Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
10 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

grobunn, grobotn

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

  1. jord eller bunn med gode forhold for at noe skal gro
  2. i overført betydning: grunnlag, mulighet eller vilkår for vekst
    Eksempel
    • finne grobunn for ideene sine;
    • det var ingen grobunn for bevegelsen her i landet;
    • uttalelsen gav grobunn for spekulasjoner
Artikkelside

Nynorskordboka 9 oppslagsord

grobotn, grorbotn

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. jord eller botn med gode tilhøve for at noko skal gro
  2. i overført tyding: grunnlag, moglegheit eller vilkår for vekst
    Døme
    • finne grobotn for ideane sine;
    • utsegna gav grobotn for spekulasjonar
Artikkelside

steingrunn

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

grunn (1, 3) av stein
Døme
  • huset er bygd på steingrunn

Faste uttrykk

  • falle på steingrunn
    vere utan verknad;
    ikkje finne grobotn
    • bodskapen fall på steingrunn
Artikkelside

rot 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt rót

Tyding og bruk

  1. bunden form eintal: den delen av ei plante som går ned i jorda;
    plante med særleg godt utvikla underjordisk del
    Døme
    • gulrot;
    • knipperot;
    • kålrot;
    • tepperot;
    • tyrirot;
    • bjørka har lange røter;
    • avleggjaren slo rot;
    • skogen rotna på rot;
    • frå rot til topp – frå nedst til øvst
  2. Døme
    • hårrot;
    • tannrot;
    • tungerot
  3. fast tak, grunn(lag);
    Døme
    • planen har ikkje rot i røyndomen;
    • rota til alt vondt;
    • tankane slo rot – festa seg, fekk grobotn
  4. i matematikk: tal i høve til eit anna tal som det blir likt når ein multipliserer det med seg sjølv (éin eller fleire gonger)
    Døme
    • kvadratrot;
    • kubikkrot;
    • rota av 16 er 4
  5. i språkvitskap: sams element som orda i ein ordfamilie har opphav i; jamfør rotord

Faste uttrykk

  • ha si rot i
    stamme frå
  • rykkje opp med rota
    fjerne for godt;
    utrydde
Artikkelside

falle

falla

verb

Opphav

norrønt falla

Tyding og bruk

  1. kome eller vere i rørsle nedetter
    Døme
    • lauvet fell;
    • tårene fall;
    • la ankeret falle;
    • håret fell av
  2. dette over ende;
    Døme
    • falle over ende;
    • falle på kne;
    • falle og slå seg;
    • falle i knas
  3. bli oppheva;
    bli oppgjeven
    Døme
    • ordninga fell bort;
    • la gamle prinsipp falle bort
  4. bli erobra, overvunnen, styrta eller vraka;
    li nederlag
    Døme
    • byen fall;
    • regjeringa fall;
    • framlegget fall mot fire stemmer
  5. Døme
    • falle i krigen
  6. gå ned;
    Døme
    • temperaturen fell;
    • prisane har falle det siste året;
    • fallande kurve
  7. treffe;
    kome
    Døme
    • vinden fell sørleg;
    • saka fell inn under § 5;
    • 17. mai fell på ein måndag;
    • ansvaret fell på meg;
    • falle i klørne på nokon;
    • falle i unåde;
    • falle i tankar;
    • falle i auga;
    • natta fell på;
    • det fall ro over han;
    • det fall mange lovord om jubilanten;
    • dommen fell neste veke
  8. forme seg;
    Døme
    • skaftet fell godt i handa;
    • kjolen fell fint;
    • falle i smak
  9. verke, vere eller bli
    Døme
    • arbeidet fell lett for henne;
    • det fell naturleg å ta opp saka no;
    • tida fall lang

Faste uttrykk

  • fallande måne
    måne i ne
  • falle av
    bli liggjande etter;
    dabbe av, til dømes i eit løp
  • falle for
    bli svært interessert i;
    forelske seg i
  • falle frå
    • døy
    • forlate, svikte;
      slutte
  • falle gjennom
    ikkje kunne hevde seg;
    mislykkast
  • falle i fisk
    mislykkast
  • falle i god jord
    bli godt motteken, verke godt
  • falle i synd
    gjere noko umoralsk;
    synde
  • falle mellom to stolar
    passe til verken det eine eller det andre
  • falle nokon i ryggen
    gå til åtak på nokon bakfrå;
    svike
  • falle nokon inn
    kome nokon i tankane
  • falle på steingrunn
    vere utan verknad;
    ikkje finne grobotn
    • bodskapen fall på steingrunn
  • falle til jorda
    bli utan verknad;
    mislykkast
  • falle ut
    forsvinne
    • eit ord har falle ut av teksten;
    • tanna fall ut
  • som det fell seg
    etter som det høver eller treffer seg
  • stå og falle med
    vere heilt avhengig av
Artikkelside

parallellsamfunn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

gruppe eller samfunn som eksisterer ved sida av det dominerande samfunnet, men med andre religiøse, sosiale eller kulturelle normer
Døme
  • ekstremismen har ofte god grobotn i parallellsamfunna
Artikkelside

falle på steingrunn

Tyding og bruk

vere utan verknad;
ikkje finne grobotn;
Døme
  • bodskapen fall på steingrunn
Artikkelside

jordbotn

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. øvste, lause lag av jordoverflata
    Døme
    • god jordbotn
  2. i overført tyding: grobotn (2)
    Døme
    • jordbotn for nye idear
Artikkelside

ekstremistisk

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld eller er særmerkt for ekstremistar
Døme
  • ytringane gav grobotn for ekstremistiske grupperingar
Artikkelside

grojord, grorjord

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Artikkelside