Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
30 treff

Bokmålsordboka 2 oppslagsord

Nynorskordboka 28 oppslagsord

teljekorps

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

gruppe av personar som tel røyster eller liknande
Artikkelside

teljeapparat

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. apparat som registrerer talet på omdreiingar av ein akse eller slag fram og tilbake av ein maskindel
  2. apparat som tel dei som passerer ei sperre
    Døme
    • ti tusen passerte teljeapparata på fotballstadion
Artikkelside

teljar

substantiv hankjønn

Opphav

av telje

Tyding og bruk

  1. tal i ein brøk som står over brøkstreken og uttrykkjer kor mange av dei like store delane brøken inneheld
  2. person som tel
Artikkelside

rosenkrans

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå seinlatin rosarium, førsteleddet samanheng med I rose

Tyding og bruk

snor med perler eller kuler som ein truande katolikk tel bøner med;
paternosterband
Artikkelside

einverdig

adjektiv

Tyding og bruk

  1. om grunnstoff (1): der kvart atom (1) kan binde eller erstatte eitt hydrogenatom;
    jamfør valens (1)
  2. om verb: som berre krev eitt ledd for å danne grammatikalske setningar;
    jamfør valens (2)
    Døme
    • ‘sove’ er eit einverdig verb
  3. som tel enkelt, éi eining, eitt poeng eller liknande
    Døme
    • faget er einverdig på eksamensvitnemålet
Artikkelside

dobbelstemme, dobbeltstemme

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

stemme (1, 3) som tel dobbelt ved avstemming;
Artikkelside

dobbelrøyst, dobbeltrøyst

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

røyst (3) som tel dobbelt ved avrøysting;
Døme
  • framlegget gjekk igjennom med dobbelrøysta til ordføraren
Artikkelside

daud, død 2

adjektiv

Opphav

norrønt dauðr

Tyding og bruk

  1. ikkje lenger i live, avliden (1)
    Døme
    • ho er død no;
    • død eller levande;
    • bli erklært død;
    • ein daud fisk;
    • daude fluger i vinduskarmen;
    • daude planter
    • brukt som substantiv:
      • følgje den døde til grava;
      • stå opp frå dei døde
  2. som framstår livlaus
    Døme
    • bleike og daude augo;
    • snakke med ei daud røyst
  3. som har lite ferdsel, liv eller verksemd;
    Døme
    • staden verkar daud;
    • her er det heilt daudt
  4. som ikkje blir brukt meir;
    Døme
    • latin er eit daudt språk;
    • denne tradisjonen har vore daud lenge
  5. som ikkje fungerer meir;
    Døme
    • motoren er daud;
    • telefonen min er heilt daud
  6. som ikkje er relevant eller aktuell lenger
    Døme
    • bluesen er ikkje daud;
    • saka er heilt daud
  7. som kjennest slapp;
    Døme
    • daud i kroppen;
    • ein daud fot
  8. i ro;
    Døme
    • sjøen låg daud og still;
    • det er daudt i vêret;
    • ballen låg daud;
    • eit daudt publikum
  9. som er ugyldig;
    som ikkje tel (med)
    Døme
    • eit daudt kast;
    • eit daudt hopp

Faste uttrykk

  • daud og gravlagd
    • avliden og lagd i jorda
      • keisaren er død og gravlagd for fleire hundre år sidan
    • i overført tyding: avslutta og gløymd (2
      • stykket er ikkje daudt og gravlagt heilt enno
  • daud som ei sild
    livlaus slik ei sild er når ein trekkjer ho opp av vatnet;
    steindaud
    • liggje daud som ei sild
  • daudt løp
    uavgjort resultat (i konkurranse, kamp eller strid)
    • det var daudt løp mellom konkurrentane
  • daudt prosjekt
    noko som er nyttelaust, fåfengd (2;
    fånytte
    • å klippe blautt gras er eit daudt prosjekt
Artikkelside
Side 3 av 3