå ille
    • det ber utfor bakke med økonomien;
    • livet gjekk utfor bakke etter ulykka
  • gå i bakken
    ramle, falle i bakken (3
    • gå i bakken med eit smell;
    • fleire stillas gjekk i bakken under stormen
  • leggje i bakken
    bringe til liggjande stilling på bakken, takle;
    vinne over (i slåsting)
    • bli lagt i bakken av politiet
  • liten bakke
    i skihopp: normalbakke
  • på berr bakke
    utan naudsynte ressursar;
    utan kunnskap
    • familien stod på berr bakke etter flaumen;
    • politiet står på berr bakke i etterforskinga
  • setje på bakken
    i luftfart: parkere, ta ut av trafikk
    • flyet vart satt på bakken etter ein teknisk svikt;
    • selskapet har vorte tvunge til å setje fleire pilotar på bakken
  • stor bakke
    i skihopp: stor hoppbakke;
    storbakke
  • ta seg ein pust i bakken
    ta seg ein pause
Artikkelside

avreie 2

avreia

verb

Opphav

norrønt afreiða; jamfør reie (4

Tyding og bruk

  1. fare ille med;

Faste uttrykk

  • avreie seg
    søle seg til
Artikkelside

attpå

preposisjon

Tyding og bruk

  1. på bakre delen av;
    borte på
    Døme
    • halde hendene attpå ryggen;
    • leggje sekken attpå lasset
    • i overført tyding:
      • gå attpå orda sine – gå ifrå det ein har sagt
    • som adverb:
      • sjølv sat han frampå lasset medan dei andre sat attpå
    • som adverb: nedpå, bortpå
      • du får setje deg attpå
  2. (straks) etter
    Døme
    • attpå maten
    • som adverb: etterpå, sidan
      • slikt kjem ille attpå – slikt hemner seg
  3. i tillegg til
    Døme
    • attpå løna
      • få noko attpå – på kjøpet
Artikkelside
Side 8 av 8