Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
36 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 36 oppslagsord

hageeigar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

eigar av hage
Døme
  • mange hageeigarar synest det er morosamt å arbeide i hagen
Artikkelside

fossil 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå nylatin; av fossil (2

Tyding og bruk

  1. avtrykk i stein eller jordlag av dyr eller plante frå fortida;
    Døme
    • fossil av dyr og planter
  2. i overført tyding: svært gammal person;
    person med forelda synspunkt
    Døme
    • ungdomen synest eg er eit fossil
Artikkelside

forbanna

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av forbanne

Tyding og bruk

  1. eitrande sint
    Døme
    • bli forbanna på nokon
  2. Døme
    • forbanna tosk;
    • den forbanna skatten
  3. brukt som forsterkande adverb: svært
    Døme
    • forbanna vanskeleg;
    • vi synest dette er forbanna viktig

Faste uttrykk

  • fly forbanna
    svært sint
    • dette gjer meg fly forbanna
  • like forbanna
    likevel;
    like fullt
    • han prøvde å spare, men pengane forsvann like forbanna
Artikkelside

dritkul

adjektiv

Tyding og bruk

svært kul (2
Døme
  • ungane synest dette er dritkult
Artikkelside

undrast

verb

Opphav

norrønt undrast; av undre (2

Tyding og bruk

  1. vere forundra, tykkje underleg, undre (2, 1) seg
    Døme
    • ein må undrast (på) at det går bra;
    • eg undrast ikkje på han – eg synest ikkje det er rart han gjer dette el. er slik
  2. vere forviten, tenkje mykje, lure, spekulere, undre (2, 2) seg
    Døme
    • undrast (på) korleis det vil gå;
    • det har eg undrast mykje på

Faste uttrykk

  • ikkje å undrast på
    rimeleg
Artikkelside

syne 2

syna

verb

Opphav

norrønt sýna av sýnn adjektiv ‘synleg, tydeleg’

Tyding og bruk

  1. la sjå;
    peike på;
    Døme
    • syn meg kniven din;
    • ho synte dei rundt i byen;
    • syne ei prøve på noko;
    • syne mot og gløggskap;
    • ikkje våge å syne seg utandørs;
    • ein arbeidskar som det syner etter – som får unna arbeidet;
    • syne fram
    • refleksivt:
      • merka synest ikkje lenger – merka er borte
  2. klarleggje, lære frå seg;
    Døme
    • syne samanhengen mellom nynorsken og dialektene;
    • det vil snøgt syne seg korleis det går
Artikkelside

stas

substantiv hankjønn

Opphav

truleg samanfall av lågtysk stacie ‘kyrkjeleg prosesjon, prakt’ og mellomalderlatin statio ‘stogg under prosesjon’ og genitiv av eldre dansk stat ‘prakt, pryd’; samanheng med stasjon

Tyding og bruk

  1. Døme
    • vere kledd i sin finaste stas;
    • vere berre til stas;
    • gå, sitje på stas – gå, sitje utan å gjere nyttig arbeid, ha gode dagar
  2. Døme
    • barna synest det er stor stas med jula
    • glede (1
      • det vart stor stas da dei trefte kvarandre att;
      • gjere stas på ein – hylle ein

Faste uttrykk

  • heile stasen
    alt saman
Artikkelside

sorg

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt sorg

Tyding og bruk

  1. hugverk over noko ein synest er leitt
    Døme
    • bere på ei stor sorg;
    • sitje att i sorg;
    • vere tyngd av sorg
  2. Døme
    • pengesorg;
    • oppdage noko til si store sorg;
    • sonen har valda dei mykje sorg;
    • så var den sorga sløkt;
    • den tid den sorg – ta ikkje sutene på forskot
Artikkelside

snørrlur

substantiv hankjønn

Opphav

av lur (1

Tyding og bruk

  1. snørr som renn or nasen
  2. nedsetjande: person som ein synest fer dumt åt, tosk
Artikkelside

seie

seia

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt segja

Tyding og bruk

  1. bere fram i ord;
    Døme
    • sa du noko?
    • seie god natt, takk;
    • ho kan verkeleg få sagt det – ho er flink til å finne dei rette orda;
    • du seier noko – du er inne på noko;
    • om eg så må seie – om eg kan ordleggje meg slik;
    • så å seie
  2. gje ei fråsegn om;
    Døme
    • kva seier du til det?
    • seie det ein meiner;
    • kva vil folk seie om deg;
    • eg kan ikkje seie eg liker dette;
    • ja, det kan du seie – det har du rett i;
    • du kan så seie;
    • seie seg samd i;
    • det seier seg sjølv – det er berrsynt, innlysande;
    • det er ikkje sagt – det er ikkje sikkert;
    • som sagt, så gjort
    • avtale (2, fastsetje
      • så seier vi 150 kr for arbeidet;
      • så seier vi det slik;
      • forfattaren seier i boka si at …;
      • seie (nokon) imot;
      • seie opp avisa – gjere slutt på tinginga
  3. Døme
    • folk seier han drikk;
    • sei meg, kva synest du?
    • ikkje seie det til nokon;
    • eg skal seie han kom snøgt – han kom verkeleg snøgt;
    • den tala sa meg ingen ting – gav meg ingenting;
    • seie det med blomar
    • spå
      • det gjekk som ho sa;
      • seie frå (om noko)
    • klage på
      • vi har ingenting å seie på henne;
      • seie til når ein skal kome
  4. Døme
    • gjer som eg seier!
  5. Døme
    • kva skal dette seie
  6. gje ein lyd som liknar eit ord
    Døme
    • kua seier mø;
    • pang! sa det

Faste uttrykk

  • det vil seie
    det inneber;
    òg som uttrykk for følgje av føregåande ytring; forkorta dvs.
    • eg kan ikkje, det vil seie at du må dra;
    • vil det seie at du er usamd
  • ha noko å seie
    ha innverknad, vere viktig
  • ha å seie på
    kritisere, utsetje på
  • lettare sagt enn gjort
    vanskelegare å gjere enn det ser ut til
  • seie av
    fortelje, melde, varsle (noko)
  • seie frå seg
    gje (munnleg) avkall på
  • seie føre
    rettleie, lære
  • seie ja
    vere samd, godkjenne, gje løyve til; love
  • stutt sagt
    med få ord, i samandrag
Artikkelside
Side 3 av 4