Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 4054 oppslagsord

påtrengjande, påtrengande

adjektiv

Tyding og bruk

  1. innpåsliten, plagsam
    Døme
    • ein påtrengjande seljar;
    • han kom med påtrengjande spørsmål
  2. brukt som adverb: veldig, presserande
    Døme
    • det er påtrengjande viktig
Artikkelside

påtale 2

påtala

verb
kløyvd infinitiv: -a

Tyding og bruk

  1. klage på;
    Døme
    • påtale feil i saksførehavinga
    • brukt som adjektiv:
      • dei påtalte forholda vart raskt ordna
  2. Døme
    • brotet skal påtalast når riksadvokaten krev det
Artikkelside

samtidig

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som fell saman i tid
    Døme
    • samtidige hendingar
  2. brukt som adverb: i same stunda;
    Døme
    • dei kom fram samtidig
  3. som høyrer til same tida
    Døme
    • Bjørnson og Ibsen var samtidige forfattarar
    • brukt som substantiv:
      • ein av Munchs samtidige
Artikkelside

rabarbrastilk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

bladstilk av rabarbra, brukt til matlaging
Artikkelside

samordne

samordna

verb

Opphav

av sam- og ordne

Tyding og bruk

få til å verke saman;
Døme
  • samordne alle gode krefter;
  • dei samordna arbeidet
  • brukt som adjektiv:
    • samordna utbering av brev og pakker;
    • samordna lønsoppgjer
Artikkelside

quantum satis

adverb

Uttale

kvaˊntum saˋtis

Opphav

frå latin

Tyding og bruk

tilstrekkeleg mengd, tidlegare brukt på reseptar og liknande;
forkorta q.s.
Artikkelside

samverke

samverka

verb

Tyding og bruk

arbeide saman;
verke saman
Døme
  • i symjing gjeld det at hender og føter samverkar
  • brukt som adjektiv:
    • samverkande krefter
Artikkelside

samrøystes

adjektiv

Tyding og bruk

utan at nokon røystar imot
Døme
  • eit samrøystes vedtak
  • brukt som adverb:
    • velje nokon samrøystes
Artikkelside

samkøyre

samkøyra

verb

Tyding og bruk

arbeide med noko saman;
drive noko i fellesskap;
Døme
  • kraftverka i regionen samkøyrer;
  • dei er godt samkøyrde
  • brukt som adjektiv:
    • samkøyrde forklaringar
Artikkelside

daude 1, død 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt dauði, dauðr; samanheng med døy

Tyding og bruk

  1. det å døy;
    Døme
    • eit liv etter døden;
    • døme til døden;
    • trufast inn i døden;
    • li ein smertefri død;
    • geita er dauden nær
  2. personifisering av daude (1, 1)
    Døme
    • stå andlet til andlet med døden;
    • dauden treffer oss alle;
    • bli innhenta av dauden
  3. noko som valdar daude (1, 1);
    Døme
    • dette blir min død;
    • bli straffa med døden
  4. i overført tyding: noko som forsvinn eller tek slutt;

Faste uttrykk

  • død og forderving
    ulukkeleg lagnad;
    misere, elende, liding
    • det lukta død og forderving;
    • bringe død og forderving;
    • spå død og forderving
  • døy ein naturleg død
    døy av sjukdom (i høg alder) utan uvanlege omstende
    • ho døydde truleg ein naturleg død;
    • dei fleste vil døy ein naturleg død
  • gå i døden for
    friviljug ofre livet for
    • gå i døden for menneskeverdet
  • liggje for døden
    vere døyande;
    liggje på dødsleiet
    • liggje for døden i ei veke;
    • det året han låg for døden
  • med døden til følgje
    som valdar død (1
    • ei ulykke med døden til følgje;
    • lekamsskading med døden til følgje
  • på død og liv
    same kva det kostar;
    med naudsyn;
    absolutt (2, 2), plent (1)
    • dei skal på død og liv på fjellet i ferien;
    • katta skal på død og liv vaske seg
  • på liv og død
    som gjeld livet;
    som står om overleving
    • ein kamp på liv og død
  • sjå døden i auga
    vere nære å døy
    • fiskarane har sett døden i auga mange gongar før;
    • dei såg døden i auga, men overlevde
  • til døde
    (gjere noko) med døden som resultat
    • svelte seg til døde;
    • trene seg til døde
  • til sin død
    heilt til ein døyr
    • bu åleine til sin død;
    • halde fast ved noko til sin død;
    • leve lykkeleg til sin død
Artikkelside
Side 7 av 406