Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
131 treff

Nynorskordboka 131 oppslagsord

innsats

substantiv hankjønn

Opphav

etter tysk Einsatz

Tyding og bruk

  1. laus del til å setje inn i noko anna
    Døme
    • innsatsen i peisen var av jern
  2. sum som ein satsar i eit lotteri, spel eller liknande
    Døme
    • innsatsen var på 100 kr;
    • doble innsatsen
  3. noko som ein set på spel;
    noko ein vågar (2
    Døme
    • med livet som innsats
  4. viktig medverknad;
    Døme
    • gjere ein innsats;
    • stå klar til innsats
  5. i musikk: det å falle inn;
    del av musikkstykke der stemme eller instrument skal setje inn
    Døme
    • presise innsatsar
Artikkelside

ny giv

Tyding og bruk

ny auka innsats, nytt program;
Sjå: gjev
Døme
  • laget treng ein ny giv;
  • han skapte ny gjev i politikken
Artikkelside

gjev, giv

substantiv hankjønn

Opphav

frå svensk; av gje

Tyding og bruk

utdeling av kort i kortspel
Døme
  • spelarane fekk tre kort i tredje gjev

Faste uttrykk

  • ny giv
    ny auka innsats, nytt program
    • laget treng ein ny giv;
    • han skapte ny gjev i politikken
Artikkelside

spel 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

av spele

Tyding og bruk

  1. uroleg rørsle;
    veksling
    Døme
    • sjå spelet av nordlyset på himmelen;
    • eit spel av fargar
  2. livleg verksemd
    Døme
    • det frie spelet på pengemarknaden
  3. Døme
    • eit spel med ord
  4. organisert leik med reglar, ofte med ball eller anna utstyr
    Døme
    • laget viste godt spel;
    • ballen er ute av spel
  5. sett med kort, brikker eller liknande til å spele med
    Døme
    • ludo er eit spel som passar for alle
  6. musikk (1) fått fram på instrument (3)
    Døme
    • eit stemne med leik og spel
  7. aktivitet der ein satsar pengar eller liknande i von om forteneste
    Døme
    • spel på automatar
  8. leik (5) som fugl driv med i paringstida
    Døme
    • det er forbode å skyte tiur på spel
  9. Døme
    • spelet på scena var av beste merke
  10. tilgjersle
    Døme
    • det er berre spel frå hennar side
  11. einskild omgang, parti av eit spel (1
    Døme
    • vinne første spelet

Faste uttrykk

  • avtalt spel
    avtale i løynd til eigen føremon
  • drive spel med nokon
    drive ap med nokon;
    halde nokon for narr
  • fritt spel
    spelerom
    • få fritt spel;
    • gje nokon fritt spel
  • gjere gode miner til slett spel
    ikkje vise misnøye;
    låst som ingenting
  • ha ein finger med i spelet
    vere med, verke inn
  • høgt spel
    spel med stor innsats;
    dristig spel
  • setje på spel
    risikere å tape eller miste
    • setje livet på spel
  • setje ut av spel
    • overrumple, distrahere
      • den nye informasjonen sette han heilt ut av spel
    • hindre i å fungere eller delta
      • kneskaden har sett meg ut av spel i fleire veker
  • spel for galleriet
    falsk eller hyklersk framferd brukt for å gjere andre til lags
    • høyringa var eit spel for galleriet;
    • tomme ord og spel for galleriet
  • stå på spel
    vere i fare for å gå tapt
    • liv og helse står på spel
Artikkelside

utelukkande

adverb

Opphav

av utelukke

Tyding og bruk

eine og aleine;
Døme
  • byggje utelukkande på frivillig innsats;
  • det var utelukkande positivt

Faste uttrykk

  • gjensidig utelukkande
    umogleg å sameine;
    som utelukkar kvarandre
    • dei to strategiane er gjensidig utelukkande;
    • ha to gjensidig utelukkande alternativ
Artikkelside

utfordring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å utfordre (1);
    Døme
    • ta imot utfordringa om å springe maraton
  2. noko som krev kamp og innsats for å greie eller få bukt med;
    Døme
    • ungdomsproblema er ei utfordring for oss alle;
    • sjå på vanskane som ei utfordring;
    • stå framfor ei utfordring
Artikkelside

utbyding

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å oppfordre nokon til kamp eller felles innsats;
Døme
  • svare på utbydinga
Artikkelside

utbydar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. nokon som byr ut noko;
  2. person som byr ut nokon til kamp eller felles innsats;
Artikkelside

skikkeleg

adjektiv

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. Døme
    • skikkelege folk
    • brukt som adverb:
      • fare skikkeleg åt
  2. som det skal vere;
    god eller stor nok
    Døme
    • ein skikkeleg gard;
    • få skikkeleg løn
  3. brukt som adverb: veldig, særs
    Døme
    • ein skikkeleg bra innsats;
    • dette vil gå skikkeleg gale
Artikkelside

spire 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt spíra ‘stilk, tynt tre’

Tyding og bruk

  1. sped, ung plante som nett har byrja å gro
    Døme
    • dei første spirene om våren
  2. i overført tyding: sped byrjing på noko
    Døme
    • ei spire til nytt liv;
    • ei spire til større innsats
  3. person som står ved byrjinga av gjerninga si
    Døme
    • ei håpefull spire
  4. gran eller furu som kan nyttast til mast (1) eller annan del av ein rigg (1);
    grovt rundtømmer av gran;
Artikkelside