Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
13 treff

Nynorskordboka 13 oppslagsord

utolmodig

adjektiv

Tyding og bruk

som greier dårleg å vente eller halde ut;
Døme
  • vere utolmodig etter å starte;
  • vente utolmodig
Artikkelside

verpesjuk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. om høne: som går uroleg og kaklar før ho skal verpe
  2. om person: som ynskjer seg barn
    Døme
    • ein verpesjuk 29-åring

Faste uttrykk

  • som ei verpesjuk høne
    uroleg, rastlaus;
    utolmodig
    • han sprang rundt som ei verpesjuk høne
Artikkelside

unådig

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ikkje er nådig (2);
    som misliker noko;
    uvenleg, ublid;
    nådelaus, streng
    Døme
    • unådig kritikk
  2. rastlaus, uroleg, utolmodig;
    i ulag, gretten, grinete;
    misnøgd
    Døme
    • ungen er så unådig

Faste uttrykk

  • ta noko unådig opp
    bli fornærma eller harm over noko
    • ein idé som vart teken unådig opp
Artikkelside

ja 2

interjeksjon

Opphav

norrønt já

Tyding og bruk

  1. brukt som samtykkjande eller stadfestande svarord
    Døme
    • kjem du? Ja;
    • ja takk;
    • Marta? Ja, her er eg;
    • ja, det er sikkert
  2. brukt ved stadfesting av noko ein sjølv seier
    Døme
    • dette vil eg gjere annleis. Ja, så menn vil eg det;
    • vinne, ja, det skal vi!
  3. brukt sist i setninga for å streke under si eiga utsegn
    Døme
    • no går det bra, ja!
    • riktig, ja!
    • var det verkeleg du som hadde gjort det? Det var eg, ja;
    • det er sant, ja
  4. brukt for å uttrykkje tvil
    Døme
    • ja, kven veit;
    • ja, måtte du eigenleg det?
    • ja, nei, sanneleg om eg veit
  5. brukt når ein (utolmodig) vedgår noko eller går med på noko
    Døme
    • ja, ja, ja, eg kjem no;
    • ja da, ja da, la oss gjere som du vil
  6. brukt når ein konstaterer noko som ein berre må finne seg i
    Døme
    • ja ja, så får vi vel gå, da
  7. brukt for å innleie og framheve ei utsegn
    Døme
    • ja, dette skulle vere noko for deg;
    • ja, her er det skjedd store endringar!
    • ja, du kan berre prøve!
  8. brukt for å uttrykkje at ein avsluttar noko
    Døme
    • ja, det var no det;
    • ja, så får du ha det, da
  9. brukt for å uttrykkje at ein slår fast eller held fast på noko
    Døme
    • ja, no skal det verkeleg bli godt med mat;
    • dei ter seg som rein pøbel. Ja, eg seier pøbel
  10. brukt for å slå fast ei kjensgjerning
    Døme
    • akk ja, no er snart sommaren gått i år òg;
    • å ja, du slår òg!
  11. brukt mellom to ledd for å få fram ei stiging i intensitet
    Døme
    • han er sparsam, ja reint gjerrig

Faste uttrykk

  • seie ja og amen
    gå med på noko (utan atterhald)
    • til dette kan eg berre seie ja og amen
  • seie ja og ha
    ikkje (vilje) gje noko tydeleg svar;
    jamfør jaha
  • takke ja
    ta imot
    • takke ja til tilbodet;
    • eg vart invitert og takka ja
Artikkelside

som ei verpesjuk høne

Tyding og bruk

uroleg, rastlaus;
utolmodig;
Sjå: verpesjuk
Døme
  • han sprang rundt som ei verpesjuk høne
Artikkelside

iver

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom dansk; frå lågtysk iwer

Tyding og bruk

ihuge, utolmodig lyst, sterk interesse
Døme
  • med stor iver gjekk han i gang;
  • i iveren oppdaga han ikkje faremomenta
Artikkelside

brå 2

adjektiv

Opphav

norrønt bráðr ‘hissig,hastig’

Tyding og bruk

  1. som kjem eller hender snøgt og uventa;
    Døme
    • ei brå avgjerd;
    • ein brå overgang
    • brukt som adverb
      • ha brått om;
      • bli brått sjuk;
      • kome brått på
  2. om person: som ikkje kan vente;
    Døme
    • han var brå av seg
Artikkelside

utidig

adjektiv

Opphav

og tidig til dels (i tyding 3) av utid

Tyding og bruk

  1. i ulag, ufrisk;
    ulysten på mat
  2. Døme
    • ein utidig fyr;
    • utidig vêr
  3. uhøveleg (i tid), upassande, utilbørleg, forsert
    Døme
    • utidig press, innblanding
  4. Døme
    • ta det med ro, ikkje ver så utidig!
Artikkelside

kyndig, kyndug

adjektiv

Opphav

norrønt kyndugr ‘slu, listig’, frå lågtysk ‘kjennande’; jamfør kunnig

Tyding og bruk

  1. Døme
    • gjere seg kyndig
  2. særleg om barn og unge dyr: uroleg, utolmodig;
    masete
Artikkelside

utolmodsam

adjektiv

Tyding og bruk

Artikkelside
Side 1 av 2