Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 120 oppslagsord

husbruk

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Faste uttrykk

  • til husbruk
    • til eige bruk
      • fiske til husbruk
    • i det små;
      ikkje for publikum
      • han spela piano til husbruk
Artikkelside

happening

substantiv hankjønn

Uttale

hæpˊpening

Opphav

frå engelsk ‘hending’

Tyding og bruk

  1. framsyning utan planlagd gang der deltakarane spelar og handlar berre etter kjensler og innfall, ofte med medverknad frå publikum
  2. storhending, høgdepunkt
    Døme
    • ein sosial happening;
    • festivalen blir den store happeningen i år
Artikkelside

guteband

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter engelsk boy band

Tyding og bruk

popgruppe som består av unge menn, og som tek sikte på å nå eit ungt publikum
Artikkelside

bane 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

gjennom tysk; frå mellomtysk , av bane ‘veg, lysning’

Tyding og bruk

  1. veg, linje (7), strekning som er lagt for å kome fram, særleg om trafikk
    Døme
    • bilen skjena over i feil bane;
    • ha fri bane
  2. Døme
    • sende varer med bana
  3. linje (7) eller lei som ei rørsle går i
    Døme
    • månen går i bane rundt jorda;
    • ei ballistisk bane
  4. i overført tyding: veg eller lei å følgje i tankane
    Døme
    • tenkje i faste baner
  5. livsveg, karriere (1)
    Døme
    • velje ei akademisk bane i livet;
    • hamne på den kriminelle bana
  6. oppmerkt (del av) idrettsplass;
    særleg oppmerkte spor (1, 1) som utøvaren skal halde seg i
    Døme
    • publikum storma bana etter fotballkampen;
    • skøyteløparen trekte indre bane
  7. del av eit dekk (2) som ligg mot vegen
    Døme
    • mønsteret i bana var nedslite
  8. om papir, tapet og liknande: det stykket av ein rull som når frå tak til golv
    Døme
    • vi treng 20 baner for å tapetsere stova
  9. flate på ymse slag reiskapar
    Døme
    • bana på hamaren er sliten

Faste uttrykk

  • bringe på bane
    nemne (noko), ta opp (eit emne)
  • i lange baner
    i større mengder
  • på bana
    med der noko går føre seg
    • politikarar kom på bana og protesterte
Artikkelside

grep

substantiv inkjekjønn

Opphav

av gripe

Tyding og bruk

  1. det å gripe med hendene;
    Døme
    • ta eit fast grep i armen;
    • opne boksen med eit enkelt grep
  2. jamfør veggrep
    Døme
    • bildekk med godt grep
  3. Døme
    • stramme grepet om undersåttane;
    • ha eit godt grep på publikum
  4. Døme
    • ha det rette grepet på arbeidet
  5. Døme
    • eit lurt grep;
    • gjere nokre stygge grep
  6. mengd ein kan ta i ei hand;
    Døme
    • eit grep mjøl
  7. plassering av fingrar på visse instrument
    Døme
    • kunne tre grep på gitar
  8. i folketru: sjukdom som kjem av berøring av døde eller overnaturlege skapningar;
    jamfør trollgrep

Faste uttrykk

  • falle for eige grep
    øydeleggje for seg sjølv
  • ta grep
    ta kontroll
    • dei må ta grep for å kome i økonomisk balanse
Artikkelside

trufast

adjektiv

Opphav

norrønt trúfastr

Tyding og bruk

  1. som ikkje sviktar;
    Døme
    • ein trufast tenar, ven, ektemake;
    • vere trufast mot nokon;
    • møte trufast opp dag etter dag;
    • vente trufast
  2. fast, vedhaldande
    Døme
    • eit trufast publikum
Artikkelside

gapskratte

gapskratta

verb

Tyding og bruk

le høgt og breitt;
Døme
  • få nokon til å gapskratte;
  • publikum gapskratta
Artikkelside

brei

adjektiv

Opphav

norrønt breiðr

Tyding og bruk

  1. med stor utstrekning på tvers av lengda eller høgda;
    motsett smal (2, til skilnad frå lang (2 og høg (1
    Døme
    • vere brei over akslene;
    • sjå ut over den breie fjorden;
    • dei breie bygdene kring Mjøsa
  2. med ei viss oppgjeven utstrekning, målt på tvers av lengda eller høgda
    Døme
    • huset er tolv meter langt og seks meter breitt
  3. som femner om mykje eller mange;
    Døme
    • eit breitt vareutval;
    • ein open, brei og sakleg debatt;
    • opptre for eit breitt publikum;
    • dei mobiliserte breie lag av folket;
    • eit breitt fleirtal slutta seg til forslaga
  4. Døme
    • prate brei lærdøl;
    • ho prata ei brei søritaliensk dialekt
    • brukt som adverb
      • prate breitt

Faste uttrykk

  • dei breie laga
    den store mengda av folk;
    massane;
    folk flest
    • dei breie laga av folket
  • i det vide og det breie
    svært omstendeleg
    • ho la ut i det vide og det breie
  • i sju lange og sju breie
    svært lenge;
    i det uendelege
    • vente på svar i sju lange og sju breie
  • vidt og breitt
    mange stader;
    overalt
    • ho hadde kontaktar vidt og breitt
Artikkelside

dansegalla

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme
  • arrangere dansegalla på kulturhuset;
  • i helga var det stor dansegalla
Artikkelside

begeistra

adjektiv

Uttale

begæiˊstra

Opphav

av begeistre

Tyding og bruk

  1. fylt med glede;
    oppglødd
    Døme
    • vere begeistra for høgfjellsnaturen
  2. prega av begeistring
    Døme
    • få begeistra takksalver frå publikum
Artikkelside
Side 8 av 12