Avansert søk

Nynorskordboka 349 oppslagsord

substantiv inkjekjønn

aggregat (3) plassert heilt akterut i båt;

substantiv inkjekjønn

norrønt vatn; samanheng med våt

bere vatn i såld
drive med noko nyttelaust
gå i vatnet
mislykkast, dumme seg ut (i samband med)
halde hovudet over vatnet
(så vidt) greie seg
late vatnet
pisse, urinere
leggje inn vatn
føre leidning for rennande vatn inn i hus
på djupt vatn
i overført tyding: utan ordentleg greie på det ein driv med eller taler om;
på tynn is, ille ute
ta seg vatn over hovudet
ta på seg noko ein ikkje greier
vatn i kneet
tilstand med unormalt mykje leddvatn i kneleddet

substantiv inkjekjønn

fjøl nærmast stamnen i ein båt;

substantiv hankjønn

norrønt hals

kroppsdel mellom hovudet og resten av kroppen
Døme
- strekkje hals for å sjå betre;
- leggje armane om halsen på nokon;
- kaste seg om halsen på nokon
svelg (2, 1), strupe (1
Døme
- ha trong hals;
- fukte halsen;
- få noko i halsen;
- stå med gråten i halsen
(del av) klesplagg som skal dekkje halsen
Døme
- skjorta er litt vid i halsen;
- genser med høg hals;
- ta på seg ein hals før ein går ut i kulda
smalnande del som minner om ein hals (1);
smalt parti, til dømes om landskap
Døme
- halsen på ein gitar
- - felehals
  - flaskehals
  - lårhals
  - myrhals
  - tannhals
smalnande del fram mot stamnen på ein båt; jamfør båthals
Døme
- sitje framme i halsen
(tau eller talje til å feste) fremste, nedste hjørnet på eit segl
Døme
- liggje for babords halsar
brukt nedsetjande som etterledd i samansetningar: uvørden person
- - lygnhals
  - skrikhals
  - slukhals
  - vågehals

av full hals
med så mykje stemme ein har;
så høgt ein kan
syngje av full hals
få/ha opp i halsen
vere lei av;
ha fått nok av noko eller nokon
eg har fått dei langt opp i halsen
gje hals
- om hund: gøy
- kaste opp
hals over hovud
snøgt og utan førebuing;
hovudstups
kross på halsen!
æresord!
med krum hals
med stor kraft og sterk vilje
vi gjekk laus på problemet med krum hals
over hals og hovud
snøgt og utan førebuing;
hovudstups
på sin hals
med liv og sjel
dei er fotballfans på sin hals
setje latteren i halsen
brått synast at noko ikkje er morosamt lenger
vri halsen om på
gjere det av med nokon;
drepe
viss du ikkje teier no, vrir eg halsen om på deg!

verb

norrønt leysa, av lauss ‘løs’

gjere laus frå eit feste
Døme
- løyse ein båt;
- løyse kyrne
gjere fri frå skyldnad, tvang eller liknande
Døme
- løyse nokon ut av ein vanskeleg situasjon
gjere lausare eller romslegare;
opne
Døme
- løyse ein knute;
- han løyste på snippen;
- ho løyser grepet
gje fritt løp;
fyre av
Døme
- løyse eld;
- dei løyste skot
blande eit stoff i væske så det dannar seg ei einsarta blanding;
jamfør løyse opp (1)
Døme
- løyse ein tablett i vatn
finne svar eller forklaring på
Døme
- løyse ei gåte;
- løyse kryssord;
- ho løyser likninga;
- dei løyste oppgåva
greie opp i;
ordne
Døme
- dei løyste problemet
skaffe seg ved å betale for;
kjøpe
Døme
- løyse billett;
- krevje at hobbyfiskarar løyser fiskekort

løyse av
kome i staden for;
ta over etter;
avløyse (1)
dagskiftet løyser av nattskiftet klokka sju
løyse inn
betale for å få att eit verdipapir, eit pant eller liknande
løyse inn ein veksel;
løyse inn klokka hos pantelånaren
løyse opp
- få eitt stoff til å blande seg med eit anna stoff, særlig ei væske, slik at blandinga blir einsarta
  løyse opp salt i vatn
- få til å dele seg opp i mindre einingar
  politiet løyste opp demonstrasjonen
- få til å bli mindre stiv, stram, spend eller liknande;
  gjere meir fleksibel
  løyse opp stive kroppar;
  ho er flink til å løyse opp stemninga
løyse seg opp
- om stoff: blande seg med eit anna stoff, særlig ei væske, slik at blandinga blir einsarta
  sukkeret løyste seg opp
- smuldre opp;
  bli borte
  skodda løyste seg opp;
  køen har løyst seg opp
løyse seg
- om stoff: blande seg med eit anna stoff, særlig ei væske, slik at blandinga blir einsarta
  sukkeret løyser seg i varmt vatn
- om konflikt, problem eller liknande: bli fjerna eller gå i orden
  problemet løyste seg sjølv
løyse ut
- betale ut ein medeigar for å ta over parten hans
  ho løyste ut syskena etter at faren døydde
- setje i gang;
  utløyse (2)
  løyse ut eit skred;
  innbrotet løyste ut alarmen
- la kome til uttrykk;
  forløyse (2, 2)
  løyse ut evnene sine