Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 1434 oppslagsord

skal

substantiv inkjekjønn

Opphav

samanheng med skjel

Tyding og bruk

  1. tynnare eller tjukkare hylster kring visse ting, til dømes på blautdyr, leddyr, egg, frukt og bær
    Døme
    • appelsinskal;
    • bananskal;
    • agner og skal
    • hylster, lag
      • eit skal av betong
    • eigenleg om snigel:
      • gå inn i skalet sitt – dra seg attende, isolere seg, bli inneslutta
  2. slags tannsjukdom hos hest

Faste uttrykk

  • ha valet og ta skalet
    kunne velje fritt, men ta det ringaste
Artikkelside

skale

skala

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

av skal

Tyding og bruk

  1. ta skalet av;
  2. flysje tjukt;
    gjere eller bli mindre
  3. miste hud
  4. bryte seg, kaste opp, spy
    Døme
    • spedbarnet skala mjølka

Faste uttrykk

  • skale av
    falle av i flak;
    òg: skilje seg av med, bryte med
Artikkelside

skulle

skulla

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt skulu

Tyding og bruk

  1. om framtid: kome til å
    Døme
    • toget skal gå om ein time;
    • det skal bli ny formann i laget
  2. vere skyldig (1 eller bunden til;
    Døme
    • du skal gjere det;
    • eg skulle helse frå mor – er beden om;
    • sanninga skal fram
  3. Døme
    • du skulle hjelpe meir til heime;
    • alle skulle gjere si plikt
  4. vere fastrådd på;
    ha sett seg føre;
    Døme
    • eg skal nok greie det;
    • eg skal tukte deg;
    • kva skal han no der da?
    • i lovnad:
      • du skal ikkje mangle noko
    • i stadfesting:
      • det skal gudane vite;
      • eg skal seie det gjekk bra;
      • kvar skal du av?
  5. ha ord på seg for
    Døme
    • ho skal vere flink;
    • det skal vere reint gull
  6. ha grunn, høve til
    Døme
    • det skal du rekne med;
    • det skulle la seg gjere
    • preteritum i uttrykk for tvil eller vørdsam førespurnad:
      • skulle du reise dit?
      • skulle det vere meir kaffi?
  7. vere spørsmål om
    Døme
    • det er ikkje mykje som skal til
Artikkelside

kvit brur

Tyding og bruk

brur kledd i kvitt;
Sjå: brur, kvit
Døme
  • ho skal stå kvit brur
Artikkelside

brunsteikje, brunsteike

brunsteikja, brunsteika

verb

Tyding og bruk

  1. steikje (1) noko så det blir brunt
    Døme
    • knust kavring skal brunsteikjast i smør
  2. Døme
    • sola brunsteikjer tømmerveggen
  3. brukt som adjektiv:
    • brunsteikte kroppar
Artikkelside

brur, brud

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt brúðr

Tyding og bruk

kvinne den dagen ho giftar seg
Døme
  • stå brur;
  • brur og brudgom;
  • brura har slør framfor andletet

Faste uttrykk

  • kvit brur
    brur kledd i kvitt
    • ho skal stå kvit brur
  • pynte brura
    framstille noko så bra som mogleg;
    forskjønne
    • eigaren av garden nyttar ikkje tida til å pynte brura før sal
Artikkelside

brotpåkjenning, brottpåkjenning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

trykk som skal til for å framkalle brot i eit materiale
Artikkelside

brukarundersøking

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

undersøking som skal kartleggje kor nøgde brukarar av ei teneste er
Artikkelside

brukarmedverknad

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det at brukar har medverknad på korleis noko skal fungere
Artikkelside

bror

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt bróðir

Tyding og bruk

  1. gut eller mann i høve til den eller dei som han har sams foreldre med
    Døme
    • eldste broren min skal gifte seg;
    • dei to brørne hadde lite med kvarandre å gjere
  2. særleg i fleirtal: mann eller folk i høve til person(ar) av andre nasjonar eller til person(ar) med sams interesser;
    jamfør broder (2)
    Døme
    • våre grannar og brør, svenskane og danskane;
    • brørne i losjen
  3. medlem av munkeorden;
    jamfør lekbror og ordensbror
    Døme
    • bror Johannes
Artikkelside
Side 1 av 144