Avansert søk

Vanleg søk

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 127 oppslagsord

trekkje, trekke

trekkja, trekka

verb

Opphav

lågtysk trecken

Tyding og bruk

dra (1), føre i ei eller anna retning;
hale, slite framover
Døme
- trekkje dyna over seg;
- trekkje garnet;
- trekkje føre gardina;
- trekkje tenner;
- trekkje klokka;
- trekkje lodd;
- trekkje det kortaste, lengste strået – sjå strå (1
ta til seg;
suge opp;
skaffe (1
Døme
- støvlane trekkjer vatn;
- trekkje frisk luft;
- formuen trekkjer renter;
- store prisnedslag trekkjer kundar;
- popartisten trekte fulle hus;
- prostituerte trekkjer i strøket – skaffar seg kundar
i matlaging: gjera i stand ein rett ved å la råemnet liggje i væske med temperatur opp mot kokepunktet
Døme
- lat lutefisken trekkje i fem minutt;
- trekkje kaffi
subtrahere;
dra (12)
Døme
- trekkje to frå fem
- ta frå, rekne frå
  bli trekt for mykje i skatt
setje, sy trekk (3, 8) på
Døme
- trekkje om den gamle sofaen
fare i flokk;
vere på ferd
Døme
- reinen trekkjer til nye beiteområde;
- fuglane trekkjer sørover om hausten
gje trekk (2, kjøle
Døme
- det trekkjer frå døra;
- omnen trekkjer dårleg – har dårleg lufttilførsel
i faste uttrykk med partikkel

Faste uttrykk

trekkje frå
subtrahere
trekkje frå for faste utgifter
trekkje inn
i overført tyding: hente fram, snakke om
trekkje inn eit nytt emne i samtala
trekkje opp
stramme;
endre seg (til det verre);
òg: øse (nokon) opp
trekkje opp klokka;
det trekkjer opp til uvêr
trekkje saman
samle
saueflokken trekte saman i eit hjørne
trekkje seg
refl, ikkje vere med
han trekte seg frå vervet i siste liten
trekkje ut
vare lenge
møtet, samværet trekte ut

Artikkelside

respirere

respirera

verb

Opphav

frå latin, av re- og spirare ‘puste’

Tyding og bruk

trekkje pusten;

ande, puste

Artikkelside

prosenttrekk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

(det å trekkje) skatt etter ein viss trekkprosent;

jamfør tabelltrekk

Artikkelside

tråd

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þráðr; samanheng med dreie

Tyding og bruk

svært tynn snor av (tvinna) tekstil, av kunstfiber eller av anna materiale;
trådforma tåg, fiber eller liknande
Døme
- sy med nål og tråd;
- træ i tråden
- - bektråd
  - nervetråd
  - nylontråd
  - ståltråd
  - ulltråd
samanheng, samsvar;
jamfør raud
Døme
- eg finn ingen tråd i framstillinga;
- gå som ein raud tråd gjennom boka

Faste uttrykk

henge i ein tynn tråd
om tiltak, prosjekt eller liknande: berre så vidt kunne bergast
i tråd med
falle, vere i tråd med (reglane, vedtaket, synspunkta) – samsvare med
knute på tråden
usemje mellom vener, kjærastar, partnarar eller liknande;
mellombels uvenskap
det er knute på tråden mellom familiane;
diplomatiske knutar på tråden
lett på tråden
erotisk lauslynt
miste tråden
kome ut av samanhengen, gå surr
på tråden
i andre enden i ein telefonsamtale
samle trådane i ei hand
dirigere alle ledda i ei verksemd e l
slå på tråden
ringje opp, telefonere
ta opp att tråden
halde fram med hovudemnet i eit foredrag e l etter eit sidesprang
trekkje i trådane
dirigere noko utan å ha ein synleg framskoten plass
trekkje tråd
lage, forme metalltråd i ymse dimensjonar
utan ein tråd
heilt naken

Artikkelside

feige

feiga

verb

Opphav

av feig

Tyding og bruk

te seg feigt eller unnvikande

Døme

feige unna ansvaret

Faste uttrykk

feige ut
la vere å gjere noko (på grunn av feigskap);
trekkje seg
ho feigar ikkje ut i alpinbakkane

Artikkelside

feige ut

Tyding og bruk

la vere å gjere noko (på grunn av feigskap);

trekkje seg;

Sjå: feige

Døme

ho feigar ikkje ut i alpinbakkane

Artikkelside

lufte seg

Tyding og bruk

Sjå: lufte

trekkje frisk luft
reise (langt) vekk og få nye inntrykk

Artikkelside

lufte

lufta

verb

Opphav

av luft

Tyding og bruk

sleppe inn frisk luft i eit rom;
ventilere (1);
setje noko i frisk luft
Døme
- lufte i rommet;
- lufte ut matosen;
- lufte seg;
- lufte sengekleda;
- lufte vin
gå tur med;
mosjonere
Døme
- lufte hunden
gje uttrykk eller utløp for
Døme
- lufte irritasjonen sin
nemne, slå frampå om
Døme
- lufte ein tanke for nokon
gje frå seg lukt, lukte (2)
Døme
- det luftar vondt

Faste uttrykk

lufte seg
- trekkje frisk luft
- reise (langt) vekk og få nye inntrykk
lufte ut
- skifte ut lufta i eit lokale, oftast ved å opne vindauga
- bli kvitt gamle meiningar og synsmåtar som har stengt for nye tankar og idear

Artikkelside

luft

substantiv hokjønn

Opphav

av tysk luft; same opphav som loft og lukt (

Tyding og bruk

gassblanding som utgjer atmosfæren rundt jorda
Døme
- rein luft;
- rå luft;
- varm luft;
- trekkje frisk luft;
- slangen er fylt med luft
- - vårluft
i bunden form: atmosfæren rundt jorda;
ope rom mellom golv og tak eller over ein viss plass;
tomrom, mellomrom
Døme
- kaste ballen opp i lufta;
- sprengje noko i lufta
åndeleg atmosfære, stemning
Døme
- forventning i lufta;
- spenning i lufta
lukt (1
Døme
- god luft;
- stygg luft

Faste uttrykk

behandle som luft
oversjå ein person med vilje
eit slag i lufta
gjerning som er heilt utan verknad
få luft under vengene
- om fugl: kome så høgt at vengene ber
- få prøve seg, utfalde seg
gje luft
gje uttrykk for kjensler, haldningar og liknande
gje kjenslene luft
gripe ut av lufta
påstå noko ein ikkje har grunnlag for
argumentet er ikkje gripe ut av lufta
gå på lufta
bli send, bli kringkasta
programmet går på lufta to gonger i veka
henge i lause lufta
mangle tilknyting eller feste
liggje i lufta
(om hending) vere ventande, vere underforstått
sjå ut i lufta
sjå utan å feste blikket
springe i lufta
eksplodere (1)
vere luft for nokon
bli oversett med vilje
han er berre luft for henne

Artikkelside

portrett

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin protrahere ‘trekkje fram’

Tyding og bruk

bilete av ein person;
jamfør sjølvportrett (1)
Døme
- han teikna eit portrett av mora
litterær skildring av ein person;
jamfør sjølvportrett (2)

Artikkelside

Side 1 av 13

Resultat per side: