Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 67 oppslagsord

tamariskfamilie

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i bunden form eintal: familie av små tre og buskar med fire slekter og ca. 100 arter;
Tamaricaceae
Artikkelside

søtgras

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

grasslekt med heller høge arter som veks på våte stader, Glyceria
Artikkelside

svin

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt svín; samanheng med su (3

Tyding og bruk

  2. kvar av fleire rasar, arter, slekter eller underfamiliar av svinefamilien
    Døme
    • villsvin;
    • vortesvin;
    • tamsvin
  3. Døme
    • drive oppdrett av svin;
    • det høyrer svinet til at det skal rote;
    • kaste perler for svin – sjå perle (1, 3);
    • ha svin på skogen – ha misgjerningar å løyne
  4. grisete og omsynslaus skapning, særleg menneske
    Døme
    • han slo meg, det svinet;
    • vere eit svin til å ta seg betalt;
    • full som eit svin;
    • det svinet av ei ku er i åkeren att
  5. nedste del av ei teine (3) over kvernsteinane
Artikkelside

stokkmaur

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kvar av to arter i familien maur;
Camponotus herculaneus eller ligniperdus
Artikkelside

slekt

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt slekt; frå lågtysk av slacht ‘art, slag’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • høyre til ei stor slekt;
    • møte slekt og vener
  2. Døme
    • gå i arv frå slekt til slekt
  3. i biologi: underavdeling av familie (4) eller underfamilie, i regelen samansett av fleire nærståande arter, til skilnad frå art (3) og familie (4)

Faste uttrykk

  • i slekt med
    i familie med, skyld
Artikkelside

slange 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt slangi ‘orm’; frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. bøyeleg leidning, røyr (av gummi, plast og liknande) til å leie væske eller gass i
    Døme
    • brannslange;
    • gummislange;
    • hageslange;
    • vasslange;
    • slangen til vasspreiaren
  2. røyrforma ring av gummi på bilhjul, sykkelhjul til å ha luft i
    Døme
    • sleppe å kjøpe nye slangar og dekk
  3. særleg om utanlandske arter: orm (1)
  4. buktete linje (i ornament og liknande)
Artikkelside

skogmus

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kvar av to nærskylde arter av mus (1)
Døme
  • lita skogmus – arta Apodemus sylvaticis;
  • stor skogmus – arta Apodemus flavicollis
Artikkelside

potetål

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kvar av to arter av rundmakk som lever i røtene på potet og tomat, og som hindrar opptak av næring
Døme
  • gul potetål;
  • kvit potetål;
  • få potetål i åkeren
Artikkelside

framand

adjektiv

Opphav

av lågtysk vremede ‘borte, fjerna frå’, jamfør dansk fremmed; samanheng med fram

Tyding og bruk

  1. som høyrer til ein stad langt borte;
    Døme
    • bu i eit framandt land;
    • framande styrkar tok seg inn i landet;
    • ha innsikt i framande kulturar;
    • lære framande språk
  2. ukjend på ein stad eller for ein person;
    komen utanfrå
    Døme
    • snakke til vilt framande folk;
    • kjenne seg framand i miljøet
    • brukt som substantiv
      • han er ein framand i bygda
  3. som gjeld eller høyrer til nokon annan;
    Døme
    • det er ei framand ku i flokken;
    • kome på framande hender;
    • framand eigedom
  4. som ein ikkje skjønar eller kjenner til;
    som ligg fjernt frå ein;
    Døme
    • vere framand med eit arbeid;
    • dette er framandt for meg;
    • ei framand verd;
    • ein framand smak;
    • du er så framand i røysta;
    • dei er framande for kvarandre
  5. som ikkje høyrer til i eit visst fysisk eller biologisk miljø
    Døme
    • framande arter;
    • framande organismar
  6. brukt som substantiv, i fleirtal: gjester
    Døme
    • vi ventar framande;
    • dei fekk framande
Artikkelside

forvilling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å vere forvilla eller villeia;
    uklar og forvirra tilstand eller stode
    Døme
    • konspirasjonsteoriar er ei typisk forvilling;
    • den nye lova skapte forvilling
  2. det at planter og dyr blir forvilla
    Døme
    • forvilling av settefisk;
    • forvillinga av framande arter er eit trugsmål mot norsk natur
Artikkelside
Side 5 av 7