Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
40 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

Nynorskordboka 39 oppslagsord

halde i ande

Tyding og bruk

halde (nokon) i ein merksam eller spent tilstand;
Sjå: ande
Døme
  • media held politikarane i ande
Artikkelside

blind flekk

Tyding og bruk

Sjå: blind
  1. område der synsnerven går gjennom netthinna og synsbiletet såleis ikkje kan oppfattast
  2. i overført tyding: noko ein ikkje ser eller er merksam på
Artikkelside

følgje med

Tyding og bruk

bli med, halde tritt;
vere merksam;
passe på;
Sjå: fylgje
Døme
  • følg med inn!
  • sokken følgde med da ho tok av seg støvelen;
  • følg med ungen litt!
  • du må følgje med i tida;
  • eg har litt vanskeleg for å følgje med i timen
Artikkelside

vere bevisst på

Tyding og bruk

vere merksam på og bry seg om;
Sjå: bevisst
Døme
  • folk må vere bevisste på verdien av dette;
  • han er bevisst på at han skal opptre profesjonelt
Artikkelside

hugse

hugsa

verb

Opphav

norrønt hugsa; jamfør hug (1

Tyding og bruk

  1. hente fram frå minnet noko ein har sett, høyrt, opplevd eller kjent;
    Døme
    • hugse nokon frå skuletida;
    • han hugsar at han grein;
    • fjella var mindre enn ho hugsa dei
  2. ha evne til å minnast
    Døme
    • hugse godt;
    • hugse dårleg;
    • han hugsa feil
  3. vere merksam på;
    ikkje gløyme;
    ha i tankane
    Døme
    • hugs å ta med kopp;
    • ingen hugsa på bestemora;
    • vi må hugse på at problema ikkje er over
Artikkelside

gaumsam

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • bli gaumsam på noko;
  • gaumsame lesarar
Artikkelside

blind

adjektiv

Opphav

norrønt blindr

Tyding og bruk

  1. som ikkje kan sjå;
    utan synsevne
    Døme
    • vere blind;
    • vere blind på eitt auge
  2. i overført tyding: som manglar forståing (for);
    Døme
    • vere blind for dei nære tinga;
    • kjærleik gjer blind;
    • stire seg blind på noko;
    • blindt hat
    • brukt som adverb
      • rette seg blindt etter direktivet
  3. Døme
    • eit blindt skjer

Faste uttrykk

  • blind alarm
    falsk alarm
  • blind flekk
    • område der synsnerven går gjennom netthinna og synsbiletet såleis ikkje kan oppfattast
    • i overført tyding: noko ein ikkje ser eller er merksam på
  • blind høne finn også korn
    ein person utan føresetnader kan også slumpe til å finne det rette
  • ende blindt
    ikkje føre fram;
    ikkje føre vidare
  • stire seg blind på
    vere så oppteken av noko at ein mister evne til å sjå det på ein annan måte
Artikkelside

hippie

substantiv hankjønn

Uttale

hipˊpi

Opphav

av engelsk slang hip adjektiv ‘merksam på eller i samsvar med avansert smak og haldning’

Tyding og bruk

(ung) person som slutta seg til ei uorganisert rørsle i storbyane i USA og Vest-Europa i slutten av 1960-åra som protest mot det materialistiske samfunnet, og som brukte blomstrar som symbol på kjærleik og fred;
Artikkelside

bevisst

adjektiv

Uttale

bevisˊt

Opphav

gjennom bokmål; frå høgtysk

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ha eit bevisst forhold til noko
    • brukt som adverb
      • eg prøver bevisst å halde litt igjen
  2. som er vaken og ved sans og samling;
    Døme
    • den sjuke var veik, men bevisst
  3. med interesse for;

Faste uttrykk

  • vere bevisst på
    vere merksam på og bry seg om
    • folk må vere bevisste på verdien av dette;
    • han er bevisst på at han skal opptre profesjonelt
  • vere seg bevisst
    vere klar over
    • ho er seg bevisst det ansvaret det fører med seg
Artikkelside

åtvare

åtvara

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

av åt (2 og vare (3

Tyding og bruk

gjere (nokon) merksam på ei uheldig følgje av ei handling;
gje (nokon) førevarsel om ein fare;
Døme
  • eg åtvara han, men han gjekk likevel;
  • det gjeld å åtvare dei før det er for seint;
  • åtvare ein mot noko(n)
Artikkelside
Side 3 av 4