Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 117 oppslagsord

fysisk

adjektiv

Opphav

av gresk physikos; jamfør fysikk

Tyding og bruk

som gjeld fysikk (1)
Døme
- fysisk laboratorium;
- fysiske forsøk
som gjeld eller samsvarer med naturen og naturlovene
Døme
- fysiske lover;
- fysiske forhold avgjer plantevoksteren
som kan oppfattast med sansane
Døme
- vere fysisk til stades;
- møte ei fysisk hindring;
- fysiske omgjevnader;
- føretrekkje fysiske møte framfor digitale
som gjeld menneskekroppen og kroppsfunksjonane;
kroppsleg
Døme
- fysisk avstand;
- fysisk nærleik;
- ha god fysisk helse;
- fysiske og psykiske påkjenningar;
- vere i god fysisk form;
- bruke fysisk makt;
- ha glede av fysisk aktivitet;
- flatlus spreier seg gjennom nær fysisk kontakt
- brukt som adverb
  kome saman fysisk;
  arbeidet er fysisk krevjande

Faste uttrykk

fysisk arbeid
kroppsarbeid
var det hardt fysisk arbeid som sleit henne ut?
fysisk fostring
trening, oppbygging av kroppen
mange foreldre passar på at ungane deira får fysisk fostring
fysisk geografi
lære om form på og utvikling av landjorda eller om naturtilhøve på jorda i det heile
fysisk person
i jus: person i vanleg forstand;
til skilnad frå juridisk person
fysisk umogleg
imot naturlovene;
plent uråd
det er fysisk umogleg å gå bakover i tid og endre på det som har skjedd

Artikkelside

raseideologi

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

ideologi basert på utdaterte teoriar om rase (, 2), som hevdar at visse folkeslag er fysisk og åndeleg overlegne

Døme

nazistisk raseideologi

Artikkelside

produsere

produsera

verb

Opphav

av latin producere ‘føre fram’

Tyding og bruk

skape eller forme eit (fysisk eller immaterielt) produkt;
lage, framstille
Døme
- produsere plastbåtar;
- dei produserte for eksport;
- programmet er produsert av NRK
foredle (3), prosessere (1)
Døme
- fiskebruket greidde ikkje å produsere all seien

Artikkelside

overgrep

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter tysk

Tyding og bruk

fysisk eller psykisk krenking av ein svakare eller forsvarslaus part eller av denne parten sine rettar

Døme

stogge overgrepa mot sivilfolket

Artikkelside

overfallskvinne

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kvinne som går til fysisk åtak på nokon

Artikkelside

overfallsmann

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

mann som går til fysisk åtak på nokon

Artikkelside

menneske

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom dansk, frå gammalfrisisk manniska, menneska, jamfør norrønt manneskja og mennskr ‘menneskeleg’, samanheng med mann; jamfør menneskje

Tyding og bruk

skapning, vesen med opprett gonge, høg intelligens og evne til å tale;
Homo sapiens;
til skilnad frå dyr og plante
Døme
- det moderne mennesket;
- menneske og dyr;
- Gud og menneske
individ, person
Døme
- eit godt menneske;
- eit vakse menneske;
- ein by med 380 000 menneske;
- det var ikkje eit menneske å sjå;
- ha noko godt i huset i tilfelle det skulle kome eit menneske
- - bymenneske
  - friluftsmenneske
  - gjennomsnittsmenneske
  - ordensmenneske
  - overmenneske
  - stemningsmenneske
individ med tanke på menneskelege eigenskapar;
til skilnad frå maskin (1)
Døme
- ho er da berre eit menneske
individ med tanke på menneskeverd
Døme
- han er da eit menneske, han òg
i tiltale og omtale (ofte nedsetjande)
Døme
- kom inn da, menneske!
- kva er det du gjer, menneske!
- stakkars menneske;
- eg kjenner ikkje desse menneska

Faste uttrykk

aldri bli menneske att
etter ei ulukke: vere fysisk eller psykisk nedbroten
nytt og betre menneske
positivt forandra;
utkvilt
kjenne seg som eit nytt og betre menneske